تلاش ترامپ برای تغییر حکومت در ایران و ونزوئلا ناکام می‌ماند

خبرگزاری ایسنا: پولیتیکو می‌نویسد: دولت دونالد ترامپ، ایران و ونزوئلا را محکوم می‌کند و تحریم‌های سنگینی بر این دو کشور اعمال کرده است، اما به نظر می‌رسد که هر دو این کشور‌های "ضد آمریکایی" در ادامه کار خود ثابت قدم هستند.

مایک پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا، ماه گذشته پس از بالاگرفت تنش‌ها در ونزوئلا گفت که این کشور "به زودی" از "حکومت ستمگرانه" نیکولاس مادورو رهایی خواهد یافت، اما هفته، گذشته پنس اعتراف کرد که آمریکا هیچ بازه زمانی برای کنار رفتن مادورو از قدرت ندارد.

مقامات دولت ترامپ، سال گذشته امیدوار بودند که برخی اعتراضات خیابانی در ایران ممکن است نشانگر یک قیام جمعی علیه حکومت ایران باشد. جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا، اخیراً مقامات ایرانی را در چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی ایران مورد خطاب قرار داده و مدعی شد: "فکر نمی‌کنم سالگرد‌های بیشتری باقی مانده باشد که از آن خوشحال باشید"، اما بیشتر ملاحظات نشان‌دهنده آن است که حکومت ایران کنترل اوضاع را به دست دارد.

دولت ترامپ، تحریم‌های سنگینی بر ایران و ونزوئلا اعمال کرده و امیدوار است از این طریق حکومت‌های ضد آمریکایی این دو کشور را تغییر دهد، اما دونالد ترامپ و مشاوران وی در حال پی بردن به این موضوع هستند که در هر دو این موارد، سخن به میان آوردن از تغییر حکومت به ویژه با استفاده از روش‌های اقتصادی، ساده‌انگارانه بوده و دستیابی به آن سخت است.

راب مالی، یکی از معاونان ارشد باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا در این باره می‌گوید: "آمریکا تاریخچه بلندبالایی از تلاش برای تغییر حکومت دارد، اما لیست تلاش‌های موفقیت‌آمیز آن کوتاه‌تر است".

در حالی که دونالد ترامپ از روش‌های پیشین آمریکا برای براندازی حکومت مانند تمرکز بر تحریم‌های اقتصادی و هدایت فشار بین‌المللی به جای روش جورج دبلیو بوش مبنی بر مداخله نظامی، پیروی می‌کند، دولت واشنگتن باید به آهستگی گام بردارد چراکه مداخله بیش از حد آمریکا ممکن است متحدان بالقوه را به خشم آورد.

ایران و ونزوئلا، دو کشوری هستند که دولت ترامپ به وضوح و به صورت علنی در تلاش است تا براندازی حکومت‌های آن‌ها را طراحی کند. رویکرد‌های دولت آمریکا در این دو مورد تا حد زیادی با هم شباهت دارد، اما کاملاً یکسان نیست.

رئیس جمهور آمریکا گفته است که دیگر مادورو را به عنوان رهبر قانونی کشور به رسمیت نمی‌شناسد و در عوض از خوان گوآیدو در سمت ریاست جمهوری حمایت می‌کند؛ حتی جان بولتون، احتمال اقدام نظامی آمریکا برای برکناری مادورو از سمت خود را به میان می‌آورد.

بولتون در این باره در پیامی توییتری نوشت: " رئیس جمهور ترامپ به وضوح به نیکولاس مادورو و اطرافیان او اعلام کرده است که همه گزینه‌ها روی میز هستند".

دولت ترامپ در مورد ایران، اصرار دارد که به دنبال تغییر حکومت نبوده و بیشتر در پی "تغییر رفتار حکومت ایران" است، اما درخواست کاخ سفید از تهران که در ۱۲ شرط خلاصه شده است، آن‌قدر گسترده است که تحلیل‌گران معتقدند یک اخطار تغییر حکومت است.

با این حال، دست کم، یک تفاوت مهم در کمپین آمریکایی علیه ایران و ونزوئلا وجود دارد: آمریکا حمایت بین‌المللی قابل توجهی در راستای تلاش برای برکنار کردن مادورو دارد، اما در مورد اقدامات ضد ایرانی، آمریکا خود را تا حد زیادی حتی در میان متحدان خود، منزوی کرده است.

مادورو به دلیل برخی ناکارآمدی‌ها محبوبیت داخلی و بین‌المللی ندارد، اما در مقابل بسیاری از متحدان آمریکا از کمپین ضد ایرانی ترامپ حمایت نمی‌کنند. در حالی که همین حکومت‌های خارجی از ایران دل خوشی ندارند و نگرانی‌هایی درباره رفتار‌های نظامی آن دارند، اما معتقدند که تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران یک اشتباه دیپلماتیک و یک اشتباه محاسباتی استراتژیک بوده است که آن‌ها را در خطر بیشتری قرار داده است.

با این حال، دولت ترامپ اول به تحریم روی آورده است تا باعث تحرکاتی شود که منجر به تغییر شوند. ترامپ، آمریکا را از توافق هسته‌ای ایران خارج کرد تا تحریم‌های اقتصادی گسترده بر آن کشور اعمال کند که به اقتصاد این کشور آسیب زده است. وی هم‌چنین دور متعددی از تحریم‌ها را از زمان روی کار آمدن خود، علیه ونزوئلا اعمال کرد است که از جمله آن‌ها تحریم شرکت ملی نفت این کشور است.

اما تحریم‌های ایران به خاطر تأثیر "ثانویه"شأن، متحدان آمریکایی را برآشفته است؛ این تأثیرات ثانویه به این معنا است که قابل تحمیل به آن دسته از شرکت‌های خارجی است که با ایران تجارت می‌کنند. فرانسه، انگلیس و آلمان یک سازوکار مالی برای تجارت با ایران ایجاد کرده‌اند که به صورت نظری می‌تواند برای دور زدن تحریم‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

واقعیت این است که ایران و ونزوئلا دو کشور بزرگ تولیدکننده نفت هستند که باعث می‌شود این فکر به ذهن خطور کند که هدف دولت ترامپ هیچ ارتباطی به دموکراسی یا حقوق بشر ندارد. دولت ترامپ گاهی سعی داشته است تا اهداف خود در ونزوئلا و ایران را به هم مرتبط کند؛ پمپئو به طور مثال، اخیراً در گفتگو با فاکس بیزینس نتورک اظهار کرد که "حزب‌الله، نیروی نظامی تحت حمایت ایران در ونزوئلا فعال است".

وی در این باره مدعی شده بود: "مردم نمی‌دانند که حزب‌الله مقر‌های فعال در آمریکای جنوبی دارد، ایرانی‌ها در حال تأثیر گذاشتن بر مردم ونزوئلا و سراسر آمریکای جنوبی هستند. ما متعهدیم تا این خطر را برای آمریکا کاهش دهیم".

معلوم نیست که خود ترامپ تا چه حد برای این کمپین علیه هر کدام از این کشور‌ها صبوری کند. گفته می‌شود ترامپ به شدت از مادورو بیزار است، اما مایل است تا با ایرانی‌ها مذاکره کند.