رسانه تعیین کننده در انتخابات کدام است؟/ رونق تلگرام شبکه‌های مجازی در نبود تلویزیون خصوصی
مهم‌ترین شاخصه ای که رای مردم را شکل می‌دهد، تلویزیون و مناظره هایی است که کاندیداها در تلویزیون انجام میدهند. در کشور ما استقبال کاذبی از شبکه های اجتماعی صورت گرفته، دلیل آن هم این است که شبکه‌های اجتماعی تنها شبکه‌هایی هستند که فعلا به صورت خصوصی اداره می‌شوند.
سرویس فرهنگی فردا؛ فاطمه قربان نیا: این روزها با گرم شدن تنور انتخابات، کاندیداهای احتمالی ریاست جمهوری به تبلیغات و معرفی خود و جناح مورد نظر خود مشغول هستند.
هر کاندیدا از تمام فرصت های موجود برای جلب توجه مردم استفاده میکند. تلویزیون، روزنامه و فضای مجازی از مهم ترین عرصه های تاثیر گذار بر تبلیغات کاندیدا هستند اما هر جناح چه اندازه میتواند در استفاده از این رسانه‌ها موفق باشد موضوع مصاحبه پیش روست که در ادامه می‌خوانید:
تلویزیون تعیین کننده ترین رسانه در جهت دهی به افکار عمومی
دکتر محمدصادق دهنادی پژوهشگر و کارشناس رسانه، تلویزیون را اصلی‌ترین رسانه در هر نقطه‌ای از جهان می‌داند که بیشترین تاثیرگذاری بر مخاطب را دارد: به نظر من استقبالی که در کشور ما از شبکه‌های اجتماعی شده به معنای سلب توجه مردم از موضوع تلویزیون نیست. هنوز هم مهم‌ترین شاخصه ای که رای مردم را در کشورهای مدرن جهان شکل می‌دهد، تلویزیون و مناظراتی هست که کاندیداهای انتخابات مختلف در تلویزیون انجام میدهند.
وی گفت: اما نکته‌ای که وجود دارد این است که در کشور ما استقبال کاذبی از شبکه های اجتماعی صورت گرفته، دلیل آن هم این است که شبکه‌های اجتماعی تنها شبکه‌هایی هستند که فعلا به صورت خصوصی اداره می‌شوند و ماهیت دولتی و حکومتی ندارند و از آن بابت مردم می‌توانند حرف‌های خود را آزادانه بگویند و بشنوند. این وضعیت به خاطر این است که در کشور ما تلویزیون خصوصی جایی ندارد و آحاد مردم در رسانه‌های تلویزیونی و رادیویی نماینده‌ای ندارند که بخواهند حرف‌های آنان را انعکاس دهد. هم چنین برای احزاب و گروه‌های سیاسی، بستر شبکه‌های اجتماعی بهترین بستری است که بالاترین تاثیر گذاری را در سیاست و انتخابات داشته باشند. در انتخابات گذشته هم دیدیم مهم ترین شبکه ای که کارکرد داشت و توانست تاثیرگذار باشد؛ تلگرام بود. اما این به معنای این نیست که ما از عصر تلویزیون عبور کردیم و دیگر تلویزیون معنای خاص خودش را ندارد.
او افزود: ما باید بدانیم که در فقدان تلویزیون‌های خصوصی معنایی که برای شبکه های اجتماعی ایجاد شده در ایران قابل تفصیل است وگرنه مهم‌ترین عنصری که در جهان برای تصمیم گیری در انتخابات به آن ارجاع می شود هنوز تلویزیون است.
عدم سواد رسانه‌ای مردم در استفاده از شبکه‌های اجتماعی خطرزاست
دهنادی به اثر گذاری بالای فضای مجازی در انتخابات پیش رو اشاره کرد و گفت: بین تمام رسانه‌های مجازی که بین مردم رایج شده قاعدتا تلگرام تاثیر بیشتری در ایران دارد. نکته ای که وجود دارد این است که در تلگرام میتوان به سادگی و بدون محدودیت هزاران پیام را به گروه ها و کانال های مورد نظر ارسال کرد، اما موضوعی که رسانه ها باید به آن توجه کنند این است که تا زمانی که سواد رسانه ای مردم بالا نرود و توانایی تشخیص پیام درست از غلط را نداشته باشند همان اندازه ای که این وسیله میتواند کارایی داشته باشد، در گسترش شایعات، بی اخلاقی ها، اخبار بدون منبع و تهمت و تخریب خطرناک هم می تواند باشد که تاکنون هم این مسائل بوده است.
این کارشناس رسانه، اثرگذاری توئیتر را در ایران کمتر از دیگر شبکه های اجتماعی دانست و افزود: چند روز پیش آقای دونالد ترامپ طی یک سخنرانی گفتند من با توئیتر رئیس جمهور شدم، جنگ توئیتری که ترامپ در آمریکا راه انداخت در واقع باعث برنده شدن او شد، با توجه به اینکه برخی مجله ها و شبکه ها مثل سی ان ان هم علیه او بودند. نکته ای که وجود دارد این است که در کشور ماتوئیتر و فیسبوک فیلتر است و این موضوع باعث می شود که آحاد مردم با این شبکه ها ارتباط نداشته باشند؛ البته قبول دارم تعدادی با فیلتر شکن فعال هستند اما تعداد کاربران توئیتری در ایران مثل تلگرام و اینستاگرام و امثالهم نیست.
دهنادی تصریح کرد: نکته دیگری که مهم است اینکه هنوز سیاستمداران ما توئیتر نویسی بلد نیستند. مثلا وزیر امور خارجه یک توئیتر نویس قدیمی است و به خاطر تسلطی که به زبان انگلیسی دارد توئیت هایی می نویسد که ارزش خبر شدن دارد و در کشور های دیگر روی آن مانور می دهند. بقیه سیاستمداران ما ماهیت توئیتر را نمی شناسند و پیامی که ویژگی تیتر شدن داشته باشد را نمی شناسند. به این خاطر من توئیتر را در انتخابات ایران به عنوان یک رسانه تاثیر گذار نمی شناسم.
اصلاح طلبان اثرگذاری بیشتری در شبکه های اجتماعی دارند
دهنادی در ادامه به سازوکار هر جناح در استفاده از رسانه ها اشاره کرد و گفت: جناح روشنفکری، اصلاح طلبان و افرادی که متمایل به این جناح هستند، تسلط و تفوق بیشتری به شبکه های مجازی دارند و با توجه به اینکه اصول گرایان کانال های پر تعداد و پر جمعیتی هم دارند به دلایل مختلف که مهم ترین دلیل آن عدم آشنایی با ادبیات عرصه فضای مجازی است عملکرد قوی در این عرصه ندارند، به این خاطر می بینیم مثل انتخابات مجلس در اسفند 94 وقتی کار به نبرد در فضای مجازی در عرصه شبکه های اجتماعی مانند تلگرام رسید اصولگراها نتوانستند کاری از پیش ببرند و در حوزه تهران جبهه اصولگرایان در شبکه های مجازی کار را واگذار کردند.
وی افزود: ما نیازمند هستیم که در دو جناح فضای این عرصه را بشناسند و بدانند در شبکه های اجتماعی بیانیه نمیشود داد، فیلم و مستند چند دقیقه ای نمیتوان پخش کرد، افشاگری نمیشود انجام داد و ... . اگر کسی محتوای خاص شبکه های اجتماعی به معنای آنچه در این شبکه ها اتفاق می افتد را بفهمد به نظر من در نبرد و رقابتی که در این عرصه رخ می دهد می تواند موفق شود. جاهایی که مردم در این شبکه ها بودند می بینیم که اصولگراها نتوانستند موفق شوند که دلیل آن به خاطر عدم آشنایی با زبان این شبکه ها بود، مثل اینکه کسی بخواهد فیلم مستند بسازد اما ژورنالیسم تلویزیونی را نشناسد و فقط دوربین را در دستش بچرخاند. حضور یک سری عناصر سیاسی در عرصه سیاست و در عرصه رسانه های مجازی به همین شکل است، یعنی آدم ها فقط ابزار را دارند و به زبان و تکنیک اصلا مسلط نیستند، به نظر اگر برخی از دوستان در جناح اصولگرا اگر نتوانند به این زبان مسلط شوند باز هم کار مثل انتخابات 7 اسفند به شبکه های مجازی بکشد کار سخت خواهد شد.
تغییر سازوکار استفاده از فضای مجازی با گوناگونی سلایق مردم
دهنادی تصریح کرد: انتخابات ریاست جمهوری انتخاباتی است که از افراد در روستاهای دور افتاده تا شهر ها در آن مشارکت دارند، از انتخابات مجلس و شوراها مردم مشارکت بیشتری را در انتخابات ریاست جمهوری شاهد هستیم. به همین خاطر اگر هریک از کاندیداها بخواهد روی یک عرصه کار کند و آن عرصه کارایی داشته باشد و بر اساس آن رای بیاورد کاملا اشتباه می کند، باید تلویزیون، روزنامه ها و حتی رسانه های سنتی مثل منابر در مساجد، تکایا و حسینیه ها، سخنرانی در دانشگاه ها را همزمان مدیریت کند.
این کارشناس رسانه و فضای مجازی اثر گذاری هر رسانه را در سهر های مختلف با ضرایب متفادت ارزیابی کرد و گفت: قطعا امروز در شهرهای بزرگ تفوق و ارجحیت در شبکه های اجتماعی است، اما در شهرهای کوچک رسانه هایی مثل تلویزیون، رادیو و روزنامه ها حتی تبلیغات کاغذی دارای بعد و اثر مخصوص خودشان هستند، موضوعی که وجود دارد این است که انتخابات 7 اسفند سال 94 یک صورت بندی جدیدی از انتخابات به ما نشان داد که در شهرهای بزرگ چه قدر نوع انتخاب مردم به نسبت شهرهای کوچک تر متفاوت است و دلیل آن هم فقط به خاطر نوع مصرف رسانه ای است، اگر کاندیداهای ریاست جمهوری و هواداران آنها نوع مصرف رسانه ای هر فضایی را بشناسند باید بر اساس آن رفتار کنند و خوراک تبلیغاتی تعیین کنند، در غیر این صورت همان طور که عرض کردم اگر فردی نسخه ای را که برای یک شهر کوچک یا روستا می پیچد فکر کند می تواند با همان نسخه در شهر عمل کند کاملا به خطا رفته و اشتباه می کند.
دهنادی در پایان خاطر نشان کرد: یک نکته هم فراموش نکنیم که ارتباطات انسانی در تبلیغات انتخاباتی را نباید فراموش کرد، خیلی از کاندیداها متوجه این نیستند که خیلی از افراد در کنار محصولات رسانه ای خیلی خوب به شخصیت کاندیدا رای می دهند و این شخصیت فرد به نظرم خیلی مهم است.
دیدگاه تان را بنویسید