وضعیت ذخیره سازی گاز در ایران

خبرگزاری فارس: استفاده از گاز طبیعی به عنوان یک منبع انرژی در بخش خانگی و تجاری در کشور‌های اروپای غربی از ۴۴ درصد تجاوز کرده است. با تحلیل این اطلاعات نقش اهمیت وجود یک منبع عرضه گاز قابل اطمینان و بی وقفه پر رنگ‌تر می‌شود.

امروزه در فرانسه بیش از نیمی از گاز مصرفی بخش خانگی در زمستان از پروژه‎های ذخیره سازی تامین می‌شود.

ساختار‌های زیرزمینی که قابلیت نگهداشت گاز ذخیره شده در زیر زمین را دارند به سه دسته مرسوم مخازن تخلیه شده هیدروکربوری، آبخوان‌ها و ساختار‌های نمکی تقسیم می‌شوند. این ساختار‌ها نسبت به یکدیگر دارای مزایا و معایبی هستند که به فراخور هدف و ماهیت ذاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

به صورت عمومی مخازن تخلیه شده هیدروکربوری نسبت به ساختار‌های نمکی دارای ظرفیت گاز عملیاتی بیشتری هستند و از طرفی دیگر ساختار‌های نمکی دارای شاخص تحویل دهی بیشتری نسبت به مخازن تخلیه شده هیدروکربوری هستند.

متوسط شاخص تحویل دهی روزانه مخازن تخلیه شده گازی، مخازن نفتی تخلیه شده و مغار‌های نمکی به ازای هر میلیارد متر مکعب گاز عملیاتی به ترتیب ۱۳، ۱۷ و ۵۵ میلیون متر مکعب در روز گزارش شده است.

ایران نیز براساس آمار‌ها و گزارش‌های جهانی دارای بزرگترین منابع گاز در جهان است. از این جهت موضوع ذخیره سازی گاز در ایران نیز حائز اهمیت است.

به گفته مدیرعامل شرکت ملی گاز، ایران در حال حاضر فقط دو مخزن ذخیره سازی گاز فعال در مناطق شوریجه و سراجه دارد، اما افزون بر سراجه و شوریجه، پنج مخزن دیگر در نقاط مختلف کشور در نظر گرفته شده‌اند که پیش‌بینی می‌شود برای ذخیره گاز مناسب باشند. این مخازن اکنون در اختیار شرکت ملی گاز هستند تا مطالعات لازم روی آن‌ها پایان یابد.

تربتی با بیان این‌که افزون بر مخازن نفتی، مخازن آبی و نمکی نیز در مرحله مطالعه قرار دارند، اظهار کرد: یکی از این مخازن، گنبد نمکی کاشان و دیگری در منطقه گرگان واقع شده است که اکنون در مرحله ارزیابی قرار دارند.

وی ادامه داد: مخازن پراکنده دیگری از جنس مخازن نفتی نیز هستند که بعضی از آن‌ها کشف شده‌اند، اما به دلیل حجم کم نفت برای تولید، مناسب ذخیره‌سازی گاز شناخته نشده‌اند. افزون بر این، مخازن دیگری نیز هستند که طبق استاندارد جهانی، نفت یا گاز آن‌ها تخلیه شده و برای ذخیره سازی گاز استفاده می‌شوند که شوریجه و سراجه نیز از نوع همین مخازن هستند.

به گفته مدیرعامل شرکت ملی گاز به طور معمول در حد ۱۰ درصد مصرف یک سال گاز کشور را باید در مخازن ذخیره کنیم. به عنوان نمونه، زمانی که به مصرف ۴۰۰ میلیارد مترمکعب در سال برسیم باید ۴۰ میلیارد مترمکعب ذخیره سازی گاز در کشور داشته باشیم، بنابراین استفاده از مخازن جدید برای ذخیره گاز موضوعی مهم و قابل توجه است.

این گزارش حاکی است، براساس اظهارات مسئولان شرکت ملی گاز ایران در حال حاضر مطالعه بر روی ۴۰ مخزن ذخیره‌سازی گاز طبیعی در کشور در حال انجام است که ۹ مخزن در حال اماده شدن برای ذخیره سازی گاز طبیعی هستند.

ایران با دو مخزن ذخیره‌سازی گاز شوریجه و سراجه پنجمین کشور در میان کشور‌های ذخیره کننده گاز جهان است.

سابقه ذخیره سازی گاز به سال ۱۹۱۵ میلادی برمی‌گردد، اکنون قاره آمریکا با ۴۴۱ مخزن دارای بیشترین مخزن ذخیره‌سازی دنیاست، اروپای غربی هم در حال حاضر ۷۵ مخزن فعال دارد و با احتساب ۱۷ مخزن اروپای مرکزی در مجموع این قاره دارای ۹۲ مخزن ذخیره سازی گاز است.

کشور‌های عضو شوروی سابق در مجموع ۴۶ مخزن ذخیره سازی گاز دارند که در این میان ۲۱ مخزن آن متعلق به روسیه است.