روزنامه صبح نو؛ محمد رضا زائری: بشر همواره در رویارویی با آینده مبهم در تب و تاب حدسزدن و پیشبینی آینده بوده؛ گاه به خواب و خیال در رؤیا بهسر میبرده و گاه از واهمه و ترس، کابوس میدیده است.
پیش از این پادشاهان و حاکمان به منجمان و پیشگویان پول میدادند تا از آینده بگویند و بر اساس محاسبات نجومی و گردش ستارگان از طالع این و آن بگویند و حوادث پیش رو را خبر دهند.
در این میان عدهای نیز از کارآمدی آن اصول و اساس علمی سوء استفاده کرده و بساط کاسبی خود را بهنام نجوم و علوم غریبه به راه انداختهاند و هنوز نیز بازارشان چندان کساد و بیرونق نیست. (اطلاعات رسمی از مراجعه مستمر رؤسای جمهور جهان حتی در آمریکا به مدعیان این قدرت و قابلیت؛ حکایت دارد.)
در دهههای گذشته تحولات علمی، پژوهشی و پیشرفتهای محسوس علوم انسانی که به کاربردیتر شدن دانش اجتماعی انجامیده است اصول و ضوابطی برای تحلیل منطقی وقایع و رویدادهای جامعه ارائه کرده و به جایی رسیده است که اکنون علم میتواند آینده را پیشبینی کند.
اگر اکنون آیندهپژوهی بهعنوان یک رشته مهم علمی با آیندهای درخشان روز به روز اهمیت فراوانتری مییابد از آنروست که فهمیدن رویدادهای پیش روی جامعه، طبیعت، جهان و دانستن رفتارهای اجتماعی در حوزههای گوناگون ارزش و حساسیت دارد.
از عرصه سیاست تا اقتصاد و از حوزه امنیت تا فرهنگ همه سیاستگذاران، مدیران، برنامهریزان و رهبران مایلاند تا از آینده با خبر باشند.
اهمیت آیندهپژوهی در حوزههای اقتصاد و سیاست کاملاً روشن است. سرمایهگذاران میخواهند بدانند قیمت چه کالا یا خدمتی افزایش خواهد یافت و ارزش دارد سرمایهشان را به آنسو ببرند و سیاستبازان میخواهند بفهمند رفتار انتخاباتی مردم چگونه خواهد بود تا براساس آن برنامهریزی کنند.
اما آیندهپژوهی بسیار پیچیدهتر و گستردهتر از این است و حوزههای متنوع دیگری چون دین، فرهنگ و اجتماع را نیز در بر میگیرد.
برای رهبران دینی و نهادهای مذهبی نیز به همین اندازه بلکه بیشتر اهمیت دارد که بتوانند رفتارهای دینی مردم و گرایشهای دینی نسل آینده یا رویگردانیهای آنان را از دینداری پیشبینی کنند.
برای ما شاید زمینه و فضای توجه به مطالعات آینده بیش از دیگران اهمیت داشته باشد، زیرا مکتب اهلبیت بیش از هر اندیشه و تفکر دیگر روی به آینده دارد و سرنوشت و هویت و تعریف و معنایش را به آینده گره زده است.
هر چه به این حوزه بیشتر توجه داشته باشیم و هرچه پیوست مطالعات آینده را در سیاستگذاریها و برنامهریزیهای هر عرصهای بیشتر تقویت کنیم، بیتردید ضریب موفقیت ما در آن حوزه افزایش خواهد یافت و میزان آسیب و زیان ما در آن عرصه کاهش پیدا خواهد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید