کنایه وطن امروز به روحانی؛ شما زبان دنیا را بلد بودید؟!

وطن‌امروز: گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) که هر سال در ماه ژوئن (خرداد) منتشر می‌شود، مهم‌ترین منبع بررسی سالانه درباره سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی در جهان به شمار می‌رود و در محافل مالی، کارشناسی و دانشگاهی جهان از اعتباری بالا برخوردار است. گزارش‌ سال جاری این سازمان حاکی از کاهش 11 درصدی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ایران نسبت به سال گذشته میلادی است.

بر اساس گزارش منتشرشده توسط آنکتاد، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران طی سال 2020 به یک میلیارد و 342 میلیون دلار رسیده است. میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران در سال 2019 یک میلیارد و 508 میلیون دلار بود؛ یعنی میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در سال 2020 با کاهش 166 میلیون دلاری (11 درصد) مواجه شده است. سرمایه‌گذاری خارجی در ایران طی سال‌های 2019 و 2018 به ترتیب 4/36 درصد و 30 درصد افت کرده بود. میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی ایران در سال 2018 برابر با 2 میلیارد و 373 میلیون دلار و در سال 2017 برابر با 5 میلیارد و 19 میلیون دلار بوده است. این رقم در سال 2016 برابر با 3 میلیارد و 373 میلیون دلار بود. ایران در سال 2014 بالغ بر 2 میلیارد و 105 میلیون دلار سرمایه‌ مستقیم خارجی جذب کرده بود که این رقم در سال 2015 به 2 میلیارد و 50میلیون دلار کاهش یافته بود. میزان سرمایه‌ مستقیم خارجی جذب شده در سال 2013 نیز 3 میلیارد و 50 میلیون دلار بوده است. این رقم در سال 2012 برابر با 4 میلیارد و 662 میلیون دلار برآورد شده بود. بر اساس این گزارش، در جهان در سال گذشته میلادی که سال آغاز همه‌گیری کرونا نیز بود، 999 میلیارد دلار جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی انجام شده که نسبت به سال پیش از آن، 541 میلیارد دلار کمتر است. سهم ایران از این میزان سرمایه‌گذاری در جهان 13/0 درصد است. سهم ایران در سال 2019 برابر با 09/0 درصد بود.

* سقوط جایگاه ایران در دولت تدبیر و امید

آمار میزان سرمایه‌گذاری خارجی در کشور (نمودار شماره یک) نشان می‌دهد عملکرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم در این موضوع قابل دفاع نیست. آمار‌ها نشان می‌دهد که حتی در دوران پسابرجام و پس از رفع تحریم‌ها نیز میزان سرمایه‌گذاری خارجی فاصله چشمگیری با میزان سرمایه‌گذاری خارجی در سال 201۲ و اوج تحریم‌ها علیه کشور ندارد. به نظر می‌رسد دولت با گره زدن تمام ابعاد سیاست خارجی به برجام و معطل ماندن برای تصمیم کشور‌های غربی، فرصت‌های زیادی را از دست داده است. کما اینکه در روز‌هایی که بیشترین فشار‌های خارجی بر کشور بود و حتی سایه تحریم‌های شورای امنیت - که دولت به برداشته شدن آنها مفتخر است - بر کشور سنگینی می‌کرد، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بیشتر از دوران پسابرجام بوده است. ناکارآمدی داخلی، نبود برنامه‌ای مدون جهت توسعه کشور و نبود چشم‌انداز مشخص، همه و همه تبدیل به موانعی در برابر سرمایه‌گذاری خارجی شده‌اند که انگیزه و اطمینان را برای سرمایه‌گذاری در کشور کاهش می‌دهد؛ موانعی که امکان برطرف کردن آنها در سال‌های گذشته و حتی با وجود شرایط تحریمی ممکن بود.

بر اساس این گزارش، ایران در سال 2019 با 23 پله نزول جایگاه 78 و در سال 2018 با 10 پله نزول جایگاه 55 را به خود اختصاص داده بود. جایگاه ایران در سال 2017 برابر با 45 بود. هر چند ایران در سال 2020 جایگاه هفتادودوم را در میان کشورهای مورد بررسی به خود اختصاص داده که نسبت به گزارش سال گذشته 6 پله صعود داشته است. این در حالی است که در سال 2020 کشوری مانند امارات نزدیک به 20 میلیارد دلار سرمایه مستقیم خارجی جذب کرده است، چیزی در حدود 15 برابر ایران. در همان سال ترکیه به ۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار و عربستان سعودی به ۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دست یافتند.

* در حال توسعه‌ها پیشتاز جذب سرمایه

همان‌طور که در شکل شماره یک قابل مشاهده است، سهم کشورهای در حال توسعه از کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی انجام‌شده در جهان در سال 2020 نزدیک به 3/66درصد، برابر با 662 میلیارد و 562 میلیون دلار بوده است. و کشورهای توسعه‌یافته 312 میلیارد و 170 میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کردند که 2/31درصد کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان است. به نظر می‌رسد آغاز شیوع کرونا در سال 2020 بر میزان جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی کشورهای توسعه‌یافته بشدت تاثیر گذاشته است. کشورهای در حال توسعه در سال 2012 برای نخستین‌بار، از کشورهای توسعه‌یافته در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی پیشی گرفتند و این وضعیت را در سال 2014 نیز حفظ کردند. این وضعیت بار دیگر در سال 2018 اتفاق افتاد. اقتصادهای در حال گذار نیز حدود 4/2 درصد از کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهان را در سال 2019 به خود اختصاص دادند.