ايران در سال 1415 پير مي‌شود!

روزنامه جوان: اگرچه به عقيده كارشناسان، افزايش جمعيت سالمندان را نمي‌توان با كاهش نرخ زاد و ولد توجيه كرد، با اين حال جمعيت سالمندان كشور به روال سال‌هاي گذشته در سال‌هاي آتي نيز به طور مستمر افزايش مي‌يابد و طي پيش‌بيني‌هاي صورت گرفته نرخ جمعيت سالمند كشور در سال 1415 به بيش از 12 درصد خواهد رسيد و جمعيتي بيش از 12 ميليون نفر را شامل خواهد شد. اين در حالي است كه‌ زماني كه جمعيت بالاي 65 سال كشوري بيش از 12 درصد را شامل شود، آن جمعيت «سالمند» نام خواهد گرفت و با اين حساب ايران 1415 ايراني پير خواهد بود. مديريت جامعه انساني نياز به اجراي مبتني بر برنامه و برنامه مبتني بر اطلاعات و مطالعات دارد و سالمندان بخشي از پيكره جامعه انساني هستند. به طور كلي در جامعه ما دو رويكرد در مورد سالمندي وجود دارد؛ اولي كه طرفداران بيشتري دارد اين است كه با جوانگرايي و بازتوليد جمعيت جوان، دايره سالمندي و مسائل پيرامون آن محدود شده و سازماني مانند بهزيستي مسئول رفع نيازهاي قشر خاصي از سالمندان يعني سالمندان نيازمند و معلول شود. اما چنانچه به هر دليلي آهنگ رشد جمعيت با ايده‌آل‌هاي ما متناسب نباشد در درازمدت نمي‌توان ظرفيت بخش قابل‌توجهي از جامعه كه در چارچوب تعاريف سالمندي قرار مي‌گيرند را ناديده گرفت. بنابراين با مديريت اين ظرفيت‌ها مي‌توان از بروز مشكلات عديده در حوزه سالمندي جلوگيري و دستيابي به اهداف ملي در اين حوزه با توجه به افزايش جمعيت سالمندان در كشور را ممكن كرد. بنابراين رويكرد ديگر، پذيرفتن آهنگ تحميلي پيري بر هرم جمعيتي و ضعف مديريت پديده سالمندي به عنوان يك پديده اجتناب‌ناپذير براي كشور است. كف اهداف در اين حوزه رفع و رجوع بهره‌كشي مالي از سالمندان، زنانه شدن و فقر در بين اين قشر، رهاشدن سالمندان، وضعيت مسكن، بيمه، سن اميد به زندگي، عوامل مؤثر در جمعيت سالمندي و كنترل بيماري‌هاي شايع بين اين گروه است. بيم و اميدهاي افزايش «اميد به زندگي» در چند سال گذشته شاخص جديدي از اميد به زندگي در دنيا با عنوان «اميد به زندگي سالم» مطرح شده است، يعني تعداد سال‌هايي كه فرد بدون نگراني، دغدغه و بيماري زندگي مي‌كند. بر اين مبنا ميزان اميد به زندگي در كشور ما نيز به شدت افزايش يافته است. به عبارتي در حال حاضر اميد به زندگي در زنان 77 الي 78 سال بوده و در مردان نيز 73 الي 74 است و اين مسئله عاملي براي افزايش سالمندي در جامعه است زيرا تعداد افراد بيشتري به اين سن رسيده و در زمره سالمندان قرار مي‌گيرند. همچنين بر اساس اعلام رسمي بهزيستي، در بررسي‌هايي كه از سال 1335 توسط مركز آمار ايران انجام شد، همواره ميزان جمعيت بالاي 65 سال در كشور رو به افزايش بوده، براي مثال در سال 35 تنها 4 درصد جمعيت سالمند بودند، اما در سال 90 اين نرخ به 2/8 درصد يعني جمعيتي برابر بيش از 6 ميليون و 100 هزار نفر رسيده است كه پيش‌بيني مي‌شود اين روند در سال‌هاي آتي نيز در كشور به طور مستمر افزايش يابد و طي پيش‌بيني‌هاي صورت گرفته نرخ جمعيت سالمند كشور در سال 1415 به بيش از 12 درصد خواهد رسيد و جمعيتي بيش از 12 ميليون نفر را شامل خواهد شد. اين در حالي است كه‌ زماني كه جمعيت بالاي 65 سال كشوري بيش از 12 درصد را شامل شود، آن جمعيت «سالمند» نام خواهد گرفت. با اين حال هنوز كشور به طور سراسري به سن سالمندي نرسيده است. بودجه‌ريزي براي سالمند معلول و بيمار آسان‌تر است از سوي ديگر فريد براتي سده، رئيس دبيرخانه شوراي ملي سالمندان سازمان بهزيستي كشور معتقد است با توجه به آنكه روند سالمندي در كشور رو به رشد است، اگر براي سالمندان سالمي كه در حال حاضر در كشور حضور دارند برنامه‌ريزي نكنيم، در اين راه دچار مشكلات عديده‌اي خواهيم شد به طوري كه آنها نيز به زمره سالمندان نيازمند خواهند پيوست. وي روز گذشته و در آستانه روز جهاني سالمند به رسانه‌ها گفت: مشكلات سالمندي فقط به مسائلي همچون سلامت محدود نمي‌شود يا براي مثال نبايد در سازمان بهزيستي هدف را تنها رسيدگي به سالمندان معلول بدانيم و فقط بايد به سالمند معلول، بيمار يا نيازمند خدمات خود را ارائه دهيم زيرا اين روش نگاهي تقليل‌گراست كه متأسفانه در برخي از نهادهاي برنامه‌ريزي و اقتصادي كشور نيز به شدت مورد استقبال است زيرا افرادي كه براي مثال در سازمان مديريت و برنامه‌ريزي قصد تخصيص بودجه و برنامه‌ريزي براي اين قشر را دارند برايشان بسيار راحت‌تر است به جاي برنامه‌ريزي و تخصيص بودجه به 6 ميليون و 100 هزار سالمند كشور تنها به قشر خاصي از آنها كه نيازمند، معلول يا بيمار هستند توجه كرده و در برنامه‌ريزي‌هاي‌شان تنها آنان را لحاظ كنند. براتي تصريح كرد: سالمندان آينده كشور برخلاف سالمندان حال حاضر افراد تحصيلكرده‌اي هستند، بدين ترتيب در آينده داراي سالمندان متخصص، پزشك، اديب و... خواهيم بود پس نبايد به اين جمعيت به چشم يك تهديد نگاه كرد و اگر اين نگاه تقليل‌گرايانه را از سيستم مديريتي كشور حذف كنيم، مي‌توانيم به مسئله تأمين رفاه اين قشر نيز توجه كرده و در جهت حل و رفع آن نيز اقدامات لازم را به عمل آوريم. بازگشت به بازار كار = بازگشت به زندگي در كشور كنار گذاشته شدن از چرخه بازار كار و به تبع آن كاهش درآمد و خلل در گذران معيشت بزرگ‌ترين دغدغه دوران سالمندي به شمار مي‌رود. در حالي كه در تمام دنيا سالمندان پس از مدت كوتاهي از بازنشستگي، مجدداً به چرخه بازار كار وارد مي‌شوند. آمار جهاني نشان دهنده آن است كه 55 درصد اين افراد حتماً پس از يك دوره كوتاه مجدداً شاغل خواهند شد كه در ايران نيز آمار تقريباً مشابه آمار جهاني است. البته افرادي نظير براتي افزايش سن بازنشستگي تا حداقل 65 سال را چاره اين مسئله مي‌دانند. گفتني است، شعار انتخابي سازمان بهزيستي كشور براي روز جهاني سالمند در سال جاري «سلامت و رفاه اجتماعي سالمندان نماد توسعه پايدار» است.