جایزه یک میلیارد تومانی برای معلم برتر ایران | معیارهای انتخاب معلم برگزیده
۲ سال است که جایزه یک میلیارد تومانی معلم با هدف تقویت و تکریم مقام معلم و جایگاه تعلیم‌وتربیت اهدا می‌شود که البته در دو سال گذشته در کنار معلم برگزیده، چند معلم هم شایسته تقدیر شده‌اند.
دومین دوره «جایزه معلم» به ایستگاه پایانی رسید و برگزیدگان مشخص شدند. برای دریافت جایزه بین‌المللی معلم در سال ۱۴۰۳ تعداد ۳۱ هزار و ۸۱۶ معلم از ایران و ۲۲ کشور دیگر داوطلب شدند و همچنین ۵۰ هزار و ۶۹۳ برگه معرفی معلم توسط دانش‌آموزان و عموم مردم تکمیل شد.
در نهایت «رضا زینلی» معلم شهر بهاباد استان یزد به‌عنوان معلم برگزیده دومین دوره «جایزه بین‌المللی معلم» تقدیر شد همچنین «عبدل رئوف» از شهر کراچی، کشور پاکستان به‌پاس تلاش برای ترویج یادگیری عملی و نوآوری از طریق تأسیس باشگاه علمی، «ابراهیم باقری‌پور» از شهر مشهد استان خراسان رضوی به‌پاس تلاش برای استعدادیابی دانش‌آموزان هنرستانی و ایجاد روش‌های آموزشی تعاملی، زهرا جمشیدی، از شهر اسلام‌آباد غرب، استان کرمانشاه، به‌پاس تلاش برای توانمندسازی کودکان معلول ذهنی و خانواده‌های آنها و عزیز محمدی‌منش، از خرم‌آباد، استان لرستان، به‌پاس تلاش برای ارتقای آموزش و توانمندسازی مناطق عشایری و صعب‌العبور شایسته تقدیر شدند.
در خصوص ویژگی‌ها و چگونگی برگزاری جایزه معلم با محمد رضایی دبیر اجرایی دومین دوره جایزه بین‌المللی «معلم» به گفت‌وگو نشستیم.
* فارس: چه شد که جایزه معلم شکل گرفت؟ و حلقه طراحان این جایزه چه کسانی هستند؟
ایده شکل‌گیری جایزه معلم به 5، 6 سال پیش بر می‌گردد که به دنبال ابزاری بودیم که توجه‌ها را به سمت جایگاه تعلیم‌وتربیت، معلم و تربیت نسل آینده جلب کنیم و بعد از حالا گفت‌وگوها و ایده‌های مختلف به ایده جایزه معلم رسیدیم.
مخاطب جایزه معلم، لزوماً معلم رسمی نیست
در واقع در این ایده مقرر شد جایزه‌ای را تحت عنوان جایزه معلم به جامعه معرفی کنیم و معلمانی که کار برجسته‌ای در حوزه تعلیم‌وتربیت داشتند، نامزد جایزه معلم شوند و با ابزارهای مختلف رسانه‌ای به جامعه معرفی کنیم و واقع توجه‌ها به سمت معلم و حوزه تعلیم‌وتربیت شود.
* فارس: این گروه شکل‌دهنده جایزه معلم چه کسانی هستند؟
بنیاد تعلیم‌وتربیت برهان است. این بنیاد در سال ۱۳۹۲ شکل‌گرفته و یک بنیاد عام‌المنفعه غیرانتفاعی است که هدفش مسائل تعلیم‌وتربیتی است و یکی از پروژه‌هایی که دارد، جایزه معلم است.
* فارس: هدف از اهدای جایزه معلم چیست؟
هدف از برگزاری جایزه معلم، تقویت و تکریم مقام معلم و جلب‌توجه جامعه نسبت به مقام معلم و جایگاه تعلیم‌وتربیتی که معلم در ساختن آینده برای جامعه دارد.
* فارس: وزارت آموزش‌وپرورش هر ساله از معلمان برتر تقدیر می‌کند، ویژگی جایزه معلم چیست و چه تفاوتی با انتخاب برترین معلمان توسط آموزش‌وپرورش را دارد؟
جایزه معلم نمونه که در آموزش‌وپرورش داده می‌شود، اتفاق خوبی است ولی دامنه معلمانی که می‌توانند نامزد شده و انتخاب شوند، معلم رسمی آموزش‌وپرورش است ولی جایزه معلم، مجموعه‌ای است که بیرون آموزش‌وپرورش فعالیت می‌کند و دامنه و گستره معلمانی که می‌توانند شرکت کنند علاوه بر معلمان رسمی، معلمان غیررسمی را هم شامل می‌شود.
ثانیاً اینکه نفس معلم نمونه، یک پاداش سازمانی است که البته خیلی خوب است و باید قوت داشته باشد و ادامه پیدا کند.
مخاطب جایزه معلم، لزوماً معلم رسمی نیست. معلمان غیررسمی و مربیان مدرسه می‌توانند باشند. به‌عنوان‌مثال می‌تواند استاد موسیقی باشد. استاد زبان باشد.
دایره گسترده عنوان معلمی برای جایزه معلم
* فارس: یعنی صرفاً قرار نیست وابستگی دولتی داشته باشد؟
بله.
* فارس: پس تعریف معلم هم در جایزه معلم تفاوت‌هایی دارد و دامنه کار وسیع‌تر شده است؟
هر فردی که نقش معلمی را ایفا می‌کند. نگاه‌ها در جامعه به کلمه معلم در جامعه بیشتر به سمت جایگاه رسمی آموزش‌وپرورش می‌رود منتها در جایزه معلم هر فردی که نقش تعلیم‌وتربیتی و نقش معلمی را در جامعه ایفا می‌کند، از نظر ما جزو افرادی است که می‌تواند نامزد دریافت جایزه معلم شود.
می‌تواند فردی که یک حرفه به دانش‌آموزان زیر ۱۸ سال یاد می‌دهد نامزد جایزه معلم شود یعنی شرط این است که با افراد زیر ۱۸ سال نقش معلمی را ایفا کرده باشد. نقش معلمی می‌تواند آموزش خط، مهارت، هنر یا زیان انگلیسی باشد.
* فارس: در این دایره گسترده انتخاب یک معلم چگونه است. یعنی فرایند انتخاب یک معلم برتر چگونه شکل می‌گیرد؟
معلمانی که نامزد می‌شوند در ابتدا یک برگه‌ای را تکمیل می‌کنند.
* فارس: خود معلم باید این برگه را تکمیل کند؟
بله معلمی که نامزد جایزه معلم می‌شود. منتها آحاد جامعه و در واقع دانش‌آموزان و اولیا می‌توانند معلمی که کار ارزشمندی کرده است را به جایزه معلم معرفی کنند. ولی محل ثبت‌نام معلمان برتر اینجا نیست؛ بلکه ما با آنها تماس می‌گیریم و پیامک می‌زنیم که برگه ثبت‌نام را تکمیل کنند.
یعنی معلمان برتر می‌توانند توسط افراد دیگر ثبت‌نام شوند ولی برای ورود به داوری جایزه معلم باید برگه ثبت‌نام را معلمان شرکت‌کننده تکمیل کنند و بعد از اینکه برگه ثبت‌نام را تکمیل کردندٰ در چند مرحله برگه بررسی می‌شود. سپس دعوت به مصاحبه مجازی می‌شود و در ادامه منتخبان در رویداد حضوری دعوت می‌شوند و سپس معلمان برگزیده و شایسته تقدیر معرفی می‌شوند.
هدف این است که مدال جایزه معلم به یک فرد اهدا شود
* فارس: روند ثبت‌نام برای امسال چگونه بود؟ فرایند نام‌نویسی از چه زمانی آغاز شد؟
فراخوان دومین دوره جایزه معلم از ۱۵ آبان منتشر شد و تا ۷ دی ادامه داشت که ۳۱ هزار و ۸۱۶ معلم از ایران و ۲۲ کشور برگه ثبت‌نام را تکمیل کردند.
* فارس: چند نفر انتخاب شدند؟
هدف این است که مدال جایزه معلم به یک فرد اهدا شود منتها معلمانی هم در کنار معلمان برگزیده به‌عنوان معلمان شایسته تقدیر معرفی کردیم که آن عدد یک میلیارد تومان به معلم برگزیده و معلمان شایسته تقدیر اهدا می‌شود.
* فارس: ویژگی معلمان برگزیده را توضیح می‌دهید؟
برای انتخاب معلم برگزیده، ۵ معیار وجود دارد. اولین معیار، نوآوری در حل مسئله تعلیم‌وتربیتی است. معیار دوم، اثرگذاری و تأثیر روی آینده شاگردان هست. معیار سوم، استفاده از ظرفیت جامعه محلی در خدمت تعلیم‌وتربیت است. چهارمین معیار، شایستگی‌های فردی و حرفه‌ای معلمی هست و معیار پنجم هم وجهه اجتماعی الگوساز و اثرگذار در جامعه است.
۳ معیار اول یعنی نوآوری در حل مسئله تعلیم‌وتربیتی، اثرگذاری در زندگی شاگردان و استفاده از جامعه محلی به اقداماتی که آن معلم انجام داده است، برمی‌گردد و دو معیار بعدی بویژگی‌های فردی معلم بر می‌گردد. یعنی معلم را فارغ از اقدامی که انجام داده است، ویژگی‌هایش را ارزیابی و داوری می‌کنیم و مجموعه این ۵ معیار، معلم برگزیده را مشخص می‌کند.
البته شرایط اولیه برای ورود به مرحله داوری این است که ۵ سال باید کار معلمی را انجام داده باشند و در ۳ سال آینده قصد داشته باشند به کار معلمی خودشان ادامه بدهند و بعد هم در مرحله داوری همان ۵ شرط است که ذکر کردم.
معیارهای معلم نمونه
بگذارید یک مقدار برایتان توضیح دهم. به‌عنوان‌مثال در معلمی در حین کار معلمی خودش یک مسئله را کشف می‌کند که آن مسئله ممکن است سد راه کار تعلیم‌وتربیتی خودش باشد. اگر برای رفع آن مسئله یک نوآوری به خرج بدهد که آن مسئله را بتواند به نحو احسن انجام دهد، معیار اولیه است. یعنی یک مسئله را شناخته و با یک روش نوآورانه حل کرده است. مثلاً معلمی داریم که برای یادگیری علوم‌تجربی، موزه آفرینش در مدرسه خودش ایجاد کرده است تا بچه‌ها مفاهیم علوم‌تجربی را به شکل حسی و عملی درک کنند و این یک نوآوری است.
معیار دوم اثرگذاری روی زندگی و آینده شاگردان است. برخی افراد وقتی درسشان تمام می‌شود می‌گویند اگر من اینجا ایستادم به‌خاطر آن استعدادیابی معلمم است.
معلمی داریم که در یک منطقه مرزی فعالیت می‌کرد که معمولاً بچه‌ها تا یک سنی مدرسه می‌رفتند. این معلم با خانواده بچه‌ها صحبت می‌کرد و آنها را راضی می‌کرد که اجازه دهند فرزندشان درس بخواند. ۴ نفر از آن بچه‌ها معلم شدند و در همان مدرسه به‌عنوان همکار آن معلم به بچه‌ها درس می‌دهند.
معیار بعدی استفاده از ظرفیت جامعه محلی در خدمت تعلیم‌وتربیت است. به این معنا که غیر از محیط مدرسه، ظرفیت‌های زیادی در جامعه وجود دارد که می‌توانیم در خدمت تعلیم‌وتربیت استفاده کنیم. مثلاً فرض کنید که یک معلم ظرفیت اولیا را در یک مورد خاصی فعال می‌کند برای اینکه در واقع تعلیم‌وتربیت و بحث آموزش دانش‌آموزان تغییری کند.
در بین کاندیداها معلمی داریم که به همراه والدین وقتی می‌بینند میز و صندلی‌های مدرسه خراب است. خودشان خودجوش درست می‌کنند و این مهارت در آنها رشد می‌کند و حتی سفارش کار از سایر مدارس می‌گیرند.
یک جایزه بین‌المللی
چهارمین معیار شایستگی‌های فردی و حرفه‌ای است یعنی آن فرد باید معلم باشد و ویژگی‌های مهارت ارتباطی، مرام و شور معلمی را داشته باشد و پنجمین معیار هم وجهه اجتماعی الگوساز و اثرگذار هست یعنی آن فرد باید بتواند و بخواهد خارج از نقش معلمی خودش، نقش اجتماعی را هم به دوش بکشد.
یعنی معلمی که این اعتقاد را دارد که باید کمک بکنیم تا این روایت‌های معلمانی که در ایران کم هم نیستند، منتشر شود و روایت قابل رسانه‌ای شدن و قابل‌تکثیر شدن باشد، این معیار را شامل می‌شود.
* فارس: به بحث بین‌المللی بودن جایزه معلم اشاره کردید. چند معلم در بخش بین‌المللی نامزد شدند؟
از ۲۲ کشور ۱۴۶ نفر نامزد شدند که از بین این ۱۴۶ نفر، ۶ نفر به مرحله نیمه‌نهایی راه پیدا کردند و در واقع با تعدادی مصاحبه کردیم کف در نهایت یک نفر شایسته تقدیر شد.
* فارس: جایزه یک میلیاردتومانی معلم از چه طریقی تأمین می‌شود؟
جایزه معلم، یک جایزه مردمی است. ازاین‌جهت مردمی که هم برگزارکنندگان جایزه، مردمی هستند و هم اینکه خود مردم آن معلم را کاندید جایزه معلم می‌کنند و هم اینکه منابع مالی‌اش هم توسط خود مردم یعنی حامیان، واقفان و خیرین تأمین می‌شود.
پس این جایزه کاملاً مردمی است ولی دستگاه‌های مختلف از جمله آموزش‌وپرورش و حامیان مختلفی که جایزه معلم دارد، در کنار ما کمک می‌کنند و کار جایزه معلم را تسهیل می‌کند.
در حال حاضر آقای کاظمی وزیر آموزش‌وپرورش رئیس شورای سیاست‌گذاری جایزه معلم هست. در دوره اول جایزه معلم هم آقای صحرایی وزیر سابق آموزش‌وپرورش، رئیس شورای سیاست‌گذاری بود. در واقع این جایزه با هماهنگی و همکاری آموزش پرورش انجام می‌شود. منتها از نظر حقوقی وابستگی به آموزش‌وپرورش ندارد و جایزه‌ای کاملاً مردمی هست.
* فارس: داوران را چگونه انتخاب کردید؟
ما ۲ دسته داور داریم دسته اول داورانی بودند که فرم‌ها را داوری کردند و دسته دوم داورهایی بودند که با معلمان مصاحبه کردند. در مرحله داوری فرم، از معلمانی که به مرحله نیمه‌نهایی دوره قبل راه پیدا کرده بودند، استفاده کردیم یعنی حدود ۱۵ معلمی که در دوره قبلی وارد مرحله نیمه‌نهایی شده بودند، داوران این دوره بودند.
در مرحله مصاحبه هم که تخصص‌های مختلف حضور داشتند. در واقع هر کدام از تیم داوری در حوزه تعلیم‌وتربیت فعال بودند و کارهای مختلف را انجام داده بودند.
* فارس: به جز جایزه معلم، جوایز جانبی هم دارید. در خصوص این جوایز هم توضیح می‌دهید ؟
در کنار جایزه معلم، جوایز جانبی داریم که یکی از آنها جایزه خبر تعلیم‌وتربیت است که امسال سومین دوره‌ای است که برگزار‌شد.
* فارس: در پایان جایزه معلم چه اتفاقی برای معلمان می‌افتد؟
سال گذشته ۶ نفر برتر به‌صورت ویژه موردتوجه رسانه‌های مختلف قرار گرفتند. معلمانی که وارد مرحله نیمه‌نهایی شدند توسط مدیران کل و مسئولان شهرستان‌های استان خودشان موردتوجه قرار گرفتند. در شبکه‌های استانی خودشان حاضر شدند و درباره شأن معلم در جامعه صحبت کردند.
یکی از مهم‌ترین هدف‌های جایزه معلم این است که درباره معلم در جامعه زیاد حرف زده شود. سال گذشته ۳۸ نفر در نیمه‌نهایی داشتیم و هر کدام در رسانه‌های استان خودشان درباره جایگاه معلم و نقش معلمی صحبت می‌کنند. همچنین معلمان دیگر متوجه می‌شوند در استان خودشان چنین فردی هست که کارهای ارزشمندی را انجام می‌دهد و باعث می‌شود تا معلمان دیگر انگیزه بگیرند که کارهایشان دیده می‌شود و هم اینکه این معلمان الگو می‌شوند.
به‌عبارت‌دیگر معتقدیم تمام معلمانی که به بخش نیمه‌نهایی جایزه معلم وارد می‌شوند، برگزیده هستند و کارهای رسانه‌ای و شبکه‌سازی برای آنها انجام می‌دهیم و همچنین این افراد به‌عنوان سفیران جایزه معلم فعالیت کرده و کمک می‌کنند که جایگاه معلمان را بالاتر ببریم یعنی اهدای جایزه معلم، پایان کار نیست بلکه شروع مسیری است که به کمک این معلمان آغاز می‌کنیم و آن هم بالابردن شأن و جایگاه معلم در جامعه است.
*فارس: در کنار فرهنگ‌سازی، برنامه‌ای برای ارتباط‌گیری با این معلمان دارید؟
ارتباط جایزه معلم با معلمان برتر قطع نمی‌شود و در طول سال با آنها ارتباط داریم و در رویدادها و برنامه‌های مختلف، این معلمان را معرفی می‌کنیم و این فرهنگ را با کمک خود معلمان ترویج می‌کنیم.
فارس
دیدگاه تان را بنویسید