به دنبال رئیس جمهوری لاریجانی هستند

سرویس سیاسی فردا: بحث تبدیل نظامی سیاسی ایران به پارلمانی دوباره چند هفته ای است که داغ شده است و مخالفان و موافقان زیادی درباره آن صحبت کرده اند. پس از چند هفته ای طرح این بحث ها اکنون می توان خلاصه استدلال دو طرف ماجرا را جمع آوری کرده و در مورد آن تصمیم گرفت. بسیاری از مخالفان این طرح بیان می دارند که تبدیل نظام کنونی به نظام ‍پارلمانی باعث می شود که نقش مردم در جمهوری اسلامی کم تر شود. علی رغم همه مشکلاتی که ناظرین سیاسی برای انتخابات ۴ ساله در ایران بیان می کنندُ موسم انتخابات ریاست جمهوری باعث می شود که مردم در ماه های منتهی به انتخابات با فعالیت سیاسی و انتخاباتی بیش تر در صحنه حضور پیدا کنند و حکومت نیز بتواند از این حضور در صحنه مردم به سود تثبیت حاکمیت و نیز مقابله با تهدیدهای خارجی استفاده کندُ مساله ای که خودبخود باعث ثبات دراز مدت درون سیستمی خواهد شد.

در مقابل مخالفان این استدلال معتقدند که شور و هیجان ایجاد شده در انتخابات های ریاست جمهوری ایران باعث می شود که نامزدها از طرفی مجبور شوند حرف های ساختارشکنانه ای برای جلب رای برخی از مردم بزنند و از طرف دیگر بی ثباتی ایجاد شده ناشی از دعواهای انتخاباتی شکاف در کشور را بیش تر کند. از نظر این منتقدان بهتر است به جای کشاندن تمامی مردم به هیجان های کاذب انتخاباتی روند انتخاب رپیس جمهور و یا مسپول اجرایی کشور در روندی بدون هیجان و ناشی از عقلانبت صورت پذیرد.یکی دیگر از ایراداتی که منتقدان پارلمانی شدن نظام سیاسی بیان می کنند این است که اکنون هیچ نظام حزبی مدون و نیز احزاب ریشه دار قوی در کشور وجود ندارد و نظام پارلمانی اولین لازمه ش وجود حزب و احزاب قوی در کشور است. در صورت وجود احزاب قوی در کشورُ این تشکل های برای ادامه حیات سیاسی خود و حذف نشدن از عرضه سیاسی مجبورند تعهدات خود را اعلام کرده و برای رای آوردن در دوره بعدی تلاش کنند که اعضای خود را وادار به عمل کردن در راستای این تعهدات کنند. کما این که در بسیاری از کشورها افراد درون حزبی که بر خلاف نظر حزب رای می دهند طرد خواهند شد به گونه ای که کم تر اتفاق می افتد که نماینده ای تصمیم بگیرد بر خلاف نظر بالادستی های حزب خود نظری را اعمال کند.

از طرفی یکی از ایرادات جدی نظام پارلمانی در مورد میزان نحوه مشارکت مردم در انتخاب نخست وزیر است. بسیاری از نماینده های مجلس شورای اسلامی تنها با چند هزار رای وارد مجلس می شوند و برخی دیگر نیز بیش از یک میلیون رای کسب کرده اند و وارد مجلس شده اند.با این حال هر دو این نماینده درون مجلس رایی برابر دارند و در واقع با این سیستم رای ۱ میلیون نفر رای دهنده با رای ۴۰ هزار نفر یکی شمرده می شود که بر خلاف جمهوریت است. یکی از انتقادات جدی فعالان اصلاح طلب به این طرح ، آن است که طراحان تغییر قانون اساسی و تغییر نظام سیاسی به پارلمانی بیش از آن که به دنبال بهینه کردن نظام سیاس کشور باشند، به دنبال مظرح کردن یک فرد برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ هستند. در حالی که زمزمه های بسیاری شنیده می شود که علی لاریجانی قصد دارد در انتخابات ۱۴۰۰ شرکت کند، سابقه رای نیاوردن او در انتخابات ۸۴ و رای پایین او در انتخابات مجلس شورای اسلامی از شهر قم و از طرفی ناتوانی او در ارتباط گیری با عموم مردم برای کسب رای از نظر برخی، دلیل بر این شده است که با تغییر قانون اساسی و تبدیل نظام سیاسی به پارلمانی زمینه های رای آوری او فراهم شود.

محسن کوهکن از نزدیکان فکری لاریجانی در گفتگو با صدا این موضوع را تکذیب نموده و گفته است در این مورد هیچ صحبتی با لاریجانی انجام نشده اسیت و وی چنین نظری نداده است. او گفته است: اینها گمانه زنی هایی برای بررسی طرحی است که مقام معظم رهبری با توجه به همان بازه زمانی فرمودند. این که بخواهیم به بحث ورود کنیم و عده ای بگویند طرفداران زید و ابوبکر هستند و به خاطر او این کار می کنند باید گفت که این صحبت ها کمی کم لطفی و کم عنایتی به امر مهمی است که چند سال پیش معظم له فرمودند و ما حالا احساس می کنیم بر اساس وظیفه باید به این موضوع بپردازیم.

توانایی های لابی های گسترده به جای تکیه به رای مردم یکی دیگر از انتقاداتی که منتقدان نظام پارلمانی به آن وراد می دانند این است که در صورت سپرده شدن انتخاب نخست وزیر به جمعی محدود به جای مردمُ لابی های گسترده ای که اکنون برای انتخاب وزرا وجود دارد به انتخاب مسپول اجرایی کشور نیز سرایت می کند. در مقابل یکی از موارد قابل تاملی که برخی از موافقان نظام پارلمانی اعلام کرده اند این است که بسیاری از مشکلات کنونی میان دولت و مجلس از این ناشی می شود که رویکرد سیاسی این دو نهاد عمدتا به دلیل برگزار شدن با فاصله انتخابات آن ها با یکدیگر متفاوت است و بسیاری از اصطکاکات میان آن ها از این مساله ناشی می شود.