بازیگر سینما: هنوز برادر پـدرسالارم!
سیامک اطلسی، بازیگر و دوبلور پیشکسوتی است که در خاطره جمعی چند نسل حضور دارد و هر نسل او را با یکی از نقش‌های ماندگارش به یاد می‌آورد.
جام جم: فیلم‌هایی چون «بی‌بی چلچله»، «شاید وقتی دیگر»، «آن‌سوی آتش»، «روز واقعه»، «ملک سلیمان» و سریال‌هایی مانند «پدرسالار»، «تعبیر وارونه یک رویا»، «معمای شاه»، «هشت و نیم دقیقه» و... از جمله آثاری هستند که اطلسی در آنها به ایفای نقش پرداخته است. اکنون با نگاهی به آثار موفق این بازیگر در دهه‌های 60 و 70 و حضور کمرنگش در سال‌های اخیر بر آن شدیم تا گفت‌وگویی با او داشته باشیم و از حال و هوای این روزها و دلیل کم‌کار شدنش جویا شویم که در ادامه می‌خوانید.
شما از بازیگران پیشکسوت و پرکار سینما و تلویزیون بودید، اما چندسالی است که دیگر کمتر شاهد حضورتان در این عرصه هستیم، دلیل این اتفاق چیست؟
نسلی که الان مشغول فیلمسازی است طرز تفکری نسبت به این حوزه دارد که فارغ از خوبی و بدی‌اش کاملا متفاوت با طرز تفکری است که نسل من از بازیگری دارد. نقش‌هایی که امروز به من و هم‌نسلانم که عمرشان را در این راه گذاشتند، پیشنهاد می شود نقش‌هایی نیست که مطابق با تجربه‌مان باشد و به شخصه خیلی از آنها را رد می‌کنم، چون بین این مردم پرونده دارم و مردم هنوز هم مرا در خیابان که می بینند به نام برادر پدرسالار به همدیگر نشان می‌دهند. من نمی‌توانم ذهنیتی را که مردم از من با بازی در «مختارنامه»، «روز واقعه» و... دارند، خراب کنم و اعتبارم را از بین ببرم! بنابراین تا جایی که در توانم باشد نقش‌هایی را که درخورم نیست، قبول نمی‌کنم. اما گاهی هم پیش می‌آید برای این‌که در خانه ننشینم و منبع درآمدی هم داشته باشم، برخی نقش‌ها را می پذیرم. من در سریال «هست و نیست» به کارگردانی حسین سهیلی‌زاده و تهیه‌کنندگی محسن شایانفر که درحال ساخت است، نقش کوتاهی را بازی می‌کنم. این نقش اصلا نه شخصیت‌پردازی درستی دارد و نه چارچوب مشخصی و من فقط به خاطر آقای شایانفر رفتم و آن را بازی کردم. از آن‌طرف در سریالی به کارگردانی حسن هدایت برای مرکز لرستان هم مشغول بازی‌ام که از آن نسبتا راضی هستم. در حقیقت بیکار نیستم، اما نقش‌هایم کوتاه است و دلچسب نیست و انگار فقط به خاطر این‌که اسم آدم را در تیتراژ بیاورند می‌خواهند نقشی را در کارشان بازی کنم.
به نظر شما چرا در فیلمنامه‌های ما نقش‌هایی مناسب و خاص برای بازیگران میانسال و پیشکسوت نوشته نمی‌شود؟
شاید فکر می‌کنند این‌طور نقش‌ها در فیلمنامه‌های امروزی جایی ندارد! درحالی که از ارکان هر خانواده‌ای کهنسالان آن هستند و سینما آینه جامعه و مشکلات اجتماعی و خانوادگی است. در فیلمنامه‌های ما اگر هم بعضا چنین نقش‌هایی نوشته شود، آنها را به نابازیگرانی که خودشان توافق کرده‌اند، می‌سپارند.
چرا نابازیگرها؟
چون بازیگری که سال‌ها به شکل حرفه‌ای فعالیت کرده و زندگی خود را از این راه گذرانده، قطعا رقم بالاتری را برای ایفای نقش قبول می‌کند، اما یک نابازیگر به کم هم قانع است.
بسیاری بر این باورند که به دست آوردن نقش در سینمای ایران مستلزم داشتن رانت‌های متعدد و لابی‌گری‌های مدام است. شما با این‌که می‌گویند بعضا نقش‌ها در دورهمی‌های خودمانی تقسیم می‌شود، موافق هستید؟
بله، این هم هست.
فکر می‌کنید چه اقداماتی می‌تواند به این وضعیت نابسامان کمک کند تا دوباره روزهای خوب به بازیگرانی که عمرشان را صرف کار در این راه کردند، برگردد؟
امیدوارم وقتی کاری قرار است شروع شود بودجه کافی برای آن در نظر گرفته شود که تهیه‌کننده هم بتواند دستمزد عوامل را پرداخت کند و کار تا آخر به انجام برسد، نه این‌که وسط کار تهیه‌کننده بماند که بقیه پول را از کجا باید تامین کند.
درباره مشکلات بازیگران هم‌نسل خودتان بیشتر بگویید.
ما عمرمان را در این کار گذاشتیم. الان بعضی از بازیگرها نقش بازی نمی‌کنند؛ بلکه خودشان را تکرار می‌کنند، اما بازیگرانی مثل من که موی‌مان را در این راه سپید کردیم هر نقشی را بازی می‌کنیم. هم‌نسلان من منتظرند تا در کارهای خوب بازی کنند، نه کارهایی که صاحبان آن فقط فکر این هستند که یکجور سر و ته آن را هم آورند و با عجله کار را ببندند و بروند سراغ کار بعدی‌شان. بازیگران هم‌نسل من نمی‌توانند در هر نقش بی‌شناسنامه‌ای بازی کنند، چون نمی‌خواهند شناسنامه خودشان و خاطره‌ای را که در ذهن مردم دارند از بین ببرند و این درحالی است که بعضی از آنها گرفتار مشکلات مالی، بیماری و... هستند.
ارزیابی‌تان از کیفیت کارهایی که در سال‌های اخیر ساخته می‌شود در مقایسه با گذشته چیست؟
الان کمتر پیش می‌آید نقش‌ها شخصیت‌پردازی قوی داشته باشند، اما خودتان مقایسه کنید تعداد فیلم‌های ماندگار این دهه را با تعداد فیلم‌های ماندگار دهه 60 و 70! بعضا کیفیت کارها به قدری پایین است که مردم رغبتی برای تماشای آثار ندارند و می‌روند بازیگر مورد علاقه‌شان را در تئاتر می‌بینند. البته در سینما جوانان مستعدی وارد شدند که کارهای خوبی هم انجام دادند که امیدوارم تداوم داشته باشد و محدود به یکی دو کار نشود.
در شرایطی که بسیاری از بزرگان سینمایی در مراسم مختلف، دم از اخلاق می‌زنند و جوانان را نصیحت می‌کنند که به پیشکسوتان احترام بگذارید و از آنها بیاموزید، توقع شما از مسئولان وقت چیست؟
از مسئولان توقع دارم اگر کار خوب می‌خواهند هزینه خوب هم برای آن بپردازند و افراد لایق را بیاورند که بدانند درنهایت چه کار می‌خواهند بکنند. اگر سریال «مختارنامه» یا فیلم «روز واقعه» یا... تا ابد ماندگار شده و هنوز هم مردم چندین بار آن را می‌بینند و خسته نمی‌شوند برای این است که جزءبه‌جزء بخش‌هایش را با فکر ساختند. این‌طور نبوده که میلیاردها تومان هزینه برایش شود و از آن طرف در اکران عمومی مردم به تماشایش ننشینند و یک‌هزارم بودجه اولیه‌اش برنگردد.
اطلسی صداپیشه
دوبله و بازی‌های زیبای فیلم محمد رسول‌الله(ص) ساخته مجید مجیدی این اثر را در تاریخ دوبله ایران و سینمای جهان ماندگار کرده. جالب است بدانید که سیامک اطلسی در این فیلم صداپیشگی ولید را به‌عهده دارد. اطلسی در بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها و حتی برنامه‌های کودک هم دوبلور بوده است. ازجمله سریال جنگجویان کوهستان که آن را با عنوان لین‌چان می‌شناسیم. همین‌طور برنامه کارتونی معروف ایکیوسان که در ذهن ما مانده است.
دیدگاه تان را بنویسید