چالش جدید اوپک با خروج آمریکا از برجام

خبرگزاری فارس: در صورتی که تحریم‌های ایران بازگردد و سبب کاهش صادرات نفت ایران شود، احتمالا ظریف تولید مازادی برای جبران نفت از دست رفته ایران در بازار از سوی اوپک وجود نخواهد داشت و این سازمان برای کنار آمدن با تحریم‌های جدید ایران با چالش روبرو خواهد شد. به گزارش بلومبرگ، پس از ارزیابی بیش از یک ساله از میران تاثیرگذاری اوپک بر عرضه نفت، می‌توان این سوال را پرسید که این کشور‌ها چه میزان بیشتر می‌توانند تولید داشته باشند. اکنون واقعا این سوال در مورد ظرفیت تولید مازاد و ظرفیت تولید فوری وجود دارد. دونالد ترامپ ۱۲ می‌تصمیم می‌گیرد که معافیت تحریم‌های ایران را تمدید کند یا نه و تمامی نشانه‌ها حاکی از آن است که این کار را نمی‌کند. درصورتی که ترامپ تصمیم بگیرد تا تحریم‌های فراسرزمینی بیشتری علیه هر کسی که با ایران تجارت دارد، اعمال کند و خریداران نفت ایران نیز مجبور به کاهش خرید از ایران شوند، کاهش عرضه به آسانی می‌تواند از یک میلیون بشکه در روز بیشتر شود. پس آیا ظرفیت تولید مازاد کافی برای جبران این خلا وجود دارد؟ رقم ارزیابی ظرفیت تولید مازاد از ۱.۹۶ میلیون بشکه در روز تا ۳.۴۱ میلیون بشکه در روز است. آژانس بین‌المللی انرژی ظرفیت تولید مازاد را حجمی از نفت تعریف می‌کند که یک تولیدکننده بتوان طی ۹۰ روز تولید کند و آن را برای یک بازه زمامی طولانی ادامه دهد. این تعریف با لحاظ کردن ملاحظات فنی و و سیاسی برای افزایش تولید درست‌تر است. با اضافه کردن جمله «تحت شرایط سیاسی کنونی» به پایان گزارش آژانس‌بین‌المللی انرژی،۸۰۰ هزار بشکه در روز می‌تواند از مجموع تولید کاسته شود. تقریبا تمام روزانه ۲۰۰ هزار تا ۳۱۰ هزار بشکه ظرفیت تولید مازاد در عراق در شمال این کشور به علت اختلافات ادامه دار میان بغداد و منطقه کردستان متوقف شده است. تولید ۵۰۰ هزار بشکه در روز در یک منطقه مشترک میان عربستان و کویت که ریاض آن را در سال ۲۰۱۵ به بهانه‌های زیست محیطی متوقف کرد و تمایلی برای ازسرگیری آن ندارد، نیز تعطیل شده است. اگر این دو رقم را از رقم ۱.۹۶ میلیون بشکه ظرفیت تولید مازاد در دسترس برآورد شده از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا کم کنید به رقمی خواهد رسید که بسیار به حجم صادرات نفت ایران در زمان تحریم‌ها نزدیک است. از اینرو درصورتی‌که مالکان این ظرفیت به استفاده از آن متقاعد شوند که به نظر می‌رسد اینطور نباشد، این میزان تنها ممکن است برای جبران تکرار تحریم‌های سال ۲۰۱۲ ایران کافی باشد. این ظرفیت تولید مازاد کجاست؟ بر اساس برآورد‌های آژانس بین‌المللی انرژی، این ظرفیت در غرب آسیا (خاورمیانه) است و در این منطقه عربستان تسلط اصلی بر این منابع را دارد. عربستان ترجیح داده است تا به جای تولید بیشتر، کاهش تولید را بیشتر انجام دهد تا از افزایش قیمت‌ها سود ببرد. بازگشت دوباره تحریم‌های ایران احتمالا عرضه نفت را در بازار بسیار کاهش خواهد داد و عربستان نیز نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد. اگر تحریم‌ها بازگردد، نباید از افزایش تولید عربستان تعجب کرد و دیگر اعضا نیز این روند را دنبال خواهند کرد، اما این افزایش‌ها احتمالا هنوز برای پر کردن خلا ناشی از نفت ایران کافی نخواهد بود.