واقعیت و افراط‌های یک واکسن حاشیه‌ساز
نقد‌ها درباره اظهارنظر‌های مهمان غیرتخصصی یک برنامه تلویزیونی و دست اندرکاران آن، در جای خود پابرجاست، ولی نباید مطالب علمی و دانشی در حوزه سلامت؛ دستخوش حواشی اجتماعی و فضای مجازی شود. ولی شکی نیست که باید جلوی هرگونه سوءاستفاده و تقاضای القایی را گرفت.
خبرگزاری تسنیم: در روز‌های ماه مبارک رمضان به فراخور هر سال در یک برنامه تلویزیونی، براساس سوژه‌ای اجتماعی و سلامت محور، مهمانی در این برنامه پربیننده مباحثی در حوزه نوعی بیماری و واکسنی صحبت به میان آورد که دست خوش حواشی متعددی شد و به مانند برخی موضوعات؛ حاشیه مطلب بر متن محتوا سایه افکند؛ کما اینکه نقد‌ها درباره اظهارنظر‌های مهمان غیرتخصصی برنامه و دست اندرکاران این برنامه تلویزیونی، در جای خود پابرجاست، ولی نباید مطالب علمی و دانشی در حوزه سلامت دستخوش حواشی اجتماعی و فضای مجازی شود.
ماجرای فروش دستگاه‌های مرگ به ایران
در این برنامه تلویزیونی، درباره بیماری زگیل تناسلی و واکسن ضد ویروس "اچ پی وی" مطرح شد. حال به این مسئله می‌پردازیم که آیا استفاده از این واکسن می‌تواند برای مقابله با این بیماری مفید واقع شود؟ کما اینکه علی واشقانی - رئیس اداره بیولوژیک سازمان غذا و دارو، از "اظهارات غیرتخصصی" درباره بیماری عفونی زگیل تناسلی در این برنامه تلویزیونی و انتقاد کرد و گفت: واردات واکسن "اچ پی وی" به کشور حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار مورد در سال است، این واکسن به میزان کافی به کشور وارد می‌شود و افراد دارای شرایط خاص می‌توانند طبق تشخیص پزشک آن را تزریق کنند. در عین حال ما هم پیگیر ورود این واکسن به برنامه واکسیناسیون کشوری هستیم، اما ابتدا باید واکسن‌هایی را وارد این برنامه کنیم که اولویت بیشتری برای کشور دارند.»
واکسیناسیون جنبه پیشگیرانه دارند مانند واکسن "اچ پی وی"
"واشقانی" تزریق واکسن "اچ پی وی" را جزو "توصیه‌های" سازمان بهداشت جهانی خواند و گفت: بحث واکسیناسیون آن جنبه پیشگیرانه دارد و اینطور نیست که بخواهیم چیزی را درمان کنیم بلکه توصیه می‌شود که با تزریق این واکسن از بروز عفونت HPV پیشگیری شود.
تولید واکسن‌های ایرانی براساس قوانین جمهوری اسلامی و اسناد بالادستی
در این راستا سید حسن هاشمی - وزیر بهداشت نیز نسبت به برخی نقد‌ها که تا حدودی به صورت فردی و نه سازمانی؛ او را مورد حمله قرار داده بودند در مطلبی نوشت: در زمینه تولید واکسن‌های جدید، تلاش وزارت بهداشت برای ارائه خدمات استاندارد سلامت به هموطنان با بهره‌گیری از دانش و تجربه ارزشمند محققان و دانشمندان کشور، است، در تمام این فعالیت‌ها هم، قوانین جمهوری اسلامی ایران و‌اسناد بالادستی، چراغ راه ما است؛ علاوه بر آن، تمام دستگاه‌های نظارتی بر این فعالیت‌ها نظارت دارند. برای دستیابی به این هدف، نگاه ما در مرحله نخست به تولیدات داخلی است و تجهیزات، واکسن یا داروی مورد نیاز کشور را تامین خواهیم کرد.
وزیر بهداشت ادامه می‌دهد: بنابراین از همه شخصیت‌های حقیقی و حقوقی که تریبونی در اختیار دارند و همچنین اصحاب رسانه، تقاضا می‌کنم به هیچ دلیلی، سلامت مردم را به اغراض گروهی و سیاسی آلوده نکنند و از ملت شریف ایران هم خواهش می‌کنم به شایعات توجه نکنند و به‌هیچ‌وجه تحت تاثیر القائات مختلف در فضای مجازی قرار نگیرند. این که گروهی با درآمیختن راست و دروغ، بخواهند بخشی از دولت را به اقدام نادرستی متهم کنند، نه یک کار سیاسی است، نه برنامه‌ای اجتماعی و نه خدمتی به مردم. این قبیل اقدامات، تنها کُند کردن حرکت نظام و تلاشی ابتر برای مقاصد زودگذر است. نمونه آن هم هیاهویی است که در مورد واکسن HPV برپا شد و مدیران ذیربط، پاسخ آن را داده و در صورت لزوم باز هم به آن خواهند پرداخت، به هر حال بیماری ناشی از ویروس HPV از جمله بیماری‌هایی است که عده بسیاری در سراسر جهان به آن مبتلا هستند و واکسن پیشگیری از این بیماری نیز با کمترین عارضه در دنیا استفاده می‌شود.
آیا تزریق واکسن HPV مفید است؟
حال فارغ از مباحث سیاسی و حواشی اجتماعی؛ نقش رسانه‌های آگاه _. تبیین و اطلاع رسانی مناسب به خصوص در حوز‌های سلامت محور این است که شواهد و قرائن علمی را نیز براساس تجربه کشور‌ها به اطلاع مخاطب و آحاد جامعه برساند. به هر حال از چند سال پیش واکسن جلوگیری از بیماری زگیل تناسلی در بازار وجود داشته است. اما تزریق واکسن تا چه حد می‌تواند مفید باشد و از ابتلا به بیماری‌های ناشی از زگیل تناسلی، از جمله سرطان دهانه رحم جلوگیری کند؟
بیماریی به نام زگیل تناسلی یا "اچ پی وی" وجود دارد
بیماری زگیل تناسلی از طریق ویروسی به نام "اچ پی وی" یا ویروس پاپیلومای انسانی Humane Popillomiren به طور عمده از طریق رابطه جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و بسیار واگیردار است. هم مردان و هم زنان ممکن است به این ویروس مبتلا شوند. ویروس "اچ پی وی" بسیار شایع است. بین ۷۵ تا ۸۰ درصد زنان و مردان در سنینی که رابطه جنسی برقرار می‌کنند دست‌کم یک بار به این نوع عفونت دچار شده‌اند. این بیماری می‌تواند در پوست ناحیه تناسلی تا مقعد و در مخاط واژن عفونت ایجاد کند. ضایعات پوستی دستگاه تناسلی که خوش‌خیم هستند پس از گذشت یک سال و نیم تا دو سال به طور خود به خود محو می‌شوند. شروع بیماری مقاربتی زگیل تناسلی با بروز جوش‌های کوچک است که به تدریج بزرگ می‌شوند. در بیشتر مواقع بروز این جوش‌ها با درد یا سوزش و خارش توام نیست.
به طور معمول سیستم دفاعی بدن در مقابل این ویروس مقاومت می‌کند، اما نه همیشه. در صورت ابتلا به عفونت ناشی از زگیل تناسلی خطر ابتلا به بیماری سرطان دهانه رحم در زنان افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر زگیل تناسلی درمان نشده یکی از شایع‌ترین علل ابتلا به سرطان دهانه رحم است؛ بنابراین تزریق واکسن از خطر ابتلا به ویروس خطرناک "اچ پی وی ۱۶ و ۱۸" (نوعی از ویروس که منجر به عفونت مخاط واژن می‌شود) جلوگیری می‌کند. آمار بیماران مبتلا به سرطان دهانه رحم نشان می‌دهد که حدود هفتاد درصد از بیماران پیش از ابتلا به سرطان، به دفعات به نوعی از ویروس زگیل تناسلی مبتلا بوده‌اند.
همچنین بررسی نتایج پژوهش‌های علمی موسسه پزشکی Cochrane حاکی از آن است که خطر ابتلا به بیماری سرطان دهانه رحم در زنانی که واکسن "اچ پی وی" زده‌اند بسیار کمتر از زنانی است که از این واکسن استفاده نکردند. طبق آمار این زنان جوان و دختران کسانی هستند که در فاصله سنی ۱۵ تا ۲۶ سالگی ضد ویروس زگیل تناسلی واکسینه شده بودند. در عین حال نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که خطر نازایی یا ابتلا به بیماری‌های جانبی در زنانی که از واکسن ضد ویروس "اچ پی وی" استفاده کردند افزایش نیافته است.
نظر کارشناسان علمی در این باره بر مبنای نتایج ۲۶ پژوهش است که بر روی ۷۳ هزار و ۴۰۰ زن انجام گرفته است. این زنان در طول هشت سال پس از تزریق واکسن تحت نظر پزشکان بوده‌اند.
واکسن ضد ویروس "اچ پی وی" در آلمان
براین اساس تزریق واکسن ضد ویروس "اچ پی وی" در آلمان هنوز به طور کامل رواج نیافته است. دلیل این امر تردید نسبت به عوارض جانبی و پیامد‌های حاصل از استفاده از این واکسن است. واکسن ضد ویروس در سه نوبت - نوبت اول، دو ماه و سپس ۶ ماه بعد از اولین نوبت - تزریق می‌شود.
بنا به آمار انستیتو روبرت کخ در سال ۲۰۱۵ میلادی ۴۵ درصد دختران ۱۷ ساله آلمانی سه بار علیه ویروس "پی اچ وی" واکسینه شده‌اند. انستیتو علمی روبرت کخ توصیه کرده است که واکسن ضد "اچ پی وی" در فاصله سنی ۹ تا ۱۴ سال و در هر حال پیش از نخستین ارتباط جنسی به دختران تزریق شود. در مورد پسران توصیه ویژه‌ای درباره استفاده از واکسن نشده است.
سرطان دهانه رحم سالانه منجر به مرگ ۲۶۶ هزار زن در جهان می‌شود. سالانه بیش از پانصد هزار زن در جهان به این بیماری مبتلا می‌شوند. در آلمان شمار کسانی که هر سال به این بیماری مبتلا می‌شوند ۴۵۰۰ نفر است. سالانه ۱۵۰۰ زن در این کشور به دلیل ابتلا به بیماری سرطان دهانه رحم جان خود را از دست می‌دهند. در حال حاضر دو نوع واکسن بیماری زگیل تناسلی موجود است: واکسن ضد نوع خطرناک "اچ پی وی" و واکسنی که در مجموع علیه ۹ نوع ویروس عمل می‌کند و می‌تواند از ابتلا به گونه‌های متفاوت زگیل تناسلی جلوگیری کند.
همچنین وزیر بهداشت درباره تولید واکسن ضد ویروس "اچ پی وی" عنوان کرده است که براساس نیازسنجی‌های انجام شده در کشور؛ تولید و ساخت واکسن این بیماری در ایران نیز پیگیری می‌شود و دانشمندان ایرانی در مورد ساخت این واکسن، به پیشرفت‌های خوبی دست یافته‌اند، اگرچه حوزه بهداشت در زمینه تولید واکسن با چالش‌هایی مانند هزینه‌بر بودن آن‌ها مواجه است، اما این موانع موجب توقف فعالیت دانشمندان عرصه سلامت نشده و تلاش برای تولید دارو‌ها و واکسن‌های مورد نیاز مردم و از جمله واکسن HPV به طور جدی در حال انجام است.
با این وجود نقد حضور افراد غیرمتخصص در برنامه‌های پر بیننده که بر حسب موضوع درباره جان مردم صحبت می‌شود پابرجا است، ولی با این وجود نباید نقد‌ها از دایره مطالب علمی خارج شود و به سمتی پیش رود که ماهیت وجودی واکسن‌ها نهی شود، زیرا برخی از افراد اتفاقاً افراد غیرمتخصص - بار‌ها توصیه کردند که مردم از تزریق برخی واکسن‌ها خودداری کنند، بنابراین همانطور که باید دقت در دعوت و حتی فراخوان زدن برای دریافت کمک‌های مردمی با رعایت و ظرافت‌های رسانه‌ای صورت پذیرد از برخی اظهارنظر‌ها از جمله اینکه مثلاً، چون یک کارشناس و حتی یک پزشک از نوعی بیماری اطلاع ندارد بنابراین اصلاً چنین بیماری وجود ندارد پرهیز شود.
کما اینکه نمی‌توان به راحتی پذیرفت در کشوری اسلامی، چون ایران ویروس "اچ پی وی" شایع باشد، همچنین بیشترین علت حواشی کنونی نیز می‌توان ریشه در حرف‌های ضد و نقیض این مهمان درباره علت بیماری او جستجو کرد.
با این حال نباید روح اقدامات اجتماعی را نقد کرد و ضرورت استفاده از ظرفیت‌های مردمی و نهاد‌های عمومی برای پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر نادیده گرفت، کما اینکه براساس گفته صاحبنظران؛ پول جمع آوری برای واکسن "اچ پی وی" نیز در راستای تولید آن در داخل کشور هزینه خواهد شد، ولی هیچ شکی نیست که باید جلوی هرگونه سوءاستفاده از واردات بی‌رویه و جلوگیری از هرگونه مافیای دارو و تقاضا‌های القایی را نیز گرفت.
دیدگاه تان را بنویسید