نیویورک‌تایمز: درس‌های آرامکو عربستان را به آشتی با ایران سوق داد

روزنامه نیویورک‌تایمز در واکنش به توافق تهران- ریاض نوشت: درس‌های آرامکو عربستان را به آشتی با ایران سوق داد.

نیویورک‌تایمز می‌نویسد: محمد بن‌سلمان، ولیعهد و حاکم عملی عربستان سعودی، پنج سال قبل به رهبر عالی ایران حمله کرد و اظهاراتی علیه او بیان کرد، اما هفته گذشته در تحولی که جهان را شگفت زده کرد، سعودی‌ها نه تنها روابط دیپلماتیک با تهران را دوباره برقرار کردند بلکه همچنین در یک موضع‌گیری غافلگیرکننده، از «سرنوشت یکسان» دو کشور سخن گفتند.

همگرایی دیپلماتیک میان عربستان سعودی و ایران، پس از سال‌ها نزاع نیابتی در سراسر خاورمیانه، کودتایی برای چین بود که این توافق را تسهیل کرد. همچنین گشایش و آرامشی بود برای ایران. اما اگر همکاری تازه میان دو طرف واقعا ریشه بگیرد، عربستان سعودی هم بهره زیادی خواهد برد. این پیمان می‌تواند به خاموش شدن تنش‌های منطقه‌ای بینجامد که به شعله گرفتن جنگ‌ها، کارزارهای رسانه‌ای و ارسال پهپادها و موشک‌هایی انجامید که بر فراز شبه جزیره عربی پرواز می‌کردند. حل و فصل منازعه‌ای که بودجه دولت عربستان را تلف می‌کند، به شهرتش آسیب می‌زند و مانع سرمایه‌گذاری می‌شود، به اولویت بن سلمان تبدیل شده که در تلاش برای باز‌سازی اقتصاد و جامعه این پادشاهی است.

وزیر امور خارجه سعودی، پس از بیانیه مشترک دو کشور در توئیتی گفت: «کشورهای منطقه، یک سرنوشت مشترک دارند که همکاری میان ما را به یک ضرورت تبدیل می‌کند تا الگویی از رفاه و ثبات را بنا کنیم.» دیرزمانی است که رقابت میان دو کشور اسلامی، که تنها با 150 مایل آب‌های خلیج‌فارس از هم جدا می‌شوند، سیاست و تجارت در خاورمیانه را شکل داده است. زمانبندی این سازش برای بسیاری از تحلیلگران یک غافلگیری بود؛ تا همین اواخر، مقام‌های رسمی سعودی گفته بودند که در گفت‌وگوها با ایران، پیشرفت‌اندکی به دست آمده است.

به گزارش دیپلماسی ایرانی، در ادامه تحلیل نیویورک تایمز آمده است: چندین کارشناس امر سیاست در واشنگتن، نقش چین در این مصالحه را به عنوان چالشی برای سلطه کمرنگ شونده ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه تصویر کردند. در واقع برخی مقام‌های خلیج‌فارس می‌گویند که آنها نمی‌توانند بیش از این بر آمریکا برای تضمین امنیت شان حساب باز کنند و بنابراین باید مشکلاتشان را خودشان حل و فصل کنند و اینکه چین آماده ارائه سلاح، فن‌آوری و سرمایه‌گذاری در منطقه است بی‌آنکه شرط و شروطی را ضمیمه کند. اما دیگر تحلیلگران هشدار داده‌اند که محمدبن سلمان پس از چند سال، به یک رویکرد واقع گرایانه‌تر در سیاست خارجی رو آورده است. آنها می‌گویند هرچند ایالات متحده همچنان شریک برتر امنیتی این پادشاهی است اما به هرحال نمی‌توانست میانجی توافقی میان عربستان و ایران باشد آن هم به خاطر روابط عمیقا آشفته اش با جمهوری اسلامی.  یاسمین فاروق، استاد غیرمقیم در بنیاد کارنِگی برای صلح بین‌المللی می‌گوید: «این‌گونه نیست که عربستان سعودی کاملا آگاه نباشد که حتی یک تضمین چینی هم محدودیت‌های خودش را دارد. سعودی‌ها، در گذر این چند سال، درس‌های بسیار سختی آموختند از جمله اینکه مجبوریم به تنوع روابطمان ادامه دهیم.» به باور تحلیلگران، این واقعیت که ایران از جسارت و توانایی انجام عملیاتی شبیه حملات پهپادی و موشکی به تاسیسات نفتی آرامکو در سال 2019 برخوردار است، لحظه کار‌سازی برای سعودی‌ها بوده است. به نظر می‌رسد که این رخداد بخشی از عوامل سوق دادن سعودی‌ها به گفت وگو با ایران از سال 2021 بوده است.

محمد السولامی، رئیس‌یک‌اندیشکده در ریاض که بر مسائل ایران تمرکز دارد، می‌گوید: «سیاست خارجی سعودی بسیار روشن است: آنها می‌خواهند که هرگونه تفاوت، اختلاف یا منازعه‌ای را از گذر دیپلماسی حل و فصل کنند و برای چنین هدفی در رابطه با ایران هم به سختی تلاش کرده‌اند. بهتر است این پیام مثبت را ارسال کنیم و ببینیم که چه نتیجه‌ای حاصل می‌شود.

محمدبن سلمان پس از چند سال، به یک رویکرد واقع گرایانه‌تر در سیاست خارجی رو آورده است. آنها می‌گویند هرچند ایالات متحده همچنان شریک برتر امنیتی این پادشاهی است اما به هرحال نمی‌توانست میانجی توافقی میان عربستان و ایران باشد آن هم به خاطر روابط عمیقا آشفته اش با جمهوری اسلامی./کیهان