شلاق و حبس در انتظار تهمت‌زنان فوتبالی‌

فارس: این روزها فضای جامعه فوتبال را تهمت فرا گرفته و هرکس به دیگری چیزهایی را نسبت می‌دهد. نتیجه این عمل که اسلام به شدت آن را نهی کرده، هرج و مرج است. اما قانون برای تهمت زنندگان این روزهای فوتبال کشور چه مجازاتی در نظر گرفته است؟ «وَالَّذِینَ یُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِغَیْرِ ما اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتاناً وَإِثْماً مُبِیناً» «و کسانى که مردان مؤمن و زنان مؤمن را بى آن که گناهى کرده باشند مى‌آزارند بهتان و گناه آشکارى را به دوش مى‌کشند» (سوره مبارکه احزاب، آیه 58) بهتان و افتراء عبارت است از اینکه انسان در حق غیر به چیزی که راضی نیست دروغ بگوید به عبارت دیگر چیزی را به دروغ به دیگری نسبت دهد و شخصی که مرتکب گناه و عمل زشتی نشده به انجام آن متهم کند و یا عیب و نقصی را که در او نیست به او بچسباند و فرقی نیست که این نسبت دروغ در حضور او باشد یا در غیاب. این روزها فضای متهم کردن دیگری در فوتبال کشور موجب شده تا هر فرد با انجام مصاحبه‌های مطبوعاتی و تلویزیونی به دیگری تهمت بزند و او را به انجام کاری متهم کند. بعد از بازی فوتبال بین تیم‌های سپاهان و پرسپولیس، مسئولان تیم پرسپولیس حرف‌هایی را در مورد تیم داوری و مشخصاً داور مسابقه مذکور به زبان آوردند. اتهام‌هایی از سوی مسئولان تیم تهرانی متوجه داور مسابقه شد که موجب به راه افتادن جریانی در فضای جامعه شد که تهمت و افترا در آن حرف اول را می‌زند. در طول دو ماه اخیر بیش از 20 نفر از اهالی فوتبال علیه دیگری موضع گرفته‌اند و به یکدیگر مواردی را نسبت داده‌اند که بنا بر قانون، تهمت، افتراء و بهتانی بیش نبوده است. بطور مثال سرمربی تیم پرسپولیس در مورد یک داور گفت: محسن قهرمانی شب قبل از مسابقه سپاهان - پرسپولیس به سمت تیم اصفهانی غش کرده بود. از سوی دیگر سرمربی صبا قم در مورد سرمربی پرسپولیس گفت: اسم کارچاقکن‌های دورشان را گذاشتند نماینده. هرچه دلشان می خواهد می‌گویند، همه جور اعتراضی می‌کنند و بعد این کارچاقکن ها که نماینده صدایشان می‌زنند را می‌فرستند جلو تا مسائل را برایشان جور کنند. هرج و مرج نتیجه جامعه تهمت زده جامعه شناسان و اساتید اخلاق معتقدند که نتیجه بهتان و افتراء به این و آن، این است که نظام اجتماعی دیر یا زود از هم بپاشد و عدالت اجتماعی از بین برود. حق باطل و باطل حق جلوه کند، بیگناهان متهم و گرفتار، ‌و گناهکاران تبرئه و آزاد باشند، حسن ظن به سوء ظن تبدیل گردد و اعتماد عمومی مردم از یکدیگر سلب شود و زمینه‎ی هرج و مرج فراهم شود. اگر کمی به اتفاقات چند روز اخیر در فوتبال کشور دقت کنیم متوجه می‌شویم که جامعه فوتبالی ما به همین سمت حرکت کرده است. متهم کردن شخصی به «مافیای فوتبال»، نسبت دادن شعارهای تماشاگران به دیگری با بیان اینکه «تماشاگران از فلانی خط گرفته‌اند»، اظهارات مسئولان یک تیم در مورد کمیته انضباطی و زیر سوال بردن عدالت این کمیته همگی دلیلی است بر اینکه تهمت و افترا زمینه هرج و مرج را فراهم آورده است. اهمیت دوری از تهمت و افترا در جهت حفظ بقای جامعه در آن حد است که امام صادق علیه السلام فرموده است: «هر گاه مؤمنی برادر مؤمن خویش را متهم سازد و به او تهمت بزند ایمان از قلب او محو می‌شود همچنانکه نمک در آب ذوب می‌گردد. و وقتی ایمان مؤمن ذوب شد و دیگر اثری از ایمان در قلبش باقی نماند جایگاهش دوزخ است». چنانکه پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ فرمود: هر کس به مرد یا زن با ایمانی بهتان بزند یا درباره کسی چیزی بگوید که در او نیست خداوند در قیامت او را بر تلی از آتش قرار می‌دهد تا از آنچه گفته است خارج شود. و از عهده‌ گفته خود بیرون آید. در قرآن کریم بیش از چهل آیه درباره‎ تهمت و بهتان به مردم در رابطه با جریانات مختلفی نازل شده است. در اسلام بهتان و تهمت از گناهان کبیره شمرده شده و در قرآن مجید به شدت از آن نهی، و عذاب شدیدی برای آن ذکر گردیده است. در حقیقت بهتان بدترین نوع دروغ است و چنانچه اتهام شخص در غیاب وی باشد غیبت هم بشمار می‌آید و انسان در واقع مرتکب دو گناه شده است یکی دورغ و دیگری غیبت و بزرگترین ظلم در حق برادر مؤمن آنست که او را متهم به ارتکاب گناهی کنی که هرگز آنرا انجام نداده است. بهتان به اصطلاح همین برچسب زدن به این و آن است که متاسفانه همواره در جوامع بشری مطرح بوده و امروزه نیز بزرگترین ابزار دشمنان و مخالفان است. تهمت چیست؟ اما طبق تعلیمات اسلامی تهمت دو صورت دارد: افتراء: تهمت زننده با علم و آگاهی، گناه یا عیبی را به شخصی نسبت می‌دهد یعنی می‌داند که آن شخص دارای این عیب نیست و یا این گناه از او صادر نشده است. مع الوصف آن را به او نسبت می‌دهد و حتی گاهی خود او مرتکب عمل زشتی شده ولی برای نجات خود از گرفتاری و فرار از مجازات آنرا به دیگری نسبت می‌دهد، که در اصطلاح به آن افتراء گویند. بهتان: تهمت زننده بدون علم بلکه از روی ظن و گمان چیزی را به شخصی نسبت می‌دهد. ریشه‎ این عمل همان سوء ظن و بدبینی نسبت به دیگران است که موجب می‌شود هر کاری که از دیگران صادر شود آنرا حمل بر فساد و بدی کرد. اکثر تهمت‌ها بخاطر ناآگاهی و سوء ظن است، و لذا خداوند در قرآن می‌فرماید: ای مؤمنان از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید زیرا بعضی از گمان‌ها گناه است. مجازات تهمت زننده چیست؟ قانون مجازات اسلامی هم در مورد تهمت زننده در کتاب پنجم، فصل بیست و هفتم آورده است: ‌ماده 200 - هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جرائد یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را‌ صریحاً نسبت دهد یا آنها را منتشر نماید که مطابق قانون آن امر جرم محسوب می‌شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید جز در مواردی که‌موجب حد است به یک ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق و یا یکی از آن‌ها حسب مورد محکوم خواهد شد. ‌تبصره - در مواردی که نشر آن امر اشاعه فحشا محسوب گردد هر چند بتواند صحت اسناد را ثابت نماید مرتکب به مجازات مذکور محکوم خواهد‌ شد. ‌ماده 201 - هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا‌ توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت رأساً یا به عنوان نقل‌قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به‌غیر وارد شود یا نه علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا 74 ضربه محکوم شود. ‌ماده 203 - هر کس با نظم یا نثر یا به صورت کتبی یا شفاهی کسی را هجو کند و یا هجویه را منتشر نماید به حبس از یک تا شش ماه محکوم می‌شود. مدعی‌العموم وارد می‌شود؟ در مورد تهمت و بهتان باید گفت که برای اینکه مجازات در مورد تهمت زننده اجرا شود، حتماً لازم است که شاکی شخصی وجود داشته باشد و شکایت خصوصی صورت بگیرد. اما وقتی که فضای جامعه به سمت تهمت و دروغ می‌رود، وقتی خطر از هم پاشیدن نظام اجتماعی به واسطه فضای تهمت احساس می‌شود و وقتی که عدالت دادگاه صالحه (کمیته انضباطی که امروز عدالتش زیر سوال رفته) زیر سوال می‌رود نباید دادستان به عنوان مدعی‌العموم به ماجرا ورود پیدا کند و فضای تهمت و بهتان را قبل از نفوذ به دیگر اجتماع‌ها در همان جامعه فوتبال خفه کند؟ آنچه به نظر می‌رسد این است که دستگاه قضا و بطور مشخص دادستانی برای ورود به این ماجرا در انتظار آماده شدن گزارش دستگاه‌های ذی‌ربط در مورد تهمت زنندگان است و شاید بعد از آماده شدن این گزارش‌ها برای برخورد قاطع با آنانی که فضای تهمت را ایجاد کرده‌اند، برخورد کند. ولی انتظار جامعه از مدعی‌العموم این است که هرچه زودتر با ورود به قضیه مانع از رواج تهمت و بهتان در جامعه شود چرا که خطری بزرگ جامعه را تهدید می‌کند.