پرتره ای از یک وکیل و یک پل / قهرمان مبادله جاسوسهای آمریکایی در هالیوود

سرویس فرهنگی فردا - یاسین پورعزیزی؛ جنگ سرد جهش تسلیحاتی شوروی را در برداشت که این امر آمریکا پیروز دیگر جنگ جهانی دوم را به تکاپو انداخت تا دست به یافتن اطلاعات از وضعیت رقیب خود بزند. جاسوسی طرفین از هم شروع می شود.

در اول می 1960 هواپیمای جاسوسی یو-2 آمریکا که به دوربین های بسیار پیشرفته ای مجهز بود بر فراز آسمان شوروی به پرواز در می آید ولی چند ساعت بعد توسط یک موشک روسی سرنگون می‌شود و خلبان آن «فرانسیس گری پاورز» به اسارت روسها در می آید.

در 10 فوریه 1962 روی پل گلینیک، که بر رودخانه هاول قرار دارد و پتسدام را به برلین متصل می کند، معاوضه ای تاریخی صورت می گیرد و پاورز به همراه یک جوان آمریکایی به نام «فردریک پرویر» با «ویلیام فیشر» معروف به «رودولف ایبل» افسر ک.گ.ب و جاسوس دستگیر شده در بروکلینِ آمریکا معاوضه می شود. در سالهای 1985 و 1986 هم این پل دو مبادله دیگر را به خود دید و از آنجایی که پل گلینیک در طول جنگ سرد مرز بین بلوک شرق و غرب بود و آمریکایی ها و روسها روی آن به تبادل جاسوسان خود می پرداختند این پل به پل جاسوسان معروف شد.

گلینیک بریج طی تصویربرداری فیلم پل جاسوسان

اما در پشت صحنه این مبادله مردی قرار دارد که حداقل تا پیش از این فیلم در فرهنگ عامه آمریکایی نامش به اندازه پاورز شناخته شده نبود. «جیمز بی. داناوان» افسر نیروی دریایی، وکیل و مذاکره کننده سیاسی که بعد از آزادی پاورز نقش مهمی دیگری در آزادی 1113 زندانی، که در جنگ خلیج خوکها به اسارت نیروهای کوبایی در آمدند، دارد.

عکس واقعی از جیمز داناوان که فیلم درباره او ساخته شده

فیلم پل جاسوس ها به برشی از زندگی این مرد می پردازد که از سوی آمریکایی ها در دادگاه به وکالت رودولف ایبل گماشته می شود، حکم اعدام با صندلی برقی او را به سی سال حبس کاهش می دهد، مورد نفرت جامعه آمریکایی قرار می گیرد و بعدها نقش حیاتی خود را در آزادی پاورز و پرویر ایفا می کند.

پل جاسوسها فیلمی است از رابطه بین یک آدم باهوش با اطرافیانش. تام هنکس محبوب که گرد پیری روی صورتش نشسته و پلکهایش افتاده همچنان حضور درخشانی روی پرده دارد. او کم‌کم دارد به نماد فیلمِ هالیوودی تبدیل می شود. همان جایگاهی که «جیمز استیوارت» و «گری کرانت» در سالهای پیشین داشتند. «مارک رایلنس» بازیگر انگلیسی ملال انگیز بودن زندگی، ظرافت و خوش مشربی منحصر به فردی را از خود نشان می دهد انگار نه انگار که قرار است اعدام شود.

«مت چارمن» انگلیسی که سال جاری (2015) فیلم «سوئیت فرانسوی» را هم با فیلمنامه خود و «سال دیب» روی پرده داشت فیلمنامه این فیلم را نوشته است. از طرف دیگر فیلم توسط «برادران کوئن» بازنویسی شده است تا برسد به «یانوش کامینسکی» که با دوربینش نقاشی می کشد و کارگردانی «استیون اسپیلبرگ» که همچنان در استفاده از کلیشه ها چیزهای جدیدی برای رو کردن دارد.

درباره اسپیلبرگ مردی که نزدیک به 4 دهه است که در دنیای فیلم سازی کار می‌کند چه باید گفت؟ چه او را دوست داشته باشیم و چه نه می دانیم که کارش را بلد است. نگاه کنید به تصویرسازی او از برلین پارانوئیدی و بروکلین پرانرژی آن سالها. فیلم شاید به پای دیگر ساخته های اسپیلبرگ همچون «فهرست شیندلر»، «نجات سرباز رایان» و «دوئل» نرسد اما همچنان اثر قابل اعتنایی در کارنامه او محسوب می شود. این فیلم به پرتره ای گرم از نوع دوستی و یک داستان مهیج پیچیده از تعلیق هایی کوچک اما واقعی و به لحاظ بصری مسحور کننده تعریف شده. اما راستی آمریکای اسپیلبرگ زیادی مهربان است، نیست؟