بانکداری اسلامی در کما/ چگونه وام با نرخ بهره 2 درصد بگیریم؟

سرویس اقتصادی فردا: وام گرفتن از بانک ها این روزها یکی از دغدغه های بزرگ مردم است.این روزها برای گرفتن یک وام کوچک مانند وام ازدواج باید بسیار دوندگی کرد و با سرک کشیدن به بانک های کشور می توان به سادگی گلایه های جوانانی را شنید که در این وانفسای گرانی های روزمره کالاهای اساسی و نخواندن دخل و خرج های زندگی، به دنبال بازکردن گره ای کوچک از زندگی خود با وام کوچک 3 میلیونی ازدواج هستند اما همواره به در بسته می خورند و بانک ها با بهانه های مختلف از اعتبار ضامن گرفته تا نداشتن موجودی از دادن این وام سر باز می زنند. وضعیت وام های مبلغ بالاتر مانند وام مسکن هم که کاملا مشخص است و این روزها تنها از ما بهتران می توانند وام بگیرند و پرداخت هم نکنند!!! در این میان با کاهش نرخ سود بانکی و عدم کاهش بهره وام های بانکی؛ کار برای مردم سخت تر شده و البته به نظر می رسد بانک ها نیز از کاهش نرخ سود و کم شدن سپرده گذاری ها راضی نیستند چرا که به انواع و اقسام روش ها سعی در دور زدن بانک مرکزی دارند. وام با سپرده گذاری، مصداقی برای دور زدن بانک مرکزی به عنوان مثال، اگر چه در قانون بانکداری بدون ربا، برای اعطای تسهیلات شرط سپرده‌گذاری وجود ندارد و اگر بانکی چنین شروطی را برای اعطای وام جلو پای تسهیلات‌گیرندگان بگذارد، خلاف قانون عمل کرده، اما با کاهش نرخ سود بانکی مدتی است وام به شرط سپرده گذاری رواج یافته و هیچ نظارتی نیز بر آن نیست. درواقع، بانک های مختلف در چند ماه اخیر متقاضیان دریافت وام بانکی را مجبور به گذاشتن سپرده می کنند و به روش های مختلف، سیاست‌های بانک مرکزی را دور می‌زنند و با اتخاذ چنین روش‌هایی کاسبی بی‌حد‌وحصری برای خود به راه انداخته‌اند. این اتفاق اما در حالی رخ می دهد که هنوز از یادها نرفته است که سال‌ها پیش مؤسسات مالی غیرمجاز روش سپرده گذاری برای دریافت وام را ابداع کردند تا در نظام بانکی کشور اختلال ایجاد کنند و به مال اندوزی وکاسب کاری بپردازند . روشی که بانک مرکزی با آن مبارزه کرد و هر چند هنوز هم موسسات مالی غیر مجاز در کشور مشغول فعالیت هستند اما در هر حال قانونی نبودن این روش برای دادن وام و تسهیلات بانکی بر همگان روشن شده است و اقدام بانک ها به خصوص بانک های دولتی به این کار بسیار عجیب و خارج از عرف به نظر می رسد. به این ترتیب است که بانک های کشور از دولتی تا خصوصی برای جبران زیان از بابت کاهش نرخ سود بانکی راه غیر قانونی را طی می کنند و هر چند به استناد قانون بانکداری بدون ربا، بانک‌ها از شرط‌گذاری برای اعطای تسهیلات منع شدند اما ترجیح بانک‌ها بر جذب سپرده و پولسازی است تا اجرای قانونی که ملزم به اجرای ان هستند و در این میان عدم وجود بازوهای نظارتی قوی در بانک مرکزی نیز به این بی قانونی ها دامن می زند. بانک رسالت، بانک نمونه ی بانکداری اسلامی البته در این میان هستند افرادی که برای ارتقا بانکداری اسلامی تلاش می کنند و قصد دارند وام با بازپرداخت و بهره کم بانکی را از طریق وام های قرض الحسنه نهادینه کنند.مصداق بارز این ماجرا بانک رسالت است که هر چند وام با سپرده گذاری می دهد اما به دنبال کاسب کاری و دلالی نیست چرا که برای وام ها سود های کلان 20 تا 27 درصدی طلب نمی کند و تنها با بهره 2 درصد برای سودوام، کمک شایانی هم به مردم نیازمند و هم به نهادینه شدن سنت قرض الحسنه که در بانکداری اسلامی از واجبات است، کرده است.البته مدیر عامل این بانک می گوید شرط برای وام دادن ندارد و سپرده گذاری ، شرط این بانک برای وام دادن نیست. در واقع، بانک قر ض الحسنه رسالت نخستین بانک خصوصی است که با سرمایه مردم تاسیس شده است و بیش از 24 هزار سهامدار خرد دارد که نیتشان مشارکت در قرض الحسنه است. به این ترتیب است که مشتریان بانک قرض الحسنه رسالت می توانند مبلغ 20 میلیون تومان وام قرض الحسنه بگیرند که کارمزد آن فقط دو درصد در سال است . حسین زاده مدیرعامل بانک قرض الحسنه رسالت درباره این بانک می گوید:برای دادن وام از نظر قانونی باید اعتبارسنجی کرده و به افرادی تسهیلات بپردازیم که مطمئن باشیم می‌توانند اقساط آن را پرداخت کنند اما در بانک رسالت سپرده گذاری مشخص در مدت معین برای پرداخت تسهیلات وجود ندارد و براساس ضوابط بانک اقدام به پرداخت تسهیلات می کنیم و آن طور که اعلام شده از نظر شرعی تعیین شرط برای پرداخت تسهیلات جایز نیست. حسین زاده ادامه می دهد: برای وام های زیر 10 میلیون تومان یک ضامن کفایت می‌کند. وی تاکید می کند : مسئولان نظام بانکی پیگیر اجرای کامل ((بانکداری اسلامی)) هستند وبحث اقتصاد مقاوتی یکی از محورهای اصلی اقتصاد و فرهنگ در نظام بانکی است.یکی از محورهای اصلی بحث اقتصاد مقاومتی این است که بتواند بر اساس آن مشاغل خرد در کشور با هزینه تمام‌شده پایین پا بگیرد و این‌کار عمدتاً در قالب یک فرهنگ تعاون امکان‌پذیر است. او در پایان می گوید: برای اجرای اقتصادی مقاومتی باید، اطلاع‌رسانی لازم به مردم انجام شود تا منابعشان را برای اجرای اقتصادی مقاومتی به‌منظور تقویت اقتصاد خرد در اختیار مسئولین قرار بگیرد.در این رابطه بانک قرض‌الحسنه رسالت می‌تواند با وجود رسالت قرض‌الحسنه‌ای خود اقدامات لازم را برای هدمند کردن روح کارهایی که مردم انجام می‌دهند در رابطه با اقتصادی مقاومتی به مرحله اجرا بگذارند. به این ترتیب می توان گفت، بانک رسالت در تلاش است با بهره گیری از انواع بانکداری و اقشار مختلف جامعه به قشر متوسط و پایین جامعه کمک کند تا هم فرهنگ قرض الحسنه در جامعه گسترش یابد و هم کسب و کار خرد جامعه به صورت گسترده ایجاد شود. قرض الحسنه در بانک داری اسلامی چیست؟ گفتنی است، قرض‌الحسنه در بانکداری اسلامی يك وام با فضيلت است. وام قرض‌الحسنه با شرط اينكه در پايان دوره به هيچ عنوان مبلغي به آن اضافه نشود، پرداخت مي‌شود. اين وام بدون بهره براي اهداف خيريه يا برطرف كردن نيازهاي سرمايه‌گذاری‌های كوتاه‌مدت اعطا می‌شود. قرض گيرنده موظف است كه تنها اصل مبلغ وام را بازگرداند. اين وام فقط مخصوص افراد نيازمند است و پاداش پرداخت اين وام نزد خداوند است. البته بانك‌های اسلامي در ارائه اين وام به روش‌هاي مختلفي عمل مي‌كنند. برخي از اين بانك‌ها وام قرض‌الحسنه را صرفا براي سرمايه‌گذاري در خود بانك به متقاضيان ارائه مي‌دهند. برخي ديگر به همه مشتريان اين وام را پرداخت مي‌كنند. برخي از بانك‌ها اين وام را صرفا به دانشجويان نيازمند و ديگر بخش‌هاي اقتصادي ضعيف جامعه مي‌دهند. توليدكنندگان كوچك، كشاورزان و شركت‌هايي كه قادر نيستند از منابع ديگر نقدينگي مورد نياز خود را تامين كنند از متقاضيان اين وام‌ها هستند. در هر حال مدتی است که با نرخ بهره بالای وام های بانکی این سنت مهم بانکداری اسلامی رو به فراموشی رفته است و می توان گفت، بانک رسالت در حال حاضر تنها بانکی است که سعی دارد این سنت را دوباره در سیستم بانکی کشور احیا کند.سنتی که می تواند راهگشای زندگی بسیاری از نیازمندان باشد و از کاسب کاری بانک ها نیز جلوگیری می کند.