وضعیت بازار ارز در توافقات هسته‌ای

وی با اشاره به ادامه‌ی روند ثبات در بازار ارز از ابتدای دولت تا توافقات لوزان گفت: درست است که بازار به مذاکرات حساس است و می‌تواند منشا ثبات آن قرار گیرد، اما باید توجه داشت که هنوز عملا اتفاق خاصی در نتیجه نهایی توافقات نیفتاده که بتواند اثر ملموسی بر بازار ارز داشته باشد هرچند که ما منتظر نهایی شدن این توافق در تیرماه و مشخص‌شدن جزییات آن که می‌تواند بر برنامه‌های پیش‌رو اثرگذار باشد هستیم.

معاون ارزی بانک مرکزی در ادامه با تاکید بر این‌که در حال حاضر منابع نفتی تنها ذخیره تامین‌کننده ارز در بازار نیست و بانک مرکزی در این رابطه نقش کلی ایفا نمی‌کند، افزود: اکنون ما رقیب بزرگی به نام صادرات غیرنفتی داریم که بخش اعظم ارز بازار و حتی کل بازار را تامین می‌کند و می‌تواند جوابگو باشد و این عامل مهمی است که تابع افزایش و یا کاهش قیمت نفت و یا حجم صادرات آن نیست.

کامیاب با بیان این‌که در شرایطی که ارزهای ناشی از صادرات غیرنفتی تامین‌کننده ارز بازار هستند، تغییر منابع ارزی حاصل از فروش نفت چندان بر آن تاثیر‌گذار نیست، اضافه کرد: این در حالی است که با برداشته شدن پیمان‌های صادراتی و الزام صادر‌کنندگان به برگرداندن منابع ارزی ناشی از صادرات خود به کشور شرایطی ایجاد شد که نه تنها درآمدهای ارزی به طور گسترده‌ای به داخل برگشت بلکه صادر‌کنندگان اکنون از همین منابع در کارهای تولیدی خود استفاده کرده و حتی می‌تواند بازار را اداره کند.

وی همچنین به نقش انتظارات در تعیین نرخ ارز اشاره کرد و گفت: متاسفانه تاثیر انتظارات از مسائلی که قرار است روزی اتفاق افتد نهادینه شده است.

کامیاب با اشاره به نظارت بر عملکرد فعالان بازار ارز و صرافی‌ها برای مدیریت بازار خاطر نشان کرد: در سال گذشته عملیات ناظر بر عملیات ارزی صرافان از سوی بانک مرکزی تدوین و ابلاغ شد که اثر مثبتی بر بازار گذاشت این در حالی است که یکسری از فعالان و دلالان بازار اقدام به معاملات فردایی می کردند که سوری بود، تسویه‌ای را به دنبال نداشت و تنها گمراه‌کننده بازار بوده و با ایجاد نوسان تعدادی دیگر از این موضوع سود می‌بردند که تلاش شد تا این موضوع ساماندهی شود.

وی با تاکید بر این‌که بانک مرکزی قطعا منکر کاهش نرخ ارز براساس واقعیت‌های اقتصادی کشور نیست، بیان کرد: اما این‌که افراد بخواهند با رفتار هیجانی نرخ را روزانه تعیین کرده و آن را غیرمنطقی تغییر دهند بانک مرکزی مداخله کرده و از عمل سو‌استفاده کنندگان بازار جلوگیری می‌کند.

وی همچنین در رابطه با مباحث مطرح شده برای کاهش نرخ سود بانکی و این‌که تا چه اندازه می‌تواند بر نوسان نرخ ارز موثر باشد، اظهار کرد: ارز مقوله مجردی نیست که تنها در خلأ باشد به هر حال عوامل مختلفی در کنار یکدیگر قرار گرفته و نرخ آن را تعیین می‌کنند که یکی از آنها نرخ سود است.

کامیاب ادامه داد: این در حالی است که سیاست‌های پولی و ارزی، نرخ ارز در بازار آزاد، رفتار بازار سرمایه و مردم و این‌که سرمایه ها به کدام سمت حرکت می‌کنند در بازار ارز اثر گذاشته و باید به مجموعه آنها در کنار یکدیگر توجه شود، بنابراین باید تولید، تجارت و نرخ ارز همگی در تعادل قرار گرفته و نمی‌توان تنها به دلیل تنظیم یک نرخ سایر متغیر‌ها را در حالت نامتعادلی نگه داشت.

معاون ارزی بانک مرکزی یادآور شد: تنها هدف بانک مرکزی نرخ ارز نیست، بلکه باید رشد اقتصادی، روند تولید و تجارت را ساماندهی کرده و با توجه به تمامی این مسائل رو به بهبود معیشت مردم حرکت کند.

کامیاب در مورد این‌که اگر توافقات لوزان نهایی نشود، چه شرایطی پیش‌روی ارز خواهد بود تاکید کرد: اگر بتوان رفتار هیجانی موجود در بازار را کنترل کرد و از اقدامات سوداگرانه جلوگیری کنیم، آنگاه بازار به تعادل خواهد رسید، حتی اگر توافقی ایجاد نشده و مزایای بعد از آن به وجود نیاید.

معاون ارزی بانک مرکزی گفت: اقتصاد ایران پویاست و با توجه به اقدامات انجام شده و سیاست‌هایی مانند اقتصاد مقاومتی معتقدم که می‌توان بازار را کنترل کرد ضمن این‌که باید این واقعیت را پذیرفت که به هرحال شرایط بعد از توافقات با بعد از آن به طور قابل ملاحظه‌ای متفاوت خواهد بود.

وی با یادآوری این‌که انتظارات از توافقات هسته‌ای بیش از آنچه که باید باشد است و بر آن اثر داشته، بیان کرد: اصل موضوع در جای خود باقی مانده و باید توجه داشت که شرایط کنونی بسیار سخت و ارتباطات روا نیست اما باز هم ما کشور و بازار را اداره و کنترل کرده‌ایم و امکان اداره آن در شرایط سخت‌تری را هم دارا هستیم.

معاون ارزی بانک مرکزی در بخش دیگری از اظهارات خود به یکسان‌سازی نرخ ارز به عنوان یکی از اهداف بانک مرکزی و الزامات پیش‌روی آن اشاره کرد و گفت: ما در بانک مرکزی معتقدیم که باید یکسان‌سازی نرخ ارز اتفاق افتاده وچند نرخی بودن نرخ آن به نفع اقتصاد نیست، ولی باید توجه داشت که تنها با افزایش منابع ارزی چنین مساله‌ای امکان پذیر نبوده و نیازمند تامین ابزارات دیگری است.

کامیاب با بیان این‌که گسترش روابط کارگزاری روان از مهم‌ترین پیش‌شرط‌های یکسان‌سازی نرخ ارز است، یادآور شد: در حال حاضر بانک‌ها بسیار محدود کار می‌کنند و در این شرایط چگونه می‌توان مکانیسمی که قبلا برای یکسان‌سازی نرخ ارز اجرایی کردیم را دوباره با همان روال به کار گرفت.

وی ادامه داد: در سال 1381 که یکسان‌سازی نرخ ارز در کشور اجرایی شد، با وجود این‌که اقدامات کارشناسی در مورد‌ آن انجام شده بود، اما آنطور که باید ادامه پیدا می‌کرد و منطقی بود به نتیجه نرسید و با مشکلاتی که در مسیر آن ایجاد شد از هم پاشید. این در حالی است که به‌طور یقین می‌توان به محدودیت روابط کارگزاری‌ها و نبود جریان روان ورود منابع به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل این شکست اشاره کرد.

معاون ارزی بانک مرکزی با بیان این‌که در حال حاضر از روابط کارگزاری روان برخوردار نیستیم و بیشتر از حواله در واردات استفاده می‌شود تا اعتبارات، گفت: بنابراین برای حرکت به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز باید ابتدا مقدمات با بازنگری ابزارات سال 1381 فراهم شده و با اطمینان به آن ورود کرد. بنابراین ما معتقدیم که باید گام‌ها را برای یکسان‌سازی نرخ ارز آرام، با احتیاط و قدرتمند برداشت.

به گفته کامیاب با برداشته شدن تحریم‌ها مطمئنا بهای تمام شده کالاهای خارجی کمتر می‌شده و این موضوع می‌تواند اثر مثبتی در میزان ارز مصرف شده داشته و یک از پارامترهای تک نرخی شدن ارز باشد.