سرنوشت قذافی و صدام در انتظار آل سعود

خبرگزاری مهر: نشست «نقش وهابیت در پیشبرد سیاست خارجی عربستان» به همت گروه مطالعات خلیج فارس پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه با حضور «علیرضا محمدی نیگجه» پزوهشگر میهمان مرکز و «پیمان یزدانی» عضو گروه مطالعات خلیج فارس در محل این مرکز برگزار شد. علیرضا محمدی نیگجه در این نشست به بررسی «نقش وهابیت در پیشبرد سیاست خارجی عربستان سعودی» پرداخت و پس از بررسی وضعیت منطقه خاورمیانه، وضعیت جنگ سرد جدید خاورمیانه را مورد بررسی قرار داد. در ادامه ایشان با ذکر دلایلی چند به قدرت طلبی و ماجراجویی عربستان در منطقه اشاره کرد. وی با بررسی سیاست خارجی عربستان و تغییر و تحول آن بعد از تحولات عربی پرداخت و بطور خلاصه چهار مولفه را مورد بررسی قرار داد:1- موازنه قدرت؛ 2 - رهبری جهان اسلام و عرب؛ 3 - حفظ حکومت های غیر مردمی و غیرمنتخب عرب در خاورمیانه و شمال آفریقا؛ 4- صدور وهابیت در جهان اسلام. محمدی نیگجه پس از بررسی مراکز علمی و دانشگاهی که برای گسترش وهابیت در منطقه و جهان فعال هستند گفت: عربستان سعودی با صرف هزینه های گزاف و ایجاد دانشگاهای مختلف و مراکز دینی و دادن بورسیه های مختلف به جوانان عمدتا فقیر کشورهای منطقه و شمال آفریقا سعی در گسترش آیین وهابیت دارد تا از این طریق بتواند نفوذ خود را بصورت سیستماتیک اعمال کرده و بتواند مقابل رقیب قدرتمند خود جمهوری اسلامی ایران بایستد. این کارشناس مسایل خاورمیانه از صرف هزینه های بسیار عربستان سعودی در ایجاد گروه های تندرو وهابی سلفی تکفیری در سراسر جهان بخصوص خاورمیانه و شمال آفریقا خبر داد و در ادامه به بررسی گروه های تکفیری وهابی که توسط عربستان سعودی ایجاد و حمایت مالی و فکری می شوند اشاره کرده و فرایند ایجاد و حمایت عربستان از این گروه ها را در آفریقا (بوکوحرام) در آسیای میانه، طالبان (افغانستان و پاکستان) و داعش و جبهه النصره و ...را بررسی کرد. وی در پایان سخنان خود تاکید کرد که عربستان با ایجاد وضعیت درگیری و نزاع در منطقه و تغذیه فکری و مالی از گروه های تروریستی سعی در القای این موضوع دارد که هژمون منطقه است و در پی ایجاد تنش و درگیری برای مقابله با نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه و آفریقا است اما خود با استفاده از ریسمان پوسیده ایالات متحده در جنگ های نیابتی وارد شده و چهره اسلام واقعی را مخدوش کرده است. وی در پایان یادآور شد: رهبران عربستان سعودی باید دست از ماجراجویی منطقه ای بردارند و گرنه به سرنوشت قذافی و صدام حسین دچار خواهند شد. پیمان یزدانی نیز در ادامه این نشست گفت: پرداختن به موضوع نقش وهابیت در سیاست خارجی عربستان سعودی قاعدتا باید بر اساس رویکرد سازه انگاری(constructivism) که در آن هویت و ارزش ها بر سیاست خارجی تاثیر گذار هستند مورد بررسی قرار گیرد. وی در ادامه در تشریح سیاست خارجی عربستان گفت: حکومت عربستان سعودی از جمله حکومت های ایدئولوژیک و هویتی است که تحت تاثیر تفکرات محمد ابن عبدالوهاب است؛ تفکراتی که تاثیرات جدی در لایه های سیاسی این کشور از جمله سیاست خارجی آن داشته است. عضو گروه مطالعات خلیج فارس در ادامه افزود: حکومت سعودی بر اساس آموزه های وهابیت دو اصل را در سیاست خارجی خود بطور همزمان دنبال می کند یکی رهبری جهان اسلام و دیگری نزدیکی و همراهی با سیاست های غرب و آمریکا در منطقه. به گفته وی عربستان برای تحقق اهداف سیاست خارجی خود همزمان با تلاش برای نفوذ در کشورهای اسلامی با اتخاذ سیاست های متعادل در برابر غرب همواره سعی کرده تا علاوه بر تعدیل سیاستهای رادیکال جهان عرب در قبال غرب به نفوذ فرقه وهابیت مشروعیت نیز بخشد. وی همچنین تلاش های عربستان برای مقابله با جهان تشیع به رهبری ایران به ویژه بعد از بهار عربی را ناشی از آموزه های ضد شیعی وهابیت دانسته گفت: عربستان برای مقابله با نفوذ ایران و ایجاد نوعی توازن قوا با ایران در سال های اخیر به مصالحه با آمریکا و رژیم سرائیل روی آورده است. وی با اشاره به به همکاری و سرمایه گذاری مشترک آمریکا و غرب و عربستان در ایجاد و حمایت از گروه های افراطی در 50 سال گذشته، گفت: دو طرف چه در گذشته و چه در زمان حال و اینده منافع مشترکی داشته و دارند که از این گروه ها به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف خود استفاده کرده و می کنند و خواهند کرد. بطوریکه در گذشته از این جریان ها برای مقابله با نفوذ اتحاد جماهیر شوروی سابق در افغانستان و دیگر کشورهای منطقه استفاده کرده اند و بعد از انقلاب اسلامی هم هدف مشترک آنها مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی ایران بوده و هنوز ادامه دارد و همچنین انتظار می رود در آینده عربستان و غرب تلاش کنند با گسترش این گروه ها در آسیای میانه و منطقه قفقاز از این گروه ها به عنوان ابزاری برای مهار روسیه و چین نیز استفاده کنند.