«نفتا» چیست و چرا دونالد ترامپ از آن متنفر است؟

خبرگزاری تسنیم: دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا قصد دارد تا از ابتدای شروع کار خود مواضعی سخت در قبال مکزیک و چین اتخاذ کند. یکی از اصلی ترین اهداف ترامپ مذاکره مجدد یا فسخ "نفتا" یا همان پیمان تجارت آزاد منطقه آمریکای شمالی است. او همچنین قصد دارد تا 35 درصد مالیات بیشتر بر روی کالاهایی مانند خودروی فورد که در مکزیک ساخته می شود و در آمریکا فروخته می شود اعمال کند. ترامپ پیمان نفتا را بدترین پیمان طول تاریخ می داند و آن را به دلیل اینکه موجب از دست رفتن فرصت های بسیار ِشغلی در آمریکا و کمربند صنعتی «راست بلت» (شامل ایالت‌های صنعتی نیویورک، پنسیلوانیا، ویرجینیای غربی، اوهایو، ایندیانا، میشیگان، ایلینوی، آیوا، ویسکانسین و بخش‌هایی از منطقه نیو انگلند) می شود زیر آتش خود قرار داد. مردم این منطقه به همین دلیل به ترامپ رای دادند تا او فرصت های شغلی بیشتری برای آنان فراهم سازد. رئیس جمهور منتخب آمریکا در این باره گفت: «باید به شرکای نفتی مان بگویم من قصد دارم مفاد پیمان نفتا را مورد بازبینی و تغییر قرار دهم و شرایط فعلی را برای کارگران آمریکایی ارتقا دهم. البته منظور من ارتقای نسبی و جزئی نیست بلکه من به دنبال تغییر کلی این پیمان هستم.» ترامپ ادامه داد: «کلینتون و کمپین انتخاباتی اش از گفتن این موضوع هراس دارند که نفتا به یک جنگ تجاری جدید در منطقه ما دامن زده است. بیل و هیلاری کلینتون با انعقاد این قرار داد به کارگران آمریکایی خیانت کردند.» نفتا چیست؟ نفتا (NAFTA) توافقنامه ای است میان کانادا، مکزیک و آمریکا که در سال 1994 و در زمان «بیل کلینتون» رئیس جمهور وقت آمریکا به امضای طرفین رسیده است البته پیش نویس اولیه این پیمان در سال 1987 و در دوران ریاست جمهوری «رونالد ریگان» تنظیم شد. نفتا تقریبا تمامی موانع گمرکی میان این سه کشور را از میان برداشته است و به آن ها این اجازه را داده که بدون پرداخت هزینه گمرکی و مالیات میزان نامحدودی از اجناس و کالاها را از مرزهایشان انتقال دهند. در حال حاضر به صورت روزانه حدود 1.4 میلیارد دلار کالا از مرز آمریکا-مکزیک عبور می کند. پیمان نفتا همچنین امکان انتقال فعالیت شرکت های تجاری از آمریکا به مکزیک را امکان پذیر می سازد. سوالات رایج درباره پیمان نفتا آیا ترامپ می تواند بدون هماهنگی با کنگره آمریکا پیمان نفتا را زیر پا بگذارد؟ بله می تواند. رئیس جمهور آمریکا این قدرت را دارد تا کشورش را از این پیمان بیرون بکشد ولی 6 ماه قبل از این اقدام باید به کانادا و مکزیک اطلاع دهد. آیا آمریکا واقعا به دلیل وجود نفتا فرصت های شغلی داخلی خود را از دست داده است؟ بله فرصت های شغلی داخلی آمریکا با وجود نفتا به شدت کاهش پیدا کرده است. اما این موضوع خیلی پیچیده است زیرا فرصت های شغلی زیادی نیز به نفتا متکی هستند. موسسه سیاست اقتصادی تخمین زده است که حدود 800 هزار فرصت شغلی بین سال های 1997 تا 2013 از آمریکا به مکزیک منتقل شده اند. با این وجود کنگره آمریکا مدعی شده که نفتا باعث کاهش فرصت های شغلی زیادی نشده است. با این وجود اتاق بازرگانی آمریکا معتقد است که حدود 6 میلیون دلار از ارزش فرصت های شغلی فعلی آمریکا به تجارت با مکزیک وابسته است. چه کسانی برنده پیمان نفتا محسوب می شوند؟ شرکت های آمریکایی به خصوص خودروسازان برندگان حقیقی این پیمان هستند زیرا از مزیت نیروی کار ارزان در مکزیک سود می برند. کمپانی های «فورد» و «جی ام» فعالیت اصلی در مکزیک را به خود اختصاص داده اند اما این شرکت ها در خاک آمریکا نیروی کار بیشتری در اختیار گرفته اند. ترامپ انتقادات زیادی به فورد وارد کرده است زیرا این شرکت قصد دارد تا برخی از خطوط تولید خود را از ایالت میشیگان به مکزیک منتقل کند. البته فورد اعلام کرده این موضوع باعث کاهش فرصت های شغلی در آمریکا نمی شود زیرا قصد دارد مدل های متفاوتی از خودرو در مکزیک تولید کند. به این دلیل که تولید در مکزیک ارزان تر صورت می گیرد مردم آمریکا از مزیت پرداخت پایین تری برای خرید کالا، البسه، خودرو و لوازم برقی مکزیکی برخوردارند. تجارت میان این سه کشور به صورت چشمگیری افزایش یافته است به خصوص میان آمریکا و مکزیک. میزان صادرات آمریکا به مکزیک در مقایسه با سال 1993 که پیمان نفتا هنور منعقد نشده بود، حدود 470 برابر رشد داشته است. آیا بر هم زدن پیمان نفتا موجب افزایش فرصت های شغلی در آمریکا خواهد شد؟ احتمال این امر وجود دارد. زمانی که هزینه یکی از کشورهای عضو نفتا افزایش پیدا کند (در صورت فسخ پیمان نفتا برای مکزیک هم همین امر اتفاق خواهد افتاد) شرکت های تجاری به سوی کشوری که تولید در آن ارزان تر تمام می شود حرکت می کنند. این کشور می تواند کشور دیگری در آمریکای لاتین و یا حتی یک کشور آسیایی باشد. احتمال زیادی هم وجود دارد که از میان برداشتن نفتا برای فرصت های شغلی داخلی آمریکا و میلیون ها نفری که به این قرارداد وابسته هستند هزینه بر باشد. برای مثال تولیدکنندگان پارچه کتانی در آمریکا به نفتا نیاز دارند حتی اگر صنعت آنان تعداد زیادی از فرصت های شغلی خود را با وجود نفتا از دست بدهد. آن ها مقدار زیادی از پارچه های جین خود را به مکزیک صادر می کنند که در آنجا به البسه تبدیل شده و به آمریکا باز می گردد. تمامی این نقل و انتقال ها بدون پرداخت مالیات، عوارض گمرکی و موانع دیگری که در نفتا مشخص شده (نفتا موجب برداشتن این گونه موانع شده است) صورت می گیرد. زمانی که سخن از فسخ نفتا به میان می آید کانادا خشمگین می شود! مشاجرات زیادی بر سر نفتا میان آمریکا و کانادا وجود دارد حتی بیشتر از آمریکا و مکزیک. در سال های اخیر شاهد بروز تنش های بیشتری میان آمریکا و کشور همسایه شمالی آن (کانادا) نسبت به همسایه جنوبی آن (مکزیک) بوده ایم.