برنامه‌های فضایی کشور ۳ سال معطل جلسه یک شورا

روزنامه خراسان: طبق زمان بندی برنامه ۱۰ساله فضایی کشور، در سال ۹۶ باید پروژه اعزام انسان به فضا و پروژه بلوک انتقال مداری GEO وپرتاب ماهواره مخابراتی تکمیل می شد.

بازگشت به مسیر برنامه فضایی، ساده‌ترین دلیل احیای جلسات شورای عالی فضایی است.به گزارش فارس،با مصوبه شورای عالی اداری در دی ماه 93، مجموعه سازمان فضایی و پژوهشگاه فضایی به وزارت ارتباطات ملحق شد،مرکزی نیز به نام مرکز ملی فضایی، با حکم ریاست جمهوری در معاونت علمی تشکیل و دبیرخانه شورای عالی فضایی برای سیاستگذاری امور فضا به سازمان فضایی واگذار شد. شورای عالی فضایی، عالی ترین مرجع رسیدگی به مسائل فضایی ایران زیر نظر رئیس جمهوری است که اساسنامه آن در بهمن 83 از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی تصویب شده است.درمدتی که این تغییرات تصویب و اجرا شد - که بیش از 18 ماه به طول انجامید -بلاتکلیفی و سردرگمی در کل مجموعه فضایی کشور مشهود بود. هم‌اکنون پژوهشگاه هوا و فضا در وزارت علوم برنامه چندان متمرکز و مشخصی برای فعالیت نداشته و عدم اختصاص بودجه مناسب و عدم واگذاری پروژه بزرگ و سیستمی باعث شده که فعالیت‌های این پژوهشکده به شدت کاهش یابد. پروژه اعزام انسان به فضا نیز با صفر شدن بودجه آن ، تعطیل شده است.در وزارت ارتباطات نیزبودجه قطع شده پژوهشگاه فضایی تاحدودی برقرار شده است، اما در پی تحولات اخیرو ادامه‌دار شدن وقفه در فعالیت ها، نیروهای متخصص و نخبه پراکنده شده‌اند و تعدادی مهاجرت کرده و در مواردی جذب سازمان های فضایی کشورهای دیگر شده اند.

علاوه بر این، سازمان فضایی به عنوان بازوی اجرایی حاکمیتی در کنار مرکز ملی فضایی به عنوان متولی برگزاری شورای عالی فضایی دچار دوگانگی شدیدی شده و اختلافات بین این2 تشکیلات فزونی یافته به گونه ای که جلسه شورای عالی فضایی در دولت یازدهم حتی یک بارهم تشکیل نشده و در این3 سال مصوبات شورای عالی فضایی بلاتکلیف بوده است.به هم ریختگی تشکیلات فضایی و سردرگمی ها و اصطکاک های درون سازمانی ایجاد شده یکی از نتایج برگزار نشدن جلسات شورای عالی فضایی است که آثارآن در توقف برنامه فضایی ایران و از هم گسستگی سیاست های فضایی در کشور قابل مشاهده است.بها ندادن به شورای عالی فضایی در حالی است که قانون، مسئولیت‌های مهمی را برای این شورا دیده است.از جمله مهم ترین وظایف و اختیارات این شورا، سیاست‌گذاری برای استفاده از فناوری های فضایی در بخش های امنیتی و استفاده صلح‌ آمیز از فضای‌ ماورای جو در چارچوب سیاست های کلی نظام با رعایت قوانین و مقررات کشور است.در ماده 7 اساسنامه شورای عالی فضایی بر تشکیل جلسات این شورا حداقل 2بار در سال تاکید شده است.در مجموع شورای عالی فضایی از زمان تاسیس در سال 83 تاکنون وضعیتی نیمه فعال دارد و در حالی که طبق اساسنامه باید سالانه حداقل 2 جلسه این شورا تشکیل می‌شد اما از 20 جلسه ممکن تاکنون فقط 3 بار جلسات آن تشکیل شده است.مدت‌ ها ست مسئولان برای برگزاری جلسه شورای عالی فضایی تاریخ تعیین می‌کنند اما هیچ یک از این تاریخ‌ها به تشکیل جلسه منجر نشده است.

رئیس سازمان فضایی ایران تیر 95 با اعلام تصویب دستور جلسه نخستین جلسه شورای عالی فضایی در دولت یازدهم، گفته بود: اولویت برنامه های مرتبط با حوزه فضایی به تصویب برنامه 5 ساله و 10 ساله فضایی کشور اختصاص دارد.وی گفته بود: درخواست برگزاری جلسه شورای عالی فضایی با حضور رئیس جمهور در نوبت است و پس از تعیین وقت از سوی دفتر رئیس جمهور زمان آن مشخص خواهد شد.بهرامی پیش بینی کرده بود که با توجه به شرایط فعلی، جلسه شورای عالی فضایی حتما تا 2 ماه دیگر تشکیل شود. اما صحبت های بهرامی تحقق پیدا نکرد.همچنین منوچهر منطقی رئیس مرکز ملی فضایی در آذر 95 تشکیل جلسه شورای عالی فضایی را تا پایان سال وعده داده بود.در آخرین اظهار نظر ، وزیر ارتباطات در روزهای پایانی سال 95 گفت: شورای عالی فضایی حدود 6 یا 7 سال پیش برنامه 10 ساله نقشه راه فضایی کشور را تدوین کرده بود. اکنون دبیرخانه بسیار فعال است و تا اسفند برنامه فضایی 10 ساله دوم هم آماده شده که 2هفته پیش در جلسه‌ای آن را بررسی کردیم. اما به دلیل مشغله‌های رئیس جمهورامیدواریم این جلسه اوایل سال جدید برگزار شود.از جمله وظایف شورای عالی فضایی ترسیم راهبردهای حوزه فضا ست.برنامه فضایی 10 ساله و سند جامع توسعه هوافضا مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی سند کاملی برای راهبرد فضا در کشور است که بهتر است حرکت طبق سند انجام شود. تخصیص بودجه مناسب براساس برنامه و پروژه های مصوب شورای عالی فضایی به ویژه برای تحقیقات فضایی حوزه فضایی را در مسیر بالندگی قرار می دهد؛ اما در حال حاضر فعالیت‌های فضایی در کشور طبق سند جامع توسعه هوافضا یا برنامه فضایی 10 ساله پیگیری نمی شود.

سند جامع توسعه هوافضا به طور کامل کنار گذاشته شده و برنامه فضایی 10 ساله نیز نیمه کاره رها شده است.این برنامه دارای 5 محور کلی ماهواره، ماهواره بر، کاربردهای فضایی، اعزام انسان به فضا و ایستگاه زمینی است.از نظر تخصیص بودجه نیز در سال 93 بودجه فعالیت‌های فضایی به شدت کاهش یافت، در سال 94 بودجه مقداری تخصیص یافت و در سال 95 سازمان فضایی به دنبال خرید ماهواره رفته است.بنابراین اساسی ترین اولویت و ضرورت تشکیل جلسه شورای عالی فضایی می‌تواند پیگیری اهداف و ارزیابی تحقق برنامه 10 ساله باشد که روزی با خرد جمعی کارشناسان تهیه شده تا فعالیت های فضایی کشور را از مسیر سردرگمی و سرگردانی به مسیر برنامه برگرداند.