جعبه سیاه مرگ ۳ هزار ماهی در رودخانه ارس

خبرگزاری مهر: جنازه‌ ماهی‌ها بر آب افتاده است، مرده‌شان موج برمی‌دارد، مثل قایق‌هایی که مسافران‌شان را پیاده کرده‌اند. رود نه می‌جوشد، نه می‌خروشد غروب دلگیری است؛ غروبی که در آن هزاران ماهی به یک‌باره صید شدند.

چه‌کسی فکرش را می‌کرد ماهی‌هایی که تداعی‌گر آب و رود و جریان هستند، روزی به فجیع‌ترین شکل جان‌شان را از دست بدهند؟

خبر مرگ ۳هزار ماهی در رود ارس، زود پیچید. از روستاهای اطراف گرفته تا فضای مجازی اما چه آن‌ها که دور بودند و چه آن‌ها که نزدیک، در سیلی از اندوه و خشم غرق شدند. هرکسی چیزی گفت، چیزی نوشت، هرکسی چیزی شنید و همه حاکی از دغدغه‌ای بود که مردم نسبت به محیط زیست داشتند ولی کاری از دست کسی برنمی‌آمد.

اما حال بعد از یک ماه وقتی به واکاوی جعبه سیاه مرگ ۳ هزار ماهی و جانداران دیگر رودخانه ارس سر می زنیم می بینیم که باز نقش این موجود دو پا پررنگ است. این موجودی که برای رسیدن به نیت خود از هیچ چیز دریغ نمی کند حتی سم دادن به جانداران زبان بسته.

البته محمد خداپرست مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان اردبیل در ابتدای رسانه ای شدن این خبر و احتمال مرگ ماهیان براثر آلودگی آب رودخانه در گفتگو با خبرنگار مهر اردبیل تأکید کرده بود که آلودگی احتمالی رودخانه ارس پایش شده و نتایج نشان می‌دهد برخلاف برخی اظهارات این رودخانه آلودگی رادیواکتیو ندارد.

وی افزوده بود در رودخانه ارس سیستم آنلاین پایش وضعیت آب دایر شده که پارامترهای مختلف آلودگی سنجش می‌شود.

رودخانه ارس نیازمند مدیریت یکپارچه است

در عین حال مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان اردبیل تصریح کرده بود رودخانه ارس نیازمند مدیریت یکپارچه از سوی سه استان اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی است.

مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان اردبیل تصریح کرد: رودخانه ارس نیازمند مدیریت یکپارچه از سوی سه استان اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی است خداپرست متذکر شده بود در صورتی که اعتبار مناسبی به منظور مدیریت این رودخانه اختصاص یابد، محیط‌زیست استان آماده اجرای طرح‌های مختلف است.

پایش مصرانه رودی که آلودگی ندارد

به هر حال هزاران ماهی در مدت کوتاهی بی‌جان به ساحل رودخانه آمدند و این رخداد تأسف‌انگیز فرصت انکار را از مسئولان ربود، تا جایی که اخیراً مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان اردبیل در گفتگو با یکی از رسانه‌ها هم به ضرورت پایش مکرر رودخانه ارس، ارتقا سیستم پایش و تلاش محیط‌زیست برای ممانعت از ورود آلودگی صنعتی و غیر صنعتی به رودخانه تأکید کرده بود.

هر چند مسئولان محلی همچنان مدعی‌اند ارس آلودگی پساب صنعتی ندارد اما مسئولان سازمان محیط‌زیست با قبول آلودگی از اجرای برنامه‌هایی جهت کاهش آلودگی‌ها می‌گویند.

مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو در این زمینه گفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته وجود فلزات سنگین در رودخانه مرزی ارس محرز شده است در این بین اما مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو در این زمینه می گوید بر اساس مطالعات صورت گرفته وجود فلزات سنگین در رودخانه مرزی ارس محرز شده است.

جبار وطن فدا در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح می کند که در مرز ایران و ارمنستان و در خاک ارمنستان تعدادی معادن و کارخانه‌های مس وجود دارد. از ۱۵ سال قبل پیگیری جدی این موضوع با همکاری کشور ارمنستان آغاز شده و کمیته پایش مشترک نیز تشکیل شده است

وی افزوده است: هر چند در گذشته املاح سرریز شده و وارد رودخانه می شد اما به دلیل وجود کارخانه و معدن، بخشی از پساب نیز وارد رودخانه می‌شود.

مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو تأکید کرده است: از ۱۵ سال قبل پیگیری جدی این موضوع با همکاری کشور ارمنستان آغاز شده و کمیته پایش مشترک نیز تشکیل شده است.

به گفته وطن فدا کمیته پایش ۲۳ جلسه تشکیل داده و در چارچوب روابط با ارمنستان این کشور ملزم به بازچرخانی پساب و ممانعت از ورود آن به منابع آبی شده است.

وی با تأکید به اینکه سرمایه‌گذاری این مهم از سوی ارمنی‌ها صورت می‌گیرد، اضافه کرده است: در کمیته پایش به جد بررسی‌هایی صورت گرفته و این آلودگی مشکلی در آب شرب ایجاد نمی‌کند.

تعهد کتبی ارمنستان برای کاهش آلودگی

وی با بیان اینکه هیچ آلودگی رادیواکتیوی نداریم، ادامه داده است: آلودگی صرفاً فلزات سنگین است که در جلسات رسمی با مقامات ارمنستان از جمله وزرای نیرو، محیط‌زیست و انرژی طرح شده و ارمنستان تعهد کتبی برای کاهش آلودگی داده است.

وطن فدا با تأکید بر اینکه تصاویر منتشر شده از مرگ انبوهی از ماهیان در این رودخانه نیز در دست بررسی است، متذکر شده است: در صورتی که مرگ ماهیان در بالادست بود می شد این حدس را مطرح کرد که دلیل آن آلودگی آب است ولی این دلیل مردود است.

مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیرو افزوده است: با این وجود مرگ ماهیان در پایین دست سد است و نمونه‌برداری و بررسی‌ها آغاز شده است.

اتلاف ماهی های ارس با مواد سمی بسیار خطرناک

​ اخیرا اما دبیر شورای اطلاع رسانی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی هم در این رابطه با اشاره به نتایج اولیه بررسی دلایل اتلاف ماهی ارس گفت: اتلاف ماهی ها با مواد سمی عمدا به قصد صید و یا تخریب محیط زیست بسیار محتمل به نظر می رسد.

اتلاف ماهی ها بر اثر فعالیت های معدنی کشور ارمنستان به دلیل محل اتفاقی که در پایین دست سد خداآفرین ودر فاصله بالغ بر ۱۰۰ کیلومتری از محل فعالیت های معدنی می باشد منتفی است داود قاسم زاده گفت: اتلاف ماهی ها بر اثر فعالیت های معدنی کشور ارمنستان به دلیل محل اتفاقی که در پایین دست سد خداآفرین ودر فاصله بالغ بر ۱۰۰ کیلومتری از محل فعالیت های معدنی می باشد منتفی است .

وی ادامه داد: محل اتفاق در حد فاصل سد خداآفرین و پل شکسته خداآفرین می باشد و بالادست سد خداآفرین هیچ گونه اتلاف ماهی مشاهده نشده است.

وی افزود: آب رودخانه ارس به لحاظ اهمیت آن به صورت فصلی و با دقت کافی مورد نمونه برداری و آنالیز توسط کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست استان قرار می گیرد و در صورت مشاهده هر گونه آلودگی موضوع از طرق مقتضی پیگیری خواهد شد و همچنین اقدامات لازم جهت قطع آلودگی رودخانه از طریق وزارت امورخارجه به جد صورت می گیرد.

دبیر شورای اطلاع رسانی اداره کل حفاظت محیط زیست از برخورد قاطع با متخلفین زیست محیطی خبر داد و افزود: این اداره کل حسب وظیفه قانونی موضوع اتلاف ماهی های رودخانه ارس پیگیری کرده و قطعا با متخلفین از هر رده ای برخورد قضایی معمول خواهد داشت.

کشتار جانداران با سم صورت گرفته است

مدیرکل دامپزشکی استان آذربایجان شرقی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر مدعی شد: هیچ‌گونه آلودگی در رودخانه ارس وجود ندارد و کشتار ماهیان و دیگر جانداران در ماه گذشته مربوط به دوز سم بوده که صیادان سود جو بکار برده اند.

وی ادامه داد: اتفاقا همان روز حادثه کارشناسان دامپزشکی از رودخانه ارس طی ۲نوبت نمونه‌برداری انجام داده بودند یعنی قبل حادثه و بعد حادثه کشتار و هیچ‌گونه آلودگی در آب رودخانه مشاهده نشده است.

به دلیل اینکه این نطقه از رودخانه در منطقه حفاظت‌شده واقع است، و خود ما هم برای بازدید از این منطقه همیشه مجوزهای لازم را دریافت کرده و بعدا وارد منطقه می شویم وی همچنین در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مبنی بر کشتار ماهی‌های درگیر آبزیان این منطقه افزود: به احتمال خیلی زیاد عده‌ای سودجو برای ماهیگیری مقداری سم وارد آب نموده‌اند که باید با تدابیر ویژه جلوی این‌گونه سودجویی‌ها گرفته شود.

مدیرکل دامپزشکی استان آذربایجان شرقی بیان کرد: به دلیل اینکه این نطقه از رودخانه در منطقه حفاظت‌شده واقع است، و خود ما هم برای بازدید از این منطقه همیشه مجوزهای لازم را دریافت کرده و بعدا وارد منطقه می شویم، نیازمند آن است که مسئولین امر با دقت و تدابیر ویژه مواظب این‌گونه حرکات سودجویان که به محیط زیست ضربه می‌زنند، باشند.

با همه اوصاف عده ای سود جو به جان طبیعت افتاده اند و معلوم نیست که چرا مسئولین امر قاطعیت لازم با این گونه حرکات را که دل همه دوستداران طبیعت و مردم را می آزارد را ندارند. آیا وارد کردن سم برای ماهیگیری برای افردای که از آنها تغذیه می کنند ضرر ندارد و آیا وقوع چنین حوادثی زنگ خطر برای تخریب کلی محیط زیست نیست؟