۹ پیشنهاد برای یک پذیرایی کم خرج و صمیمی از مهمان

سرویس سبک زندگی فردا؛ تکتم نجفی‌منش: «کی مهمونی بدیم، کی افطاری دعوت کنیم؟» این سوالی است که در ایام ماه مبارک رمضان ویژه تر مطرح می شود و همه ما دوست داریم که طعم یک افطاری ساده را به روزه داری بچشانیم و برکت های بی حد و حصر آن را به خانه مان بیاوریم. میزبانی هم اصول و آدابی دارد که مرور آنها خالی از لطف نیست. در نگارش این یادداشت، تنها به افطاری دادن و پذیرایی از روزه داران اکتفا نکردیم و اصولی را برای سراسر سال به خود و شما یاد آور شده‌ایم.

اول مهمان هر که باشد عزیز است

شک نکنید که اگر مسلمانیم مهمان برای ما عزیز است هر که باشد از کودکی خردسال تا کسی که دیگران حقیرش می‌شمرند حتی کافر. هر کسی میهمان ما شد باید محترم است و گرامی. رسول خدا(ص) می‌فرمایند: هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، مهمانش را گرامی بدارد.

بد نیست بدانید مسافرانی که از شهرهای مختلف به دیار ما می‌آیند نیز مهمان ما تلقی می‌شوند و سطحی از میزبانی برعهده ماست. پیامبر خدا معتقد بودند هر گاه مردی به شهری وارد شد مهمان هم کیشان خود از اهالی آن شهر است تا از آنجا کوچ کند.

پس اگر مسافری در شهرمان دیدیم به سادگی از کنارش نگذریم او هم مهمان ماست. بعضی حرف‌ها را نباید از اساتید صنعت توریسم بشنویم همین که در سبک زندگی دینی خودمان سری بزنیم آنها را در می‌یابیم.

در باز نکردن ممنوع

باز نکردن در بر مهمان مساوی دوری از رحمت خداست چه مهمان برای دید و بازدید آمده باشد چه برای بیان مشکلی. در هر دو صورت اجازه نداریم در را باز نکنیم.

یکی از صحابه امام محمد باقر(ع) درباره این موضوع پرسید که اگر کسی به دیدن مسلمانی برود و در حالی که میزبان در خانه است از پذیرش میهمان امتناع کند، امام در پاسخ گفتند: هر مسلمانی نزد مسلمانی دیگر برای دیدار یا درخواستی برود و او در خانه باشد و از او اجازه بخواهد و صاحبخانه به استقبال مهمان نرود پیوسته از رحمت خدا به دور است تا همدیگر را ملاقات کنند!

مهمان روزی خودش رو می آورد

برای پذیرایی از مهمان نگران تامین خورد و خوراک نباشید در روایات دینی تاکید شده است که مهمان با آمدنش روزی خود را از آسمان می‌آورد و هنگام رفتن گناهان میزبان را با خود می‌برد.

شاید اگر نگاه‌مان به موضوعات را با نگاه آسمانی و مومن به غیب گره بزنیم، زندگی ساده تر و شیرین تر باشد و آن وقت برای مهمانی گرفتن نیاز نباشد که انقدر چرتکه بیاندازیم. این در حالی است که میزبانی کردن، جان و حال ما را خوب می‌کند. حضرت علی(ع) می‌فرمایند: نیروی تن آدمیان به غذا خوردن است و نیروی جانشان به غذا دادن.

مهمون هر کی تو خونه هر چی

دم افطار است. در کمال تعجب مهمان آمده است. خاله جان دلتنگ و مشتاق راه خانه ما را گرفته و میهمان‌مان شده است. دست و پایم را گم می‌کنم. نمی دانم چه کنم. قلبم تند تند می‌زند. توی فریزر خبری از گوشت و مرغ نیست. از دیدن خاله جان بعد از ماه‌ها خیلی خوشحالم و از خالی بودن خانه، دارم دق می‌کنم.

دستم را روی قلبم می گذارم. تا خاله جان پشت در برسند، ظاهر خانه را جمع می‌کنم و خودم را آرام می کنم. ساعتی بعد سفره افطار پهن شده و همه چیز ساده و صمیمی است. این داستان مصداق همان جمله معروف «مهمون هر کی تو خونه هر چی» است. امام صادق(ع) هم همین نکته را می فرمایند: اگر برادرت نزد تو آمد آنچه در خانه داری برایش بیاور و هر گاه وی را دعوت کردی برای پذیرایی از او بکوش.

باخلاقیت و آرامش می‌توانیم با همین مواد دم دستی کاری کنیم که هم به مهمان مان خوش بگذرد و هم به خودمان.

تعارف الکی، ممنوع!

«شام خوردین یا بیارم خدمتتون» این جمله از تعارفات اشتباه ماست و کاری غلط. موقع پذیرایی از مهمان باید هر آنچه داریم را برای پذیرایی بیاوریم. پرسیدن و قراردادن مهمان در معذوریت ممنوع است.

هم غذا با میهمان

این رسم اشتباهی است که اول مهمان را در معذوریت نگاه سنگین میزبان قراردهیم و بعد خودمان مشغول غذا خوردن شویم. باید اول خودمان دست به کار شویم وکنار مهمان مشغول خوردن غذا تا مهمان، آسوده بنشیند و مشغول غذا شود. همراهیِ مهمان در غذا خوردن باید تا انتهای کار ادامه داشته باشد. بعبارتی باید قبل از میهمان مشغول به خوردن شویم و پس از او خوردن را پایان دهیم.

اول غذا بسم الله

کودک که بودیم موقع شروع غذا بزرگترها می گفتند «بسم الله گفتی؟» غذایمان هم که تمام می شد تذکر میدادند که «الهی شکر گفتی». حالا که بزرگتر شده‌ایم گاهی باید این سوال را از خودمان بپرسیم که اول و آخر غذا این جملات طلایی را گفتیم؟ گاهی در شلوغی‌های زندگی روزمره این دو جمله یادمان می رود و شاید همین فراموشی است که برای تامین محتوای سفره به هر کاری وادارمان می‌کند.

قدیم‌ترها در سفره‌های مهمانی رسم جالبی داشتیم. بعد از پایان غذا و پیش از جمع شدن سفره یک نفر این شعر را بلند می‌خواند و بقیه آمین می‌گفتند:

الهی كه این سفره معمـور باد همیشه پر از نعـمت و نــور باد زبان بداندیش و چشم حسود از این سفره و صاحبش دور باد

شعر مفصل تر دیگر که برای همین موضوع بیان شده این است: الهی به این سفره بركت بده به این مائده شكر نعمت بده همه شاد گردیم در این زندگی به بانی این سفره رحمت بده به آشپز و میزبان و هم میهمان تن سالم و شان و شوكت بده نصیب همه دوستان علی‌(ع) ز حق سفره خیر قسمت بده الهی به روز جزا بهر ما طعام بهشتی ز جنت بده

بد نیست که باز هم این جمله ها را حفظ کنیم و در مهمانی ها به رسم نیک قدیم میزبان را به دعای جمع، مهمان کنیم.

شرط میهمان: سادگی مهمانی

مردی علی(ع) را به خانه اش دعوت کرد. حضرت گفتند اگر سه چیز را ضمانت کنی دعوت تو را می پذیرم؛ برای من چیزی از بیرون خانه فراهم نکنی. آنچه در خانه داری را از من دریغ نورزی و خانواده ات را در تنگی نیاندازی.

بد نیست ما هم گاهی با این سه ملاک میهمانی رفتن‌مان را محک بزنیم که مبادا میزبان به زحمت بیفتد و تکلف، رسم خوب مهمانی دادن را تعطیل کند. یک بار هم خودمان با شناختی که از مهمان داریم، ساده‌ترین نوع غذایی را که می‌تواند فراهم کند را به او پیشنهاد بدهیم. گاهی همین پیشنهادها، میزبان را از نگرانی‌های زیادی خلاص میکند.

مهمان را زحمت ندهیم

حواس‌مان باشد که در میهمانی دادن روی نیروی کار مهمانان حساب نکنیم و بر اساس توان خودمان در پذیرایی برنامه ریزی کنیم چرا که گفته اند«به کار گیری مهمان جفاست» در فرهنگ ما قرار نیست مهمان کار کند و زحمت بکشد.