خطر دستگیری و محاکمه در خارج از مرزها در کمین بن سلمان

خبرگزاری فارس: وبگاه خبری المیادین در گزارشی به قلم «قاسم عز الدین» با عنوان «سرنوشت محمد بن سلمان چیست؟» نوشت، گزارش جدید گزارشگر سازمان ملل که ولی‌عهد سعودی را مسئول قتل روزنامه‌نگار منتقد سعودی معرفی می‌کند می تواند به دستگیری وی در سفر به هر کشور غربی منجر شود.

در مقدمه این یادداشت آمده است: «آگنس کالامرد»، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد، محمد بن سلمان را مسئول یک جنایت بین المللی می‌داند؛ اما اگر به دلیل حمایت دولت آمریکا و حکومت ‌های غربی از بن سلمان، درخواست گزارشگر سازمان ملل برای تحقیق بین المللی درباره این جنایت به محاکمه ولی‌عهد سعودی و مجازات وی منجر نشود، صدور این گزارش جدید، خود سخت بن سلمان را آزار خواهد داد و تهدیدی برای بازداشت او در هر کشور غربی به رغم حمایت حکومت‌هایشان از بن سلمان محسوب می‌شود.

کالامرد در گزارش خود که بعد از انجام تحقیقات 6 ماهه درباره جمال خاشقچی، روزنامه نگار سعودی در کنسولگری کشورش در استانبول ترکیه ، منتشر کرد، آورده است: «جمع‌بندی گزارشگر ویژه این است که خاشقچی قربانی یک قتل عمد، از پیش‌برنامه‌ریزی‌شده و قتل فراقضایی شده که مسئولیت آن به عهده عربستان سعودی است.»

این محقق مسائل حقوق بشری سازمان ملل متحد می‌گوید شواهد محکمی نشان می‌دهد «محمد بن سلمان»، ولی‌عهد عربستان سعودی و سایر مقام‌های ارشد سعودی مسئول قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول هستند..

در این گزارش سازمان ملل، رژیم سعودی مرتکب جنایت قتل خاشقچی معرفی شده و خواستار تحقیق بین المللی و همچنین تحقیق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در خصوص این جنایت می‌شود، زیرا سیا گفته که از تلاش‌های صورت گرفته برای سوء قصد به جان خاشقچی اطلاع داشت.

المیادین نوشت: این گزارش همچنین خواستار صلاحیت قضایی جهانی است (ﺻﻼﺣﯿﺖ ﻗﻀﺎﯾﯽ ﺟﻬﺎﻧﯽ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻔﺎد ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻘﻮق ﺑـﯿﻦ اﻟﻤﻠـﻞ ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﺟﻨﺎیتکاران ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺟﻨﺎﯾﺖ‌ﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ و ﺿﺪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را در ﻫﺮ ﺟﺎی دﻧﯿﺎ ﻣﻮرد ﭘﯿﮕﺮد ﻗـﺮار داد) که می‌تواند توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد، شورای حقوق بشر سازمان ملل یا دبیر کل سازمان ملل اعمال شود. زیرا این سه طرف می‌توانند در خصوص قتل خاشقچی، درخواست تحقیق و محاکمه بدهند اما تصمیمشان درباره پذیرش یا رد این تقاضا، مسئله‌ای سیاسی است و در نهایت بستگی به تصمیم آمریکا و کشورهای غربی دارد.

گزارشگر سازمان ملل در اشاره به مسئولیت دولت عربستان سعودی در جنایت قتل خاشقچی، اذعان دارد که اساسا یک جرم سیاسی در کنار سایر اتهام های قانونی مطرح است و در این راستا، کالامرد، علاوه بر عربستان، ترکیه را هم به عدم رعایت استانداردهای تحقیقات قضایی متهم می‌کند. این گزارش کشورهای غربی و ترکیه را متهم به همکاری با عربستان سعودی می‌کند؛ زیرا موافقت کردند که در دادگاه ریاض به عنوان «شاهدان » حضور داشته باشند، بدون اینکه حق پرسش و دخالت در کار دادگاه داشته باشند یا بتوانند در خفا یا آشکار حرفی به زبان آورند.

عز الدین با بیان اینکه ترامپ به شیوه‌ای بی رحمانه از تصمیم واقعی خود برای حمایت از عربستان سعودی و بن سلمان می‌گوید، افزود: صرف نظر از اینکه رژیم سعودی در مسائلی نظیر قتل خاشچقی، جنایات حمله به یمن و حقوق بشر در عربستان سعودی متهم است، ترامپ با دهان پر می‌گوید که در مقابل حفظ رژیم سعودی و حمایت از شخص بن سلمان از جزئیات جنایات وی چشم پوشی کرده؛ زیرا شیرینی معاملات تجاری و چپاول پول‌های عربستان سعودی را چشیده است و دلیل دیگری هم مطرح است که ترامپ آن را «شراکت» می‌خواند. یعنی به ائتلاف عربستان با اسرائیل اتکا کرده است. سایر کشورهای غربی هم در حمایت از بن سلمان فرقی با ترامپ نمی‌کنند.

به نوشته المیادین، در این شرایط به نظر می‌رسد که راه تقاضا برای انجام یک تحقیق بین المللی و عملی کردن صلاحیت قضایی جهانی، توسط کشورهای غربی در شورای امنیت، شورای حقوق بشر و برابر دبیر کل سازمان ملل بسته شده است، اما دامنه صلاحیت قضایی بین المللی فراتر از حکومت‌ها و کشورهاست. به گونه‌ای که محاکم ملی برخی کشورهایی که توافق رم را به امضا رسانده‌اند نظیر کشورهای غربی در این خصوص اختیار دارند تا دادخواستی را که از سوی یک انجمن حقوق بشری برای رسیدگی به شکایتی علیه جرایم بین المللی نظیر جرایم جنگی یا جرایم علیه بشریت و غیره ارائه شده است، بپذیرند.

این وبگاه خبری افزود: برخی محاکم ملی در کشورهای غربی دادخواست‌ها را به رغم تصمیم سیاسی حکومت‌هایشان می‌پذیرند. در این صورت حکومت‌ها نمی‌توانند دادخواست‌ها و کار دادگاه را متوقف کنند. در سال 1982 برخی انجمن‌ها شکایتی را به دستگاه قضایی بلژیک علیه آریل شارون به دلیل اینکه عامل جنایت کشتار در صبرا و شتیلا بود، ارائه دادند و دولت بلژیک نتوانست تصمیم دادگاه درباره دستگیری شارون در بلژیک را متوقف کند. از همین رو شارون از بیم دستگیری و بازجویی از سفر به بلژیک خودداری می‌کرد.

در ژانویه 2018 پس از اینکه یک انجمن انگلیسی شکایتی قضایی را علیه بن سلمان به دلیل ارتکاب جنایات در یمن ارائه داد، بن سلمان سفرش به انگلیس را به زمانی دیگر موکول کرد. در آوریل 2018 هم یک نهاد غیر دولتی در فرانسه علیه بن سلمان به اتهام همدستی در شکنجه در یمن شکایت کرد دولت فرانسه هم نتوانست کاری بیشتر از این انجام دهد که به دادستان برای به عقب انداختن تحقیق سه روز مهلت بگیرد تا سفر ولی‌عهد سعودی به پاریس در دهم آوریل با امضای پروتکل قراردادهای 18 میلیارد دلاری به پایان برسد.

المیادین نوشت: احتمال گرایش به سمت محاکمه علیه بن سلمان در بسیاری از کشورها جدی است و این امر می‌تواند رفت و آمد شاهزاده سعودی در کشورهای دنیا را محدود کند. گزارش کالامار تنها راه عدالت بین المللی در تحقیق و مجازات بن سلمان نیست، اما می‌تواند تکیه گاه حرکتی برای گرفتن گریبان ولی‌عهدی باشد که در معرض فشارهای مضاعفی است که رکورد سرعت را در پایان دادن به موج تبلیغات درباره معرفی وی به عنوان مرد اصلاح، گشایش و نو گرایی در عربستان ثبت کرده است.

جمال خاشقچی مهرماه سال گذشته بعد از ورود به کنسولگری عربستان سعودی در استانبول ناپدید شد. تحقیقات بعدی نشان داد او داخل ساختمان به قتل رسیده و جسدش مثله شده است.