کاهش دخالت‌های امنیتی در حوزه فرهنگ
معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد در پاسخ به این سوال که آیا فشارها در خصوص ممیزی و مسائل مرتبط با این معاونت بر شما اثر دارد؟ گفت: تا وقتی که من باشیم، نه ولی بعدش را نمی‌دانم.
صالحی گفت: ما تلاش کردیم دفتر حقوقی وزارت ارشاد را فعال کنیم و با تلاشی که صورت گرفت بحث معافیت مالیاتی ناشران وکتابفروشان حل شد و من اینجا باید از اهالی رسانه هم که در این خصوص کمک کرده تشکر کنم. رویکرد دیگر بحث تسریع در فرایندها بود که ما در این خصوص تلاش کردیم که این فرایندها هم بازنگری شوند و هم تسهیل شوند. در بحث مجوز به کتاب تلاش شد زمان بررسی کتاب کمتر شود و بروکراسی مربوط به طولانی شدن مسیر و همچنین میزان مراجعه ناشران به دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی از بین برود. در همین خصوص در بحث آئین نامه‌ها هم پیش بینی کردیم که کتابها حداکثر در یک ماه بررسی شوند و حداکثر با مجوز خاص در دو ماه تعیین تکلیف شوند و هیچ کتابی نباشد که بعد از گذشت دو ماه وضعیتش نامشخص باشد. من خوشحال خواهم شد که بعدا من را در خصوص این موارد بازخواست کنید.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: مسئله دیگر توسعه مطالعات زیرساختی و راهبردی در حوزه چاپ و نشر بود اما واقعیت این است که ما در این زمینه از فقر اطلاعاتی رنج می‌بریم. البته کارهای خوبی در دفتر مطالعات و برنامه ریزی کتابخوانی تعقیب می‌شود.
صالحی تاکید کرد که کار معاونت فرهنگی بر گزاری نمایشگاه کتاب نیست بلکه رصد، دیده بانی و حمایت‌های لازم در حوزه‌های چاپ و نشر است و در پایان این بخش از سخنانش، آسیب شناسی و تصحیح برخی مسائل جنبی در جشنواره‌های کتاب، نمایشگاههای کتاب و دیگر برنامه‌های معاونت فرهنگی را به عنوان رویکرد دیگر معاونت فرهنگی در 10 ماه گذشته عنوان کرد.
معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد در بخش پاسخ به سوالات خبرنگاران این کنفرانس مطبوعاتی و در تکمیل سخنان شجاعی صائین در خصوص صدور مجوز برای کتابی از رضا براهنی و نیز کتابی درباره اسماعیل خویی، گفت: اولاً کتابی که اشاره شد، مربوط به آقای خویی نبوده بلکه کتابی است درباره ایشان. بر اساس متنی که در ضوابط نشر وجود دارد، آثار باید با نگاه محتوایی بررسی شود و کاری به نویسنده اثر نداریم. ما می‌خواهیم که به مٌرّ قانون و ضوابط نشر شورای عالی انقلاب عمل کنیم. من همواره گفته ام که قانون بد بهتر از بی قانونی است و فهم ما هم از قانون این است که محتوا را نگاه کنیم.
صالحی ادامه داد: برخی رسانه‌ها گفتند که این گونه نیست و باید به مولف هم نگاه شود اما برای ما فصل الخطاب، هیات نظارت بر ضوابط نشر است چرا که اساساً ساختار قانونی بهترین فصل الخطاب است. اگر نظر هیات نظارت همین نظر ما باشد، ما همین رویه را ادامه می‌دهیم و اگر نظر دیگری داشته باشد، ما به آن تمکین می‌کنیم و این را بهترین راه برای حرکت می‌دانیم. بحث، بحث قانون و فهم قانون است و چنانچه نظر تایید یا ابطال شد، فرقی نمی‌کند ما به آن عمل می‌کنیم.
وی در پاسخ به سوال یکی دیگر از خبرنگاران مبنی بر اینکه شما در بدو ورودتان به معاونت فرهنگی از خروج کتاب از فضای گلخانه‌ای و زدون نگاه‌های امنیتی از آن سخن می‌گفتید؛ تا چه حد به این هدف نزدیک شده‌اید؟ گفت: اگر مراجعه‌ای به گذشته داشته باشیم، انصافاً باید بگویم که در این مدت فضای ارتباط با نهادهای امنیتی، فضایی بوده که استفسارهای این حوزه پائین یا خیلی حداقلی بوده است. دخالت‌ها هم به همین نحو کاهش پیدا کرده است.
صالحی ادامه داد: ما در همان ابتدا به همراه آقای جنتی و در جلسه‌ای در خدمت مسئولان وزارت اطلاعات، بر این مسئله تاکید کردیم که فرهنگ باید هویت مستقل خودش را حفظ کند. البته در اینکه امنیت هیچگاه نباید نادیده گرفته شود، شکی نیست و این نگاه و مقوله‌ای است که در فضای دولت، با هماهنگی خوبی به پیش می‌رود و در یک فضای تعاملی خوب دارد به پیش می‌رود.
معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد گفت: برداشت معاونت فرهنگی این است که اینها بخشی از اتفاقاتی است که در یک فضای تدریجی به حداقل خواهد رسید. به طور مثال فضای نمایشگاه کتاب 93 نشان داد که می‌شود این فضا را داشت و ادامه داد و فرهنگ مکتوب از یک فضای گلخانه‌ای به فضای زیست طبیعی سوق پیدا کند. مهم این است که مسیر به این سمت باشد و به این سمت هم هست.
وی در پاسخ به سوالی درباره قیمت کتاب و تاثیر آن در کتاب نخوانی ایرانیان گفت: حوزه نشر ما حوزه کم‌توقعی است و طبق آماری که در 5 ماه اول امسال درآمده و ما با آمار مدت مشابه سال قبل مقایسه می‌کردیم، کتاب‌های تجدید چاپی 5 درصد و کتاب‌های چاپ اول 17 درصد افزایش قیمت داشته است و این نشان می‌دهد که صنعت نشر با یک فضای کم‌توقع و فروتنانه به کار خودش ادامه می‌دهد و به پیش می‌رود.
صالحی در همین خصوص یادآور شد: کتاب نخواندن در کشور ما البته یک بحث جدی است و ما برای دسترسی به کتاب‌های خوب باید برنامه‌های باهدفی داشته باشیم. در این خصوص من شخصاً سعی کرده‌ام در نمایشگاههای استانی کتاب که حضور پیدا می‌کنم، با همراهی اهالی نظر به جمع‌بندی‌هایی مثبت در این زمینه برسیم که بحث راه‌اندازی فروشگاه‌های زنجیره‌ای کتاب، تعامل با رسانه‌ها برای تبلیغ و ترویج کتابخوانی از این جمله است و در کل ما به دنبال این هستیم که ببینیم چه کاری می‌شود کرد که مثلاً فرصت تعامل با رسانه‌ها را در این خصوص ارتقا دهیم؟
معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد ادامه داد: البته من نمی‌توانم بگویکم که کتاب چون گران شده، مردم نمی‌خوانند. ما باید حلقه کتاب خواندن و کتاب خریدن را ارتقا بدهیم که استارت این کار هم در فضای خانه کتاب زده شده است و امیدوارم در آینده بتوانیم با چند کاری که می‌کنیم، خبرهای خوبی در این زمینه عرضه کنیم.
صالحی در پاسخ به سوال یکی دیگر از خبرنگاران که معتقد بود معاونت فرهنگی علیرغم شعارهایش در مورد ممیزی کتاب و تمکینش تنها به قانون، تحت تاثیر فشارهای سیاسی و بعضاً رسانه‌ای قرار می‌گیرد و مجوزهایش را گاه پس می‌گیرد، گفت: در این زمینه باید چند مسئله را از هم تفکیک کنیم؛ مسئله اول تمکین به قانون است. من از همان ابتدا هم گفته‌ایم که به چهار چیز اعتقاد دارم و مجموعه معاونت فرهنگی هم به این مسائل پایبند است؛ دین، اخلاق، قانون و نظام اسلامی. اینها معیارهای من بوده و هست و طبیعتاً هم در ترکیب این اضلاع چهارگانه، مسیر را دنبال می‌کنیم.
وی سپس ادامه داد: نکته دوم این است که این معیارهای چهارگانه و قانون در اجرا می‌تواند به برداشت‌های متفاوتی منجر شود. وقتی روزی 170، 180 کتاب به دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی ارائه می‌شود که در ماه حدود 5، 6 هزار عنوان را شامل است، تلاش این است که در مورد همه آنها مطابق نص قانون عمل شود اما فهم مجری قانون هم هم است چون او کسی است که در این فضای اجرای قانون حرکت می‌کند. ما باید به یک وحدت رویه برسیم تا بعداً گرفتار ابطال نشویم.
صالحی افزود: فضای اداره کتاب به شیوه جدید، تازه دارد شکل می‌گیرد، هیئت نظارت بر ضوابط نشر به تازگی ایجاد شده است و اینها همه زمان می‌برد تا برسیم به این نقطه که شبهات کمتر ایجاد شود و ما به یک وحدت رویه رسیده باشیم. یک برداشت اولیه که مجریان قانون است، وجود دارد و بر اساس همین برداشت هم بسیار عمل شده است، بعضی کتابها عرضه شده و عده‌ای هم طرح بحث‌هایی کرده‌اند که مثلاً ما از قانون، چنین فهم‌هایی نداریم. این البته خیلی مسئله طبیعی است و زمان می‌برد که همه ما به یک فهم واحد برسیم.
معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد گفت: این همان نگاهی است که ما به جای اینکه تشلیم فشارهای رسانه‌ای یا بولتنی یا پشت صحنه‌ای بشویم، اینها را تبدیل کنیم به فهم‌های واحد که نتواند تابع فشارها باشد. طبیعی است که ما تحت نظر و احیاناً تحت فشار باشیم اما حرکت به سمتی است که همه مجموعه‌ها مقاومت کنند جلوی این فشارها؛ مقاومت البته نه به معنای اینکه متصلب باشیم ولی تسلیم فشارهای غلط نمی‌شویم.
وی در خصوص جمع‌آوری برخی کتابها از نمایشگاه امسال کتاب تهران هم، گفت: در بحث نمایشگاه کتاب هم حداکثر حمایت در خصوص مجوزها شد و آن موارد خاص هم با تعاملی که با ناشران صورت گرفت و تخلفات اثبات شد، جمع شد که خیل موارد معدودی بوده است.
صالحی در پاسخ به این سوال که آیا فشارها بر شما اثر دارد؟ گفت: تا وقتی که من باشیم، نه ولی بعدش را نمی‌دانم.
معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد سوالی در لزوم اصلاح ساختار معاونت امور فرهنگی هم گفت: معاونت امور فرهنگی در بحث ساختارهای بحث کتاب و چاپ، برنامه‌هایی را در دستور کار دارد. خود وزارت ارشاد هم در نگاهی کلان این وضعیت را دارد که رابطه و جایگاهش را بازتعریف کند. امیدوریم در قدم اول، در معاونت فرهنگی اقداماتی صورت گیرد که این جایگاه‌ها مشخص شود.
صالحی در پاسخ به سوالی درباره رویکرد این معاونت درباره سرقت‌های علمی و ادبی گفت: بحث کتابسازی خیلی در متن قانون، برایش تعیین تکلیف نشده است و به نظرم باید این را در حیطه نقد به خصوص در رسانه‌ها تقویت کرد. علاوه بر این مراکز علمی هم شایسته است به این حوزه بپردازد.
وی درباره وضعیت حفاظت از حقوق آثار مکتوب در داخل و خارج از کشور، اضافه کرد: این یک طرف باید حوزه نقد را فعال کرد و از طرف دیگر آئین‌نامه‌هایی باید تدوین شود که به کمک این مجموعه‌ها بیاید. بخشی از فعالیت‌های نقد کتاب این است که از مالکیت معنوی با جدیت پاسداری شود.
دیدگاه تان را بنویسید