ترامپ به رئیس پنتاگون چه گفت؟

جلسه ویژه ترامپ، با سرپرست پنتاگون و رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا برگزار شد. پنج مقام بلندپایه که مباحثات این نشست را در اختیار نیویورک‌تایمز قرار داده‌اند، خبر داده‌اند که ترامپ «سر‌سختانه» با هرگونه گزینه جنگ با ایران مخالفت کرده و خواستار یافتن راه حل‌های دیپلماتیک با هدف «کاهش تنش‌ها با تهران» شده است.

این روزنامه آمریکایی در همین رابطه گزارش داده است که مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا روز چهارشنبه با سلطان قابوس، پادشاه عمان درباره تنش‌ها با ایران رایزنی کرده است. پمپئو همچنین از دیپلمات‌های اروپایی هم خواسته تا به کاهش تنش‌ها با تهران کمک کنند.

مقامات کاخ‌سفید به روزنامه نیویورک‌تایمز خبر داده‌اند که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا تلاش کرده است تا در روز‌های اخیر ترمز تقابل با ایران را به سرکردگی جان بولتون، مشاور امنیت‌ملی کاخ‌سفید بکشد و در همین راستا به پاتریک شاناهان، سرپرست پنتاگون و ژنرال جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا قاطعانه اعلام کرده است که بنا ندارد با ایران وارد جنگ شود.

در همین زمان دیپلمات‌های ارشد دولت وی در تلاشند تا راه‌هایی را برای کاهش تنش‌ها با ایران بیابند. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد» روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی اختصاصی به پرده‌برداری از اختلافات گسترده در کاخ‌سفید پیرامون موضوع جنگ با ایران پرداخته است.

این روزنامه به نقل از منابع آگاه می‌نویسد که ترامپ طی روز‌های اخیر چندین بار در برابر درخواست‌های برخی از مشاورانش برای جنگ با ایران مقاومت کرده است. در این مطلب آمده است: بیانیه ترامپ در صبح روز چهارشنبه پیامی را به مشاوران جنگ‌طلبش مخابره کرد که او خواستار آن نیست تا کمپین فشار حداکثری علیه ایران وارد فاز تقابل نظامی با این کشور شود.

اکنون به‌نظر می‌رسد دولتی که در ظاهر به لباس کارزار با ایران ملبس شده بود، علاقه مضاعفی برای روش‌های دیپلماتیک دارد. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا روز چهارشنبه از سلطان قابوس خواسته بود تا در مورد تهدید ایران با مقامات تهران گفتگو کند.

عمان که از دیرباز به‌عنوان یک واسطه میان تهران و واشنگتن شناخته می‌شود، کانالی برای آغاز مذاکرات میان دو طرف در سال ۲۰۱۳ بود؛ زمانی که دولت اوباما وارد مذاکرات هسته‌ای با ایران شد. پمپئو همچنین از اروپایی‌ها درخواست کرده است تا برای متقاعد ساختن ایران به کاهش تنش در منطقه به او کمک کنند، این دیدار‌ها در پی آن به وقوع پیوست که سازمان سیا گزارشی را مربوط به مجهز شدن قایق‌های ایرانی به موشک‌ها مطرح کرده بود.

اطلاعات مذکور که براساس عکس‌های دریافتی به‌دست آمده، اما منتشر نشده است برای نیویورک‌تایمز تشریح شده‌اند. رسیدن چنین اطلاعاتی به واشنگتن موجب بروز این نگرانی شد که ممکن است تهران در حال آماده‌سازی خود برای حمله به نیرو‌های آمریکایی یا متحدانش در منطقه باشد. ترامپ در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا وارد جنگ با ایران خواهد شد، گفت: «امیدوارم که این‌گونه نباشد.»

این تحولات در حالی ایجاد شده‌اند که رئیس‌جمهوری آمریکا به‌طور غریزی در برابر گزینه جنگ با ایران محتاط است و در مقابل کادری از مشاوران وی به سرکردگی جان بولتون، مشاور امنیت ملی قرار دارد که موضعی سرسختانه علیه ایران اتخاذ کرده‌اند. تنش‌های داخلی نگرانی‌ها را ایجاد کرده که ممکن است دولت ترامپ در حال حرکت به سوی آغاز جنگی باشد که حتی مورد تایید فرمانده کل قوا (ترامپ) نیست.

این اختلافات موجب بروز شکاف‌هایی میان مقامات آمریکا در مورد مقیاس تهدید ایران شده است؛ درحالی‌که مقامات کاخ‌سفید و متحدان بریتانیایی بر این باورند که اطلاعات به‌دست آمده صحیح هستند، اما برخی از نمایندگان کنگره و برخی در درون دولت مشاوران ترامپ را متهم می‌کنند که در حال بزرگ‌نمایی تهدید ایران هستند و بنا دارند تا از این اطلاعات برای توجیه حمله نظامی به ایران استفاده کنند. مجادله‌های داخلی دولت ترامپ بر سر ایران توسط پنج مقام آگاه آمریکایی در اختیار نیویورک‌تایمز قرار گرفته است که خواسته‌اند تا با توجه به حساسیت موضوع نامشان فاش نشود.

ازسوی دیگر ایران هرگونه مذاکره با ترامپ را رد کرده است. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران اظهار کرد: «تنش‌های ایجادشده توسط آمریکا غیرقابل‌پذیرش است.» پس از تعلیق برخی از تعهدات ایران در برجام در واکنش به اقدامات آمریکا، مقامات دولت ترامپ به خبرنگاران اعلام کردند که خط قرمز برای واشنگتن تولید سوخت هسته‌ای در ایران به اندازه‌ای است که تهران قادر باشد زمان گریز هسته‌ای - زمان لازم برای ساخت بمب - را به کمتر از یک سال برساند.

مقامات جمهوری اسلامی ایران همواره ضمن رد اتهامات آمریکا و غرب، بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای کشورمان تاکید کرده‌اند. این در حالی است که این مقامات مشخص نکرده‌اند در صورت رعایت نشدن این خط قرمز ازسوی تهران، واکنش واشنگتن چه خواهد بود. در آخرین جلسه‌ای که میان ترامپ و برخی از مشاورانش در اتاق وضعیت (situation room) پیرامون موضوع ایران انجام شد یکی از حاضران به نیویورک تایمز گفت: هیچ اطلاعات جدیدی در اختیار وی قرار نگرفت. یک مقام آگاه دیگر همچنین خبر داد که شاناهان و ژنرال جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در جریان جلسه مذکور، فهرستی از گزینه‌های نظامی را به اطلاع ترامپ رساندند و سطح آمادگی نیرو‌های آمریکا، هزینه‌ها و ریسک‌های هر یک را به ترامپ یادآور شدند.

چند مقام مطلع تایید کردند که ترامپ به‌طور قاطعانه‌ای خطاب به مقامات حاضر اعلام کرده که خواستار ورود به جنگ با ایرانی‌ها نیست. در این بحبوحه، ترامپ سعی کرده است تا در ظاهر نشان دهد که اختلافی میان پمپئو، بولتون و شاناهان در این‌باره وجود ندارد. او در پیامی توییتری گفت: «هیچ اختلاف داخلی در کار نیست. نظرات مختلفی بیان می‌شود و من تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کنم. این یک روند بسیار ساده است. همه نظرات و سیاست‌ها باید بروز یابند.» ترامپ همچنین در ادامه گفت که اطمینان دارد ایرانی‌ها به‌زودی وارد مذاکره با وی می‌شوند. با این حال یک مقام ارشد دولت ترامپ معتقد است که کاخ‌سفید به‌دنبال استفاده از یک کانال دیپلماتیک مخفی برای مذاکره با ایران مانند اوباما نخواهد بود. پمپئو، نماینده سابق جمهوری‌خواه، مفسر زیرکی برای ترجیحات ترامپ است و در صورت لزوم مانند مورد کره‌شمالی با ایران نیز وارد دیپلماسی خواهد شد.

منابع آگاه معتقدند که ترامپ از سیاست اعمال تحریم‌های گسترده و قرار دادن سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی خارجی رضایت کامل دارد.

ریچارد دوربین، سناتور ارشد دموکرات پس از حضور در یک جلسه استماع اطلاعاتی به خبرنگاران گفت: «وضعیتی که اکنون در کاخ‌سفید وجود دارد آن است که ترامپ خودش را در محاصره برخی افراد به‌ویژه پمپئو و بولتون می‌بیند؛ افرادی که معتقدند جنگ موضع سرسختانه‌تر در راستای منافع آمریکا است، من چنین نظری ندارم.»

براساس این اطلاعات برخی در کاخ‌سفید خبر می‌دهند که بولتون به‌طور مخفیانه نارضایتی خود را از سیاست‌های ترامپ عنوان کرده است و او عزم کافی برای ایجاد تغییر در منطقه‌ای که مانند باتلاق است، ندارد. اختیارات و استقلال بولتون حتی موجب رنجش مایک مالونی، رئیس کارکنان کاخ‌سفید شده است و از آن زمان شایعاتی به گوش می‌رسد که ممکن است جایگاه بولتون در کاخ‌سفید به‌خطر افتاده باشد که البته این موضوع توسط سخنگوی دولت ترامپ رد شد.

یک مقام کاخ‌سفید می‌گوید که ترامپ حتی در برخی از جلسات سابقه جنگ‌طلبی جان بولتون را به تمسخر گرفته است. ترامپ در جلسه‌ای خطاب به بولتون گفته است: «اگر خواسته جان انجام می‌شد، اکنون باید در چهار منطقه مختلف می‌جنگیدیم.» مقامات آگاه می‌گویند که بولتون در روز‌های اخیر با افراد خارج از کاخ‌سفید مشورت‌هایی را انجام داده است که یکی از این افراد جک کین، جانشین فرمانده سابق ستاد مشترک ارتش آمریکا است. فردی که طراحی عملیات حمله به عراق را عهده‌دار بود.

کین البته با رد این اخبار تاکید کرد که وی اطمینان دارد آمریکا با ایران وارد جنگ نخواهد شد؛ مگر آنکه تهران اقدام تحریک‌آمیز خاصی را انجام دهد. درک چولت، دستیار سابق وزارت دفاع آمریکا در حوزه امور امنیتی و بین‌المللی و در دولت اوباما می‌گوید: «دولت ترامپ در میان رئیس‌جمهوری که خواستار خروج از خاورمیانه است و مشاورانی که سیاست حداکثری تغییر رژیم را دنبال می‌کنند، سرگردان است.»

منبع: دنیای اقتصاد