چرا باید تقلید کنیم؟

خبرگزاری حوزه: اعتقاد به اصول دین باید از روى دلیل باشد، ولى هر مسلمانی در احکام غیر ضرورى دین باید یا مجتهد باشد که بتواند احکام را از روى دلیل به دست آورد، یا از مجتهد تقلید کند، یعنى به دستور او رفتار نماید، یا از راه احتیاط طورى به وظیفۀ خود عمل نماید که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است. مثلًا اگر عدّه‌اى از مجتهدین عملى را حرام مى‌دانند و عدّۀ دیگر مى‌گویند حرام نیست، آن عمل را انجام ندهد و اگر عملى را بعضى واجب و بعضى مستحبّ مى‌دانند، آن را به جا آورد؛ پس کسانى که مجتهد نیستند و نمى‌توانند به احتیاط عمل کنند، واجب است از مجتهد تقلید نمایند.(توضیح المسائل امام(ره)، مسأله 1) تقلید به چه معنی است؟ رجوع نمودن جاهل به عالم را تقلید گویند؛(موسوعه آیه الله خوئی ج1 ص67) چرا باید تقلید کرد ؟ تقلید از منظر قرآن قرآن دستور می‌دهد: اگر نمى‏دانید از اهل ذکر (یعنى علما و دانشمندان هر امت) سؤال کنید. فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ ﴿43﴾ النحل‏ / 43 تقلید از منظر معصومین علیهم السلام ائمه طاهرین علیهم السّلام شاگردانى تربیت مى‌کردند و به اطراف مى‌فرستادند؛ یا افرادى مى‌آمدند و از آن بزرگواران تعلیم مى‌گرفتند، و به وطن خود بر مى‌گشتند، سپس مشغول تدریس و تعلیم و حکومت و قضاء در بین مردم مى‌شدند. و شیعیان به آنان مراجعه مى‌کردند. به عنوان نمونه یونس بن عبد الرّحمَن که از بزرگان أصحاب است، در مسجد کوفه مى‌نشست مردم، مَسائل‌شان را سؤال مى‌کردند او نیز فتوى مى‌داد و موارد اختلافی را حل و فصل می کرد، وقتی از حضرت امام رضا علیه السلام سؤال شد: اَ یُونُسُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ ثقَةٌ ءَاخُذُ عَنْهُ ما احتاج الیه من مَعَالِمَ دِینِى؟ قَالَ: نَعَمْ(شیخ حر عاملی (ره) وسایل الشیعه ج27 ص 147 ح33). «آیا یونس بن عبد الرّحمن، مورد اطمینان است تا من از او معالم دینم را أخذ کنم؟ حضرت فرمودند: بله، معالم دین را از او أخذ کن» این در حالى است که حضرت رضا(ع) مدینه شرف حضور دارند و یونس در کوفه بود. نکته: از این روایت فهمیده می شود دسترسى به إمام معصوم در زمان خودشان هم براى همۀ مردم امکان پذیر نبود، اینک زمان غیبت است. بر فرض حضور نیز دسترسىِ همۀ مردم به ایشان مقدور نخواهد بود. ممکن است سؤال شود مردم چگونه در عصر امام صادق(ع) به آن حضرت دسترسی داشته اند؛ اوّلًا: حضرت در مدینه بود و افرادی که در کوفه، شام، مکّه و یا در سائر شهرها بودند به إمام صادق علیه السّلام دسترسی نداشتند، حتّى دسترسی همه افراد به امام در خود مدینه همیشه امکان نداشت تا از حضرت سؤال کنند و این طرز فراگیری اصلاً غیرقابل امکان بود و ثانیاً: حضرات معصومین علیهم السلام در بسیاری از موارد در تقیّه و خوف و تحت نظر خلفا و حکام بودند، کسى نمى‌توانست با آنها ملاقات کند. لذا آن بزرگواران مى‌گفتند؛ نزد ما نیائید؛ به ما مراجعه نکنید! بلکه نزد رُوات أحادیث ما و آنها که در حلال و حرام از نگاه ما نظر مى‌کنند بروید؛ آنها را میان خود حَکَم قرار بدهید؛ حُکم آنها حکم ماست. علامه طهرانی سیدمحمد حسین علیه الرحمه ولایت فقیه در حکومت اسلام، ج‌1، ص: 85‌ تقلید در منظر عقل عقل می گوید، مخالفت با حکم خدای متعال استحقاق عقوبت را در پی خواهد داشت لذا از باب دفع ضرر محتمل و امان بودن از عقاب یا باید خود عالم شوی و مجتهد یا به عالم رجوع کنی و تقلید نمایی و یا احتیاط کنید. (موسوعه آیه الله خویی ج1 ص2) تقلید در سیره عقلاء سیره و روش عقلاء در اموری مختلف وبرای حل مشکلات ومسایل روز مره زندگی خودشان چنین است و به افرادی که بهتر می‌دانند، مراجعه می‌کنند و حال آنکه قطعا مساله ای مهمتر از این که حکم خدا چیست پیدا نمی‌شود ، بنابراین باید به کسانی که به اصطلاح مجتهد گفته می شود، مراجعه کرد.