مافیای زباله راه ساماندهی پسماندهای شمال را بسته است

سرویس اجتماعی فردا؛ سمیرا خباز: اینکه چرا انتخاب محل دپوی زباله در جنگل ها است، یکی از واضح ترین دلایلش این است که در جنگل شیرآبه ای دیده نمی شود، این شیرابه پسماند با آب نهرهای جنگلی مخلوط می شود و به پایین دست می رود، بدون اینکه کسی متوجه شود. زباله ها را نمی بینید چون در بکرترین نقاط جنگلی، دور از چشم مردم انتخاب می کنند. ما به جای اینکه به دنبال مدیریت صحیح و معقول در بحث پسماندها باشیم، بیشتر به این رو آورده ایم که با دور کردن بوی زباله ها از شهر مردم را به ظاهر راضی نگه داریم.

درصورتیکه جاری شدن شیرابه های پسماند و آتش گرفتن جنگل ها به صورت مستقیم با سلامت مردم در ارتباط است. ولی تنها به اینکه مردم بوی نامطبوع زباله را حس نکنند اکتفا می کنیم.

اینها مختصری از اظهارات یک فعال محیط زیست و واکاوی او از وضعیت پسماند در شمال کشور است، سهیل اولادزاد، فعال و کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار «فردا» به بررسی بحران زباله ها در شمال کشور پرداخت که در ادامه می خوانید:

اولادزاد با اشاره به آتش سوزی اخیر محل دپوی پسماند چالوس گفت: آتش گرفتن زباله در تابستان کاملا طبیعی است، نه اینکه کسی به محل دپو برود و آتش بزند، این اتفاقی است که هر روز در محل های دپوی پسماند بزرگ رخ می دهد. هرچند پیش آمده برای اینکه حجم زباله ها کم شود پس از هر بار خالی کردن زباله، بنزین بریزند و آنها را آتش بزنند.

وی با اشاره به آتش سوزی که چند سال گذشته در محل دپوی پسماند شیراز رخ داده بود و جان 13 آتش نشان را گرفت گفت: این آتش نشان ها که برای خاموش کردن آتش زباله های دپو شده رفته بودند در زیر کوه زباله مدفون شدند.

محل دپوی زباله ها مثل یک بمب زمان دار است

اولادزاد که سال ها است درباره وضعیت پسماندهای کشور کار تحقیقی و اجرایی کرده است، اظهار کرد: بارها به تمامی مسئولان مربوطه نامه ارسال شده و هشدار داده شده است که محل های دپوی زباله به دلیل وجود گازهای محبوس شده در شمال کشور احتمال آتش سوزی و انفجار دارد، در شهرها و جنگل ها مراتع و سواحل و شهرها با خالی کردن پسماندها بمب زمان دار نگهداری می کنیم. زباله هایی که روی هم تلنبار شده اند، گازهایی که از سال ها قبل در زیر این کوه های زباله محبوس شده هر لحظه امکان انفجار و آتش گرفتن دارد.

وی با بیان اینکه آتش سوزی در جنگل های چالوس یک شانس هم محسوب می شود افزود: شانس آوردیم در جایی مانند چالوس زباله ها آتش گرفت و گازهای موجود تا حدودی خارج شد.

اولادزاد ادامه داد: پس از اینکه براثر این آتش سوزی 10 هکتار از جنگل هایمان بر اثر این آتش سوزی از بین رفت، فرماندار چالوس می گوید: ما نگران این هستیم که زباله های دپو شده منفجر شود! باید از ایشان پرسید چرا تا به حال هیچ اظهار نظری نکرده بودید؟ چرا مابقی فرمانداران در این باره اظهار نظری نمی کنند؟

مسئولان، وضعیت بحرانی پسماندهای شمال کشور را لاپوشانی می کنند

به گفته وی وضعیت بحرانی زباله ها در شمال کشور دست کمی از دریاچه ارومیه و زاینده رود و پریشان که بر اثر مدیریت غلط انسانی در حال نابودی اند؛ ندارد، در شمال کشور هم شیرابه ها در حال نابودی خزر، از بین بردن جنگل های باستانی هیرکانی و سلامت میلیون ها نفر از ساکنین شمال کشور است و جان تمامی مردم کشورمان را که از محصولات کشاورزی شمال کشور تغذیه می کنند تهدید می کند. اما مسئولان مشکلات را لاپوشانی می کنند.

چرا بحران زباله در شمال کشور لاینحل مانده است؟ این فعال محیط زیست در پاسخ به این سوال گفت: رویه ای در مازندران حاکم شده است که هر شهری می خواهد زباله سوز داشته باشد، هر شهری می خواهد کارخانه کمپوست داشته باشد، اینها همه به خاطر این است که ما در مدیریت کلان مساله دچار مشکل هستیم.

وی در ادامه تصریح کرد: قانون مدیریت پسماند، مالکیت زباله ها را خرد کرده و به این ترتیب هر شهری مالک زباله های خودش شده است، در این شرایط وقتی می خواهیم کارخانه زباله سوزی احداث کنیم که بهره وری اقتصادی برای کشور داشته باشد، باید ظرفیت هزار تن زباله داشته باشد، اما در این میان شهری وجود ندارد که هزار تن زباله تولید کند. به همین دلیل باید چند شهر با هم یک زباله سوز داشته باشند، اما هیچ شهری حاضر نیست زباله هایش را به شهر دیگر بدهد.

از محل تفکیک زباله ها درآمد کلانی عاید شهرها می شود

وی در پاسخ به این پرسش که چطور بر سر زباله ها با این همه معضلات شهرها با هم درگیر می شوند از سود کلان آن پرده برداشت و گفت: از محل تفکیک زباله ها درآمد کلانی برای شهرها وجود دارد، که البته این شکل تفکیک به صورت غیر قانونی و غیر بهداشتی است.

اولادزاد وضعیت محل دپوی زباله آمل را مثال زد که اگر به محل دپوی زباله آمل بروید، جمعیت چند 100 نفری کارگرانی را می بینید که در حال تفکیک زباله ها هستند، این زباله ها همانند یک کارخانه در حال پولسازی هستند.

وی معتقد است: این سود کلان و مافیای پسماند به وجود آمده، اجازه نمی دهد برای وضعیت نامناسب پسماند در مازندران کاری شود.

خلاء قانونی که موجب سوء استفاده فرصت طلبان شده است

وجود خلاء قانونی ذکر شده مسبب این وضعیت است که به گفته وی جلوی برخورد بالاترین مقامات استانی را هم برای حل این معضل گرفته است.

این کارشناس محیط زیست با طرح این پرسش که در شرایط موجود که محیط زیست تنها می تواند حکم جلب بگیرد، چرا نهادهای اجرایی همان حکم جلب را به اجرا نمی گذارند تا کمی فشار با آنها وارد شود؟ تاکید کرد: تنها زمانی 10 هکتار جنگل می سوزد، این بحران خبری می شود در حالیکه هر روز محل دپوی زباله های قائمشهر می سوزد، هر شب در محل دپوی زباله های بابلسر فاضلاب خالی می کنند.

وی اظهار کرد: همیشه وضعیت بحرانی این محل ها وجود دارد، هرچند سوختن 10 هکتار جنگل اتفاق ساده ای نیست، اما باید بدانیم که این آتش سوزی نه به دلیل گرمای هوا، نه خطای انسانی بلکه به دلیل خطاهای مدیریتی بوده است، به جای مدیریت صحیح تنها به دپوی نامناسب زباله ها در وسط جنگل اکتفا شده است.

به گفته این کارشناس محیط زیست بسیاری از مناطق دپوی زباله در دو استان گیلان و مازندارن وضعیتی مشابه چالوس دارند، نمونه هایی مانند دپوی جنگلی در سوادکوه، پل سفید و شیرگاه که در وسط جنگل قرار گرفته است، در چمستان نور که یکی از بزرگترین محل دپوی پسماند است و در جنگل های بهشهر، نکاء و...

باید از ظرفیت کارخانه پردازش زباله 100 تنی استفاده شود

اولادزاد طرح های در حال اجرا و نیمه کاره موجود را هم راه حل علمی حل بحران ندانست و گفت: ساخت زباله سوز هزار تنی ساری که در شهرک صنعتی شماره دو ساری در حالی پیگیری می شود که به دلیل رطوبت بالای هوا امکان سوزاندن زباله وجود ندارد.

وی ادامه داد: با وجود اینکه می توانیم با هزینه پایین تر، کارخانه پردازش زباله 100 تنی که در کشور خودمان تحت لیسانس کشوری دیگر در حال فعالیت است را به کار گیریم، کارخانه ای که کل هزینه راه اندازیش چیزی حدود 2 تا 3 میلیارد تومان است و سرمایه گذار آن هم وجود دارد و نیازی به سرمایه گذاری شهرداری ندارد، اما جای آن را به زباله سوزهای دویست میلیاردی و جا به جایی های هزینه بر زباله می دهیم. در حالیکه جا به جایی زباله ها به استان های دیگر حداقل 150 میلیارد تومان هزینه بردار است.

اولازاد معنقد است: چون دغدغه و علمی در میان مسئولان وجود ندارد تنها با هزینه های گزاف می‌خواهند این مساله را حل کنند.