عربستان دوست نفرت‌آور اما قابل تحمل برای امریکا

دیپلماسی ایرانی: اگر بخواهیم بدترین کشورها را در حوزه سیاست خارجی نام ببریم قطعا در صدر این فهرست عربستان سعودی قرار دارد. دولت سعودی کارنامه اسفناکی در رعایت آزادی های مذهبی و حقوق زنان دارد، و محیط های رسانه ای را به شدت سرکوب می کند. نیروهای سعودی همچنین به طور کاملا سیستماتیک قوانین بشردوستانه بین المللی را در یمن نقض کرده و با بمباران مدارس، بیمارستان ها و مردم غیرنظامی مرتکب جنایات جنگی می شوند. اما این همه داستان نیست. سال هاست که آل سعود مدارس وهابیت را گسترش می دهد، امکانی که ناروایی مذهبی و افراط گرایی خشونت آمیز را پرورش می دهند. و حالا بر اساس اسناد و مدارکی که به تازگی از حالت طبقه بندی خارج شده، این احتمال وجود دارد که مقام های دولت عربستان هواپیماربایان 11 سپتامبر را تامین مالی کرده باشند.

پس جای تعجبی نداشت که اکثریت سناتورها و نمایندگان کنگره آمریکا از لایحه ای موسوم به "عدالت علیه حامیان تروریسم" حمایت کنند، لایحه ای که به خانواده قربانیان 11 سپتامبر اجازه می داد از عربستان سعودی به دادگاه های آمریکا شکایت کنند.

با این حال کنگره تا کنون نه از نقض حقوق بشر توسط سعودی ها انتقاد کرده و نه این کشور را به حمایت از تروریسم متهم کرده است. گرچه به نظر می رسد که کاسه صبر کنگره آمریکا در برابر سعودی ها لبریز شده، اما تاکنون هیچ یک از قوانین انتقادی آن از عربستان به تصویب نرسیده است. حتی در همین لایحه اخیر نیز (که باراک اوباما آن را وتو کرده) مشخصا هیچ نامی از سعودی ها به عنوان حامیان تروریسم برده نشده است.

در مقابل کنگره گام هایی را برای لاپوشانی سوءرفتارهای عربستان برداشته است. به عنوان مثال، سنا هفته گذشته تلاش برخی از نمایندگان برای توقف فروش 1.15 میلیارد دلار تسلیحات به ریاض را با 71 رای در برابر 27 رای رد کرد. پیش از این نیز در تابستان سال جاری مجلس نمایندگان آمریکا به ادامه فروش مهمات خوشه ای به عربستان سعودی رای داد. در شرایطی که 119 کشور جهان پیمانی را برای منع استفاده از چنین تسلیحاتی امضا کرده اند، سعودی ها از همین تسلیحات علیه غیرنظامیان در یمن استفاده می کنند. از سوی دیگر قوه مققنه ایالات متحده در برابر طرح بلندمدت پنتاگون که به عربستان سعودی ثروتمند اجازه می دهد از آموزش نظامی یارانه ای ایالات متحده استفاده کند، تسلیم است.

البته که تحریم های واقعی علیه ریاض نیازمند شجاعت واقعی است، چرا که چنین اقدامی به معنی مقابله با پیمانکاران دفاعی ایالات متحده و به خطر افتادن روابط ایالات متحده ـ سعودی خواهد بود. عربستان سعودی بزرگترین خریدار تسلیحات نظامی ایالات متحده است که از سال 2010 میلادی تاکنون قرارداد خرید نزدیک به 48 میلیارد دلار تسلیحات آمریکایی را امضا کرده است. همچنین عربستان نه تنها بزرگترین صادرکننده نفت به آمریکاست بلکه یکی از بزرگترین طلبکاران خارجی ایالات متحده نیز هست. اگر چه به نظر می رسد که ایالات متحده بیشتر از این که اطلاعات امنیتی از عربستان دریافت کند این اطلاعات را در اختیار سعودی ها قرار می دهد اما برخی معتقدند که عربستان یکی از شرکای مهم ضدتروریستی واشنگتن در مبارزه با داعش و القاعده است.

مساله این است که کنگره هیچ تمایلی برای اتخاذ تصمیم های دشوار ندارد و با تصویب لایحه عدالت علیه حامیان تروریسم از قربانیان 11 سپتامبر و دادگاه ها خواسته که درباره عربستان سعودی و اعمال تروریستی این کشور، آن هم بدون دسترسی به اسناد و اطلاعات طبقه بندی شده ای که کنگره در اختیار دارد، تصمیم گیری کنند. کنگره همان طور که در سال 2002 اجازه حمله نظامی به عراق را داد، این بار نیز یک چک سفیدامضا در اختیار یکی از نهادهای دولتی قرار داده است.

اگر تنها مشکل لایحه عدالت علیه حامیان تروریسم بود، شاید می شد با اغماض از کنار آن گذشت اما واقعیت این است که کنگره با در نظر گرفتن سوابق گذشته، امنیت ملی ایالات متحده را به خطر می اندازد که مساله ای فراتر از رابطه با عربستان سعودی است.

نباید فراموش کرد که اجازه به آمریکایی ها برای اقامه دعوی علیه عربستان سعودی می تواند دیپلماسی و روابط بین الملل ایالات متحده را تحت تاثیر قرار دهد. مثلا در صورتی که کشورهای دیگر نیز ممکن است از همین قانون برای حل اختلافات خود با واشنگتن استفاده کنند، دیپلمات ها و نیروهای آمریکایی در خارج از ایالات متحده در معرض تهدید قرار خواهند گرفت. به گفته شخص اوباما، حملات هواپیماهای بدون سرنشین در عراق، افغانستان و سوریه از سال 2009 تا کنون باعث کشته شدن 116 غیرنظامی شده است. در تمام این سال ها نیروهای خارجی آموزش دیده توسط آمریکا در فیلیپین، مکزیک، گواتمالا، هندوراس، کنیا و کشورهای دیگر مرتکب شکنجه، تجاوز، قتل های فراقانونی و نقض حقوق بشر شده اند. خوب چه اتفاقی خواهد افتاد اگر که بازماندگان این قربانیان با استناد به قانونی مشابه از دولت آمریکا به دادگاه های خود شکایت ببرند؟ این اتفاق همین حالا هم در ایتالیا افتاده است، جایی که چند تن از ماموران سیا به دلیل عملیات فراقانونی به طور غیابی محاکمه و به اعدام محکوم شده اند.

شاید کنگره به دنبال نادیده گرفتن حق وتوی باراک اوباما باشد اما با این کار امنیت کارکنان ایالات متحده و سرمایه های کشور در خارج از کشور را به خطر می اندازد و خانواده قربانیان 11 سپتامبر را به طور بی رحمانه ای فریب می دهد، کسانی که لیاقت صداقت را دارند حتی اگر عدالت همچنان دور از دسترس باشد.