از آسمان اسید می‌بارد!

در چند روز گذشته وقوع باران اسیدی در اهواز باعث ایجاد موجی از اضطراب و دلهره اجتماعی شد، حادثه‌دیدگان و مسموم‌شدگان به بیمارستان انتقال یافتند و ظاهرا چند نفر از هموطنان نیز جان خود را از دست دادند. بارش اسید و باران اسیدی یکی از فرآیندهای اقلیمی است که کارشناسان و صاحب‌نظران باید ضمن سبب‌شناسی آن دلایل اینگونه حوادث را در اختیار افکار عمومی قرار دهند اما آنچه که از این واقعه با نگاه آسیب‌شناسی ارزیابی می‌شود موج هراس ناشی از شایعات مختلف در سراسر کشور است به ویژه آن که شبکه‌های مافیای اجتماعی در این زمینه بیکار ننشسته و با دامن زدن به شایعات، مردم دیگر شهرها به ویژه همسایگان خوزستان را به اضطراب انداخته‌اند که این حادثه امکان وقوع در مناطق دیگر را نیز دارد. گذشته از این حادثه تلخ و عوارض آن، از نگاه آسیب‌شناسی اجتماعی، کالبدشکافی شایعات و اخبار بی‌اساس که در غیبت اطلاع‌رسانی شفاف و واقعی جان می‌گیرد مهم است. از نظر رفتارشناسی اجتماعی، شایعات و اخبار دروغ و بی‌پایه در سه سطح طبقه‌بندی می‌شوند؛ یک/ شایعات بی‌اساس که با سلامت و بهداشت جامعه مرتبط هستند و وجود آنها باعث اضطراب اجتماعی و تضعیف اعتماد مردم به نهادهای دولتی می‌شود؛ مانند وجود وایتکس در شیر، برنج آلوده به سیانور، وجود آبله و وبا دربعضی از مناطق و امثال اینگونه شایعات که کم هم نیستند، از این دست هستند. دو/ اخبار واقعی که ناشی از حوادث سیاسی و اقتصادی جامعه است و صلاح نیست در سطح جامعه انتشار یابد. غرض از این نکته خودسانسوری یا پوشاندن واقعیت نیست بلکه در شرایط حاضر در نظر گرفتن روحیه ملی و سرمایه اجتماعی است؛ مانند این که کسری بودجه 52 درصدی یا کسری 28 هزار میلیارد تومانی طرح هدفمندکردن یارانه‌ها و امثال اینگونه موارد که هرچند واقعی هستند اما باعث ایجاد نگرانی در سطح جامعه به ویژه در اقشار کم‌درآمد می‌شوند. بعد از انتخاب دولت یازدهم، امید همه ما این بود که دولت تدبیر و امید ناامیدی و یاس را از چهره جامعه پاک کند و بذر نشاط و امید در جامعه بیفشاند. ما با تمام این مشکلات و شناخت موانع و گرفتاری‌ها به دکتر روحانی برای حل آنها رای دادیم، اگر امروز دوباره آن مشکلات عنوان شوند چه باید کرد؟ سه/ اخبار نیمه‌واقعی و نیمه‌دروغ نیز در سطح سوم قرار دارند. بعضی از افراد و اقشار برای دست یافتن به منافع بیشتر و پر کردن کیسه‌های خود با سوءاستفاده از بعضی اخبار، اقدام به بزرگ‌نمایی آنها کرده و و قصد نهایی آنها ایجاد روحیه ناامیدی در جامعه و انباشته کردن سرمایه‌های خود است. همان‌ها که با یک اخم یا لبخند یک شخص در آن سوی دنیا قیمت دلار را بالا و پایین می‌کنند، جزو ارکان اینگونه شبکه‌ها هستند. در خاتمه باید عرض کنم اصلی‌ترین راه مقابله با شایعات و اخبار دروغ که با هدف تضعیف روحیه ملی، تشدید اختلافات درونی و تلقین ضعف اقتصادی و اجتماعی گسترده می‌شود، روراست بودن با مردم، بیان به موقع اخبار، کالبدشکافی علل و عوامل بروز بعضی از مشکلات همراه با راهکارهای مقابله با آنها است که میتواند ضمن ناامید کردن مافیای اجتماعی و سران جنگ نرم، وحدت ملی را در سطح مطلوب نگاه دارد و ضمن تقویت نشاط اجتماعی، مردم را نسبت به آینده امیدوار کند.