بوئینگ‌های کهنسال، سهم مردم از توافق هسته ای/ چرا بهبودی در صنعت هوایی حاصل نشد؟

سرویس اقتصادی فردا: مدت‌ها است مردم در ایران سفر هوایی را با ترس و لرز و سلام و صلوات انجام می‌دهند و در واقع به نوعی می‌توان گفت تا مجبور نباشند تن به مسافرت هوایی نمی‌دهند. بر اساس آمار شبکه ایمنی هوانوردی ایران، یک هزار و ۵۳۰ سانحه هوایی در میان هواپیماهای ایران رخ داده‌است که بین پنجاه تا هفتاد سانحه آن مرگبار بوده‌اند. ۴۰ حادثه هوایی از سال ۱۹۴۴ میلادی تا انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹ ثبت شده‌است و پس از انقلاب، بیش از هزار و ۴۰۰ صد نفر در ۸۳ سانحه هوایی جان خود را از دست داده‌اند که در این میان سهم ۷ سال اخیر ۳۵حادثه بوده است که بسیار قابل توجه است. حادثه دردناک سقوط هواپیمای آنتونف، که در مرداد ماه سال گذشته رخ داد و ۳۸ نفر کشته و ۱۰ نفر زخمی بر جای گذاشت، از دردناک‌ترین حوادث هوایی ایران است. این هواپیما که حامل ۴۸ مسافر و خدمه بود، از تهران به مقصد طبس، از فرودگاه مهرآباد بلند شد و چند دقیقه پس از بلند شدن از باند، در بلوار شیشه مینا واقع در غرب تهران سقوط کرد و باعث کشته شدن مسافران شد. به این ترتیب است که می‌توان گفت، صنعت هوایی ایران چند سالی است که بسیار آشفته‌تر از قبل به کار خود ادامه می‌دهد چرا که تحریم‌های مغرضانه و ضد انسانی غرب و آمریکا باعث شده قطعات و لوازم و ملزومات صنعت هوایی به کشور وارد نشود و برای همین است که امنیت، حلقه گم شده پرواز‌ها در ایران است. عناد مشخص غرب با ایران در پی تحریم‌های هوایی در هر حال هنوز خاطره توپولوف‌های مرگ آور و بوئینگ‌ها و فوکرهای تاریخ گذشته از یاد‌ها نرفته است و حالا با قرائت بیانیه لوزان بعد از توافق ژنو انتظار می‌رود اتفاق‌های خوبی برای صنعت هوایی کشور رخ دهد که البته این اتفاق، برعکس رخ داده و همین امر باعث شده، وزیر راه چند قدم به استیضاح نزدیک‌تر شود. هر چند غرب و آمریکا بار‌ها و بار‌ها اعلام کرده‌اند که هدف از تحریم ایران، کنار گذاشتن پیشرفت‌های هسته‌ای است و تحریم‌ها به گونه‌ای است که به مردم ایران لطمه نمی‌زند! با این حال اما هر از گاهی هواپیمایی در ایران سقوط می‌کند و جان هموطنان را می‌گیرد تا مشخص شود تحریم‌های غرب چقدر با مردم ایران عناد دارند. عنادی که حتی بعد از توافق ژنو و ادامه مذاکرات هسته‌ای نیز ادامه دارد چرا که باز هم هواپیماهای تاریخ گذشته و پیر به ایران پیشکش شده‌اند. در حالی که توافق ژنو اجرایی شد و حالا بیانیه لوزان کار را برای رسیدن به توافق هسته‌ای پیش‌تر برده است ما نکته اینجاست که وعده و وعید‌ها در خصوص لغو تحریم‌ها با گذشت بیش از ۱ سال از توافق ژنو هنوز محقق نشده است و هنوز هم از لغو تحریم‌های هوایی ایران خبری نیست و با وجود دادن این هم امتیاز هسته‌ای از جملع لغو غنی سازی ۲۰ درصدی هنوز معلوم نیست این تحریم‌ها کی برداشته خواهد شد. بوئینگ به ایران چه فرستاد؟ این در حالی است که طی چند ماه گذشته خبری روی خط رسانه‌های کشور رفت با این مضمون که بوئینگ بعد از ۳۵ سال به کشور قطعات فرستاد. خبری که هر چند در ابتدا موجب خوشحالی است اما نگاهی به اصل ماجرا نشان می‌دهد که در حقیقت بوئینگ چند قطعه پیش پا افتاده برای تهران ارسال کرده و از متن قرارداد مشخص است که خبری از واردات قطعات کلیدی و از همه مهم‌تر انتقال دانش فنی در صنعت هوایی نیست که نیست. هنوز از یاد‌ها نرفته است که اواخر سال ۹۲ رئیس سازمان هواپیمایی کشوری به رسانه‌ها گفته بود تا دو هفته دیگر قطعات هواپیما وارد ایران می‌شوداما این اتفاق نیافتاد. بعد از آن اوایل سال ۹۳ بود که شرکت بویینگ، بزرگ‌ترین تولیدکننده هواپیما در دنیا، اعلام کرد که مجوز صادرات قطعات هواپیماهای تجاری به ایران را از وزارت‌خزانه‌داری آمریکا دریافت کرده است. پیش‌بینی مقامات مسئول حاکی از این بود که با ورود قطعات هواپیما از آمریکا به ایران ۳۰درصد از هواپیماهای خوابیده به ناوگان فعال بازگردند. بعد از آن اما حمید حبیبی، معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی ایران گفته‌ بود: وزارت خزانه‌داری آمریکا مجوز صادرات را صادر کرده اما هنوز از سوی این شرکت‌ها تماسی با شرکت‌های ایرانی گرفته نشده است و منتظریم تا شرکت‌های بویینگ، رویس رولز و دیگر شرکت‌ها برای ارتباط با شرکت‌های ایرانی اقدام کنند. بعد از آن هم شایعه راه اندازی خط پرواز مستقیم بین ایران و آمریکا سر زبان‌ها افتاد که آلن ایر سخنگوی فارسی زبان کاخ سفید آن را به شدت تکذیب کرد و حتی گفت از لغو تحریم‌های هوایی ایران بی‌خبر است. مدتی بعد از اعلام این خبر اما رویترز اعلام کرد، شرکت بوئینگ گفته که دستورالعمل‌های هواپیماهای مسافربری، نقشه‌ها و نمودارهای ناوبری و اطلاعات این هواپیما‌ها را برای کمک به بهبود ایمنی صنایع هواپیمایی، به شرکت هواپیمایی ایران ایر فروخته است. این در حالی بود که اگر این مساله حقیقت هم داشت این تجهیزات به گفته کار‌شناسان صنعت هوایی آنقدر پیش پا افتاده بود که نمی‌توانست چندان به صنعت هوایی ایران کمک کند و تنها یک رپورتاژ تبلیغاتی به شمار می‌امد تا دوای درد صنعت هوایی کشور. حالا هم خبر رسیده است که بوئینگ‌های کهنسال به ایران وارد شده‌اند تا بالاخره مشخص نشود وعده لغو تحریم‌های هوایی به کجا رسید؟ بوئینگ‌های کهنسال و استیضاح آقای وزیر ماجرا هم از این قرار است که اوایل اردیبشهت‎ماه امسال اعلام شد یک ایرلاین داخلی سه فروند هواپیما بوئینگ ۷۳۷ که ۲۴ سال سن دارد را خریداری کرده است. بر اساس این خبر، یکی از شرکت‌های هواپیمایی داخلی اخیراً اقدام به خرید سه فروند هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ بیست و چهارساله کرده است. هواپیماهایی که از یکی از کشورهای آسیای جنوب شرقی خریداری شده‌اند و تاریخ تولید آن‌ها سال ۱۹۹۱ است و کشور فروشنده آن‌ها را به‌دلیل سن بالا از چرخه حمل‌ونقل مسافر خارج کرده بود. هواپیماهای گفته شده بیش از ۶۰ هزار ساعت پرواز را انجام داده‌اند. این اقدام اما در حالی صورت گرفته که از یک طرف بعد از توافق ژنو و پیشرفت‌هایی که در مذاکرت هسته‌ای بعد از بیانیه لوزان رخ داد، انتظار می‌رفت غرب نسبت به وضعیت هواپیماهای ایران که مستقیم جان مردم را به خطر می‌اندازد، واکنش مثبت نشان دهد و به صنعت هوایی ایران کمک کند. از سوی دیگر نیز، وزیر راه و شهرسازی اواخر آذرماه سال گذشته در مراسم رونمایی از دستورالعمل جدید تأسیس شرکت‌های هواپیمایی از اعمال محدودیت برای ورود هوایپما به کشور خبر داده و گفته بود که از این به بعد فقط به هواپیماهای با سن زیر ۱۵ سال اجازه اجاره یا خرید داده می‌شود. عباس آخوندی با بیان اینکه در دستورالعمل قبلی محدودیتی برای ورود هواپیما نداشتیم تا جایی که هواپیماهای با عمر ۴۰ سال وارد کشور می‌شدند، بیان کرد که این مساله باعث شده ناوگان هوایی ایران جزو پیر‌ترین ناوگان هوایی دنیا باشد. او گفته بود که شرکت‌های هواپیمایی می‌توانند از منابع صندوق توسعه ملی به شکل ریالی و ارزی استفاده کنند. او تاکید کرده بود: در ناوگان هوایی نباید هواپیمای پیر داشته باشیم، در دستورالعمل قبلی محدودیتی در این زمینه نداشتیم و هواپیماهایی تا سن ۴۰ سال وارد کشور می‌شدند. و به این ترتیب آقای وزیر نیز در این خصوص خلف وعده کرد تا زمینه‌های استیضاح او در مجلس نهم فراهم شود. هر چند، ۱۱ فروردین امسال وزیر راه و شهرسازی در بازدید از شرکت فرودگاه‌های کشور اجرای برنامه ممنوعیت اجاره یا خرید هواپیمای با سن ۱۵ سال را به پس از رفع تحریم‌ها موکول کرد، امکا به نظر می‌رسد او سعی داشته پیش زمینه را برای ورود این بوئینگ‌های کهنسال آماده کند و همین مساله جای سوال دارد چرا که قبل از ورود این بوئینگ‌ها نیز وضعیت هواپیماهای کشور و ورود هواپیما از خارج به ایران مشخص بود. به این ترتیب بود که پنجشنبه گذشته رئیس کمیسیون عمران مجلس از پیگیری خرید هواپیما با سن ۲۴ سال توسط یکی از ایرلاین‌های داخلی خبر داد. سیدمهدی‌ هاشمی گفت: «در بخش هوایی گزارش‌هایی را  از وزارت راه و شهرسازی خواسته‌ایم که در این زمینه باید منتظر آن‌ها باشیم». او تاکید کرد که بحث ورود هواپیما با سن بالای ۱۵ سال را پیگیری می‌کنیم و نتیجه آن‌را اطلاع‌رسانی خواهیم کرد. بعد از آن نیز،. موسی‌الرضا ثروتی نماینده مردم بجنورد و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اعلام کرد: استیضاح وزیر راه با ۲۴ امضا به هیأت رئیسه مجلس تحویل شده اما هیأت رئیسه با حمایت‌های ناصواب خود از وزیر، مقابل استیضاح مقاومت می‌کند. با این تفاسیر به نظر می‌رسد ماجرای استیضاح آقای وزیر رنگ و بوی جدی‌تر ی به خود گرفته و به راستی وزارت راه و دولت یازدهم باید پاسخگوی مردم باشد که چرا با وجود دادن این همه امتیاز هسته‌ای، هنوز هم باید بوئینگ‌های از رده خارج به کشور وارد شود و چرا هنوز گامی برای بهبود وضعیت هواپیماهای کشور برداشته نشده است؟