شعیبی: فیلم سیاسی ساختم اما سیاسی نگاه نکردم

خبرگزاری تسنیم: برنامه سینمایی «هفت» شب گذشته در بامداد شنبه 22 آبان ماه با موضوع بررسی ظرفیت های داستانی عاشورا روی آنتن زنده شبکه سه سیما رفت. واکنش افخمی به انتخاب ترامپ بهروز افخمی در ابتدای برنامه درخصوص نتایج انتخابات آمریکا گفت: نمی دانم به ملت آمریکا برای انتخاب این بازیگر عجیب و غریب باید تبریک بگوییم یا تسیلت؛ ترامپ که سال ها علاقمند به بازیگری بود، پول می داد و فیلم می ساخت و نقش یک کابوی ساده و صادق را برای مردم آمریکا بازی کرد، نهایتا انتخاب شد. وی با اشاره به اظهارنظر برخی از هنرمندان آمریکایی درباره ترامپ گفت: هنرمندان آمریکا وعده داده بودند، اگر ترامپ رئیس جمهور شود، این کشور را ترک خواهند کرد و حالا باید دید به این وعده عمل خواهند کرد یا خیر. هالیوود با تمام قدرت پشت سر یک کاندیدا قرار گرفت و امروز کل این اعتبار را باخته است. ظرفیت های داستانی عاشورا «هفت» در ادامه با حضور محمدحسین رجبی دوانی و سیدناصر هاشم زاده در میزگردی به بررسی ظرفیت های داستانی عاشورا پرداخت. رجبی دوانی در ابتدای سخنانش گفت: برای تولید فیلم هایی از داستان های تاریخی و دینی، باید اراده ای قوی در تشکیلات فرهنگی باشد. متاسفانه تاکنون سازوکار درستی برای این مورد نداشتیم. من چند سال پیش از یکی از مسئولین صداوسیما سوال کردم چه کسی تصمیم می گیرد که یک فیلم الف ویژه در موضوعات دینی تولید شود، گفتند در شورایی درون صداوسیما. گفتم این تصمیم که چه فیلمی با چه موضوعی ساخته شود، باید از بیرون از صداوسیما در حوزه های علمیه و نهادهای فرهنگی کلان کشور بیرون آید تا پژوهش خوبی پشت آن باشد. وی در ادامه با مثال از فیلم محمد رسول الله (ص) گفت: این فیلم به لحاظ تکنیکی سطح بالایی دارد و ساخت فیلمی از 3-4 صفحه از تاریخ زندگی پیامبر اکرم (ص) کاری هنرمندانه است، اما به لحاظ پژوهشی در برخی موارد تطابق با تاریخ ندارد و واقعیت ندارد. البته در برخی موارد این عدم تطابق خللی در باور مردم نسبت به معصوم ایجاد نمی کند و دست فیلمساز باز است، اما در برخی موارد دیگر این چنین نیست. دوانی: معجزه بیرون ریختن ماهی از دریا در فیلم «محمد رسول الله» سندیت ندارد دوانی معجزه بیرون ریختن ماهی ها از دریا برای نجات مردم از گشنگی در فیلم «محمد رسول الله» مجیدی را فاقد سند تاریخی دانست و گفت: هرچند می توان از روی رحمت پیامبر به این نتیجه رسید که این توانایی را ایشان داشته اند اما این معجزه سندیت ندارد. بزرگترین معجزه پیامبر قرآن است در ادامه سیدناصر هاشم زاده نیز بیان داشت: بله این سندیت نداشته و این صحنه هم با وجودی که دوستان زحمت کشیدند اما ابتر می ماند و مشخص نمی شود فایده اش در کل داستان چیست؟ نسبت دادن این معجزات به معصوم وقتی سندیت نداشته باشد، ممکن است باعث تغییر باورها شود. مذهب و دین مایه و پایه خود را بر صدق گذاشته است. وقتی جوانان ما این صحنه را ببینند و بروند بپرسند یا دیگران مقالاتی بنویسند که شیعیان دروغ هایی را به رسول الله (ص)، اصحاب و یاران او نسبت می دهند، تهمت دروغ گویی بر شیعیان وارد می شود. درحالی که این نظر هنرمندانه یک کارگردان بوده است. هاشم زاده با بیان آنکه بزرگترین معجزه حضرت رسول (ص) کتاب است، خاطرنشان کرد: حال ما بر معجزاتی انگشت بگذاریم که در میان همه پیامبران مشهور است یا این معجزات را به پیامبر خود متخص کنیم چه فایده ای می تواند داشته باشد؟ فیلم مصطفی عقاد منطبق بر تاریخ است در ادامه رجبی دوانی بیان داشت: البته ما معتقدیم پیامبر ما اشرف الانبیاء است. این اشرفیت ایجاب می کند که پیامبر ما علاوه بر ویژگی های پیامبران قبل، ویژگی های دیگری دارد که گذشتگان نداشته اند. اما وقتی به فیلمسازان ما می گویی فیلم تاریخی بساز، عمدتا می گویند نمی توان دقیقا منطبق بر تاریخ ساخت و از آن درام خلق کرد. اما مصطفی عقاد فیلمی درباره پیامبر (ص) ساخته است که هم منطبق بر باورهای سنی ست و هم شیعیان. پس می شود هم عین تاریخ ساخت و هم جذاب شود. هرچند چون پشت ساخت این فیلم هالیوود بوده است، برخوردهایی که پیامبر اکرم با یهودیان کرده است بالکل از فیلم حذف شده است، اما هر آنچه آورده کاملا درست است جز در چند مورد معدود. این کارشناس تاریخ اسلام گفت: در واقعه کربلا ماجراهای زیبایی داریم که می توانند سوژه های جذاب، درس آموز و دراماتیکی برای فیلم های سینمایی ما باشند. برخی ماجراها عبرت آموز هستند و از کربلا جامی مانند. برخی درس آموز هستند و توبه می کنند و مواردی نیز بعد از واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ره)، همراه با امام می شوند و در این راه شهید، اسیر و مجروح می شوند. انتقاد به ساخت فیلم های «حضرت موسی» و «مدار صفر درجه» این پژوهشگر با طرح این سوال که چرا باید بعد از سی و چند سال از انقلاب، هنوز آثار درخور در زمینه اعتقادات و باورهای دینی خود نداشته باشیم، گفت: چرا باید این میزان هزینه کنیم تا راجع به حضرت موسی فیلمی بسازیم؟ ما الگوها، ائمه و اصحاب بزرگ خود را داریم. درباره این ها کار کرده ایم که حالا سراغ پیامبران دیگر می رویم؟ یا فیلم "مدار صفر درجه" را می سازیم که حساب یهود را از صهیونیسم جدا کنیم. به ما چه ربطی دارد؟ این میزان هزینه را بیاوریم برای ارزش ها و اعتقادات خود کنیم. هاشم زاده نیز در انتها بیان داشت: فیلمنامه ای در حال نگارش دارم به نام «به روایت معصوم» که به بخش هایی از روایت کربلا می پردازد که معصومین ما نظیر امام زین العابدین (ع) روایت کرده اند. چون همه واقعه کربلا را معصومین روایت نکرده اند بخش های زیادی توسط مورخین و شاهدینی روایت شده که خیلی سندیت ندارد. فروش خوب «سیانور» سینماداران را غافلگیر کرد! برنامه «هفت» در ادامه میزبان سیدمحمود رضوی و بهروز شعیبی، تهیه کننده و کارگردان فیلم سینمایی «سیانور» بود. سیدمحمود رضوی در ابتدای صحبت هایش بیان داشت: امشب «سیانور» مرز فروش 1 و نیم میلیارد تومان را رد کرد و این میزان استقبال درباره یک فیلم تاریخی خارج از تصور سینماداران بود. اما خارج از تصور تولیدکنندگان فیلم نبود. وی افزود: ما 63 سینما داریم و 100 سالنی که سایت سینماتیکت درج کرده است، مربوط به تمام سانس های فوق العاده در سالن های دیگر یک سینما و سینماهایی ست که با چند سالن فیلم ما را اکران می کنند، می شود. در ادامه افخمی بیان داشت: برخی صحنه های فیلم «سیانور» خیلی شبیه به فیلم های گاوراس شده است. فیلم به خوبی شبیه به فیلم های گانگستری ست و این به خوبی توسط کارگردان و فیلمنامه نویس در فیلمنامه گنجانده شده است. چون واقعا سازمان مجاهدین گانگستر بودند. به نظر فیلمنامه با هوشمندی تمام با شکل کلاسیک به روابط عاشقانه نافرجام و شکست خورده پرداخته است و داستان را جذاب کرده است. خوشحالم که «سیانور» شبیه به فیلم های گاوراس شد شعیبی، کارگردان «سیانور» نیز گفت: خیلی خوشحالم که فیلمم شبیه به فیلم های گاوراس شده است. اشارات درون فیلم به سینما، استاد تقوایی، فیلم «گوزن ها» و ...، ادای دینی به سینما بود. فکر می کردم حتی به سینمای آن دهه که فیلم «کندو» آن زمان اکران نشد، با اغذیه فروشی درون فیلم با نام «کندو»، ادای دین کنم. پس از ساخت «سیانور» باورم به سینما عمیق تر شد. شاید تصاویر و متن ها بعدها آنقدر کارکرد نداشته باشد که سینمای هر دوره ای دارد. در ادامه سیدمحمود رضوی درخصوص صحنه پردازی خوب فیلم گفت: صحنه پردازی و طراحی لباس و گریم نزدیک به نیم میلیارد هزینه برد. یک اتفاق در فیلم افتاد که سبب شد به تهران آن زمان به خوبی نزدیک شویم. اینکه جزئیات را با دقت تمام و کمترین هزینه تامین کنیم. یعنی از دکورها و طراحی صحنه بیگ پروداکشن دور شویم و دقیقا جزیئاتی را که می خواهیم بدست آوریم. و این را در راستای احترام به مخاطب انجام دادیم. یعنی یک فیلم تاریخی را در بستر عشق، جناحی و داستان درام خلق کنیم. رضوی: 3 میلیارد تومان بودجه «سیانور» است تهیه کننده «سیانور» درخصوص بودجه فیلم گفت:‌ فیلم را با کمتر از 3 میلیارد تومان تولید کردیم. البته این میزان در میان فیلم ها عدد زیادی است اما برای یک فیلم تاریخی به این شکل خوب بود. استقبال از فیلم با لطف رسانه ها و مردم ممکن شد و شانس نبوده است. نادیده گرفته شدن در جشنواره های فجر و مقاومت از عجایب روزگار بود. یک روز یک آدم بزرگی به من گفت از برخی جریانات و آدم های تاریخ فیلم نساز. چون هرچند به ظاهر نیستند اما وجود دارند! شعیبی: نادیده گرفته شدن از فجر لطف خدا بود! شعیبی نیز گفت: امروز که از روزهای جشنواره و نادیده گرفته شدن داوران می گذرد، وقتی استقبال و لطف و نظرات مردم را به فیلم و خودم می بینیم با خودم می گویم این لطف بزرگ خدا به من بوده است. جشنواره چند سال بعد از پیدایش سینما به وجود آمد؟ امروز اتفاقی افتاد که به خودم آمدم که بجای سرخوردگی بفهمم فیلم واقعا برای چه کسی باید ساخته شود و مورد توجه چه کسانی باید قرار گیرد. «سیانور» برای من کار بزرگی بود که حاصل تجربیات و توانمندیهای گذشته ام بود. فیلم سیاسی ساختم اما سیاسی به ماجرا نگاه نکردم این کارگردان ادامه داد: حس خوب فیلم از آنجایی می آید که من فیلم سیاسی ساختم اما سیاسی به ماجرا نگاه نکردم. تجربه دیگر من در «سیانور» حضور زن ها در تاریخ است. خانم های ایرانی همواره در فیلم های تاریخی - جز در فیلم های مرحوم حاتمی - همیشه شخصیت و کنش اجتماعی کمرنگی دارند. اما در «سیانور» اتفاقا سعی کردیم از این موضوع استفاده کنیم و دو شخصیت اصلی داستان دو خانم با دو رویکرد و اعتقاد مختلف باشد. رضوی نیز بیان داشت: «سیانور» تنها فیلم 35 میلیمتری در جشنواره گذشته و آخرین فیلم از این جنس در سینمای ایران است. آن هم به این دلیل که جنس تصویر نیاز داشت. ما نزدیک به 260 حلقه نگاتیو بکار بردیم، هرچند بخش هایی نیز دولت به ما کمک کرد. در فیلم جدید محمدحسین مهدویان، "ماجرای نیمروز" نیز از نگاتیو 16 میلیمتری استفاده خواهیم کرد. حاشیه امن شعیبی برای ساخت فیلم در برخی موضوعات؟! بهروز شعیبی درخصوص اظهارنظر برخی منتقدان درباره حاشیه امن این کارگردان برای ورود به برخی سوژه ها گفت: برخی می گویند چون تو بهروز شعیبی هستی اجازه پیدا کردی درباره برخی موضوعات فیلم بسازی! درحالی که من نمی دانم چنین تصوری می کنند و به نظرم شما می توانی درباره هر موضوعی فیلم بسازی نوع مواجهه شما با موضوعات مهم است. وی افزود: من فکر می کنم ما بیشتر از آنکه فیلم سیاسی بسازیم، خودمان سیاسی هستیم. یعنی بعد از ساخت یک فیلم نمی گوییم شما چه فیلمی ساخته اید، می گوییم نگرش سیاسی شما چیست! چون بهروز شعیبی ست پس باید فیلمش بد باشد یا خوب، این درست نیست. اتفاقی که در «سیانور» افتاده است از نظر من اتفاق درستی بوده و اگر باز به عقب برگردیم، مجدد همین گونه این فیلم را خواهم ساخت. از بهزاد عبدی، محمد معتمدی و همایون اسعدیان تشکر می کنم. درخواست رضوی از رئیس رسانه ملی رضوی نیز نهایتا بیان داشت: از برنامه «هفت»، مردم تهران و همه شهرستان ها تشکر می کنم. امشب سینما هویزه مشهد بیشتر از پردیس کورش تهران فروش داشته است. از رسانه ها نیز تشکر می کنم. از رئیس سازمان صداوسیما در خواست می کنم پخش مجدد تیزرهای این فیلم از صداوسیما را آغاز کند. علی عسگری! جم فیلم ما را تبلیغ نمی کند و ما هم سراغ آنها نمی رویم، اما تیزرهای فیلم «سیانور» الان نزدیک به یک هفته است از تلویزیون پخش نمی شود، زیرا ما از ابتدای این فیلم450 تیزر داشتیم که به اتمام رسیده است. عیب است که هنوز آقای ایوبی فیلم ما را ندیده است! وی در انتها با انتقاد از حجت الله ایوبی گفت: عیب است که هنوز من گله کنم که آقای ایوبی هنوز فیلم ما را ندیده است. با شعار و شعر نمی توان سینما را اداره کرد. اینکه اهالی سینما امروز سکوت می کنند نه اینکه مشکلی نیست، صبوری می کنند. آقای ایوبی و سازمانش در این منظومه کمک به این فیلم کجا بوده است؟! امیدوارم در دوران جدید بکند. نقد «خشکسالی و دروغ» برنامه سینمایی «هفت» در بخش میز نقد خود با حضور مسعود فراستی و پدرام علیزاده، کارگردان فیلم سینمایی «خشکسالی و دروغ» به نقد این فیلم پرداخت. پدرام علیزاده در ابتدای صحبت هایش با انتقاد از شرایط سخت دریافت مجوز نمایش برای این فیلم گفت: درحالی که این فیلم براساس نمایشنامه ای به همین نام ساخته شده، اما بدلیل مشکلاتی که در راه دریافت پروانه نمایش پیدا کردیم، زمان اکران آن به تعویق افتاد. وی با اشاره به انتخاب محمدرضا گلزار برای بازی در این فیلم گفت: گلزار را به این دلیل انتخاب کردیم که نشان داد در انتخاب های اخیرش تغییری ایجاد کرده و فیلم های جدی خوبی بازی کرده است. فراستی: اولا اشکال شما در میزانسن است که فکر می کنید میزانسن تئاتر و سینما یکی ست. دوما در ساختار فیلمنامه نیز دو سوم فیلم در فلاش بک است. این نیز از نمایش آقای یعقوبی است و اینجا اشتباه است. فلاش بک، منطق دارد. منطقش نیز از زندگی می آید. شما نشسته اید و ناگهان یاد گذشته می کنید. وقتی برمی گردید من باز با تو مواجهه ام. کل منطق فلاش بک فیلم از شروع تا پایان غلط است. شروع فلاش بک مشخص نیست از نگاه کیست. یعنی به اراده فیلمساز وارد این گذشته می شویم. فیلمساز نمی تواند با اراده وارد فلاش بک شود، منطق اثر و کاراکتر باید این را به تو بدهد. در ادامه پدرام علیزاده گفت: در فلاش بک، یک سال گذشته زندگی این زوج را به طور مداوم می بینیم. به گذشته دیگری نمی رویم. اما درباره نحوه ورود به فلاش بک حرف شما درست است. فراستی ادامه داد: همچنین فیلم پر از نماهای POV، غلط و عجیب و غریب است. این POV ها غلط های تکنیکی فاحشی دارند که سبب می شود حس و حال از بین برود. این منتقد افزود: اشکال اصلی از فیلمنامه فیلم است چون بسیاری از بخش ها و گرمای فیلم از سن نمایش می آید نه فیلم. لذا کار زیادی هم از کارگردان برنمی آمد چون فیلمنامه نویس با فضای سینما آشنا نبوده و در همان 3 اثر نمایش خود مانده است. نمایش اصلی حس کمیک دارد، اما فیلم اینگونه نیست. اگر دو جای بازی علی سرابی را از فیلم حذف کنید، کمیک بودن فیلم حذف می کند. کمیک بودن فیلم در تئاتر عمق فاجعه و بحران را بیشتر می کند، اما اینجا کاملا لوس و بی معنی می شود. نهایتا علیزاده بیان داشت: اگر قرار باشد دوباره این فیلم بسازم، شاید سراغ این فیلمنامه نروم. اما اتفاقا من معتقدم چقدر خوب بود که خود محمد یعقوبی این فیلمنامه را نوشت و با اشرافی که در اصل قصه داشت، کمک کرد به فیلمنامه و در بازی گردانی نیز کمک ما کرد. به هرحال تبدیل نمایشنامه به فیلمنامه کار دشوار و سختی است و فروش خوب آن نشان داده که مورد استقبال قرار گرفته و موفق بوده است. برنامه سینمایی «هفت» هر هفته جمعه شب ها با اجرا و سردبیری بهروز افخمی روی آنتن زنده شبکه سه سیما می رود.