سینمای 2015؛ در یک نگاه+تصاویر

مرگ «فرانچسکو رزی»؛ سینماگر ضد مافیا

«فرانچسکو رزی» کارگردان نامدار و جریان ساز ایتاالیایی روز 10 ژانویه 2015 (20 دی) در روزهای آغازین سال میلادی در سن 92 سالگی درگذشت. وی به ویژه به خاطر فیلم‌های سیاسی در افشای مافیا و رابطه آن با زمامداران فاسد ایتالیا به شهرت رسید و پیش از کارگردانی مستقل در سینما، دستیار فیلمسازانی نامی چون «لوکینو ویسکونتی» و «میکل آنجلو آنتونیونی» بود.

وی در سال ۱۹۶۱ با اولین فیلم خود به نام «چه کسی سالواتوره جولیانو را کشت؟» به شهرت رسید، این فیلم را منتقدان از آثار مهم سینمای مستند سیاسی ارزیابی کردند، فیلم بعدی او به نام «دست‌ها روی شهر» نیز یک اثر مهم نئورئالیستی شناخته می‌شود که موفق به کسب شیر طلای ونیز شد.

«رزی» در سال 1972 نیز برای ساخت فیلم «ماجرای ماتئی» موفق به دریافت نخل طلایی جشنواره فیلم کن شد.

درخشش «پسرانگی» در جوایز گلدن گلوب

هفتادودومین مراسم سالانه اعطای جوایز سینمایی گلدن گلوب که سوی انجمن مطبوعات خارجی هالیوود برگزار می‌شود، روز 11 ژانویه 2015 (21 دی) در لس‌آنجلس برگزار شد و فیلم «پسرانگی» ساخته «ریچارد لینکلیتر» جایزه‌های بهترین فیلم درام و بهترین کارگردانی را در این رویداد سینمایی از آن خود کرد.

«هتل بزرگ بوداپست‌» به عنوان بهترین فیلم کمدی یا موزیکال انتخاب شد و فیلم روسی «لویاتان» بهترین فیلم خارجی شد. همچنین در بخش بازیگری درام نیز «ادی ردماین‌» (نظریه همه‌چیز) و «جولین مور» (هنوز آلیس) برنده جایزه بازیگر مرد و زن شدند و «مایکل کیتون‌» (مرد پرنده) و «امی آدامز‌» (چشمان بزرگ) نیز در بخش بازیگران موزیکال و کمدی جایزه دریافت کردند. جایزه بهترین انیمیشن هفتاد و دومین دوره جوایز گلدن گلوب نیز به «چگونه اژدهایتان را تربیت کنید 2» رسید.

درگذشت «آنیتا اکبرگ» ستاره فیلم «زنگی شیرین»

یک روز پس از درگذشت «فرانچسمو رزی»، در تاریخ یازدهم ژانویه 2015، «آنیتا اکبرگ» ستاره فیلم زندگی شیرین ساخته «فدریکو فلینی» پس از یک دوره طولانی بیماری در سن ۸۳ سالگی در شهر رم ایتالیا درگذشت. «اکبرگ» در سال 1959 با بازی او در نقش «زن رویایی» ماسترویانی برای همیشه در تاریخ سینما ماندگار شد و شهرتی به دست آورد که هرگز در فیلم‌های بعدی که بازی کرد، تکرار نشد.

«مرد پرنده» به اسکار نزدیک شد

مراسم اعطای جوایز شصت و هفتمین دوره جوایز معتبر انجمن کارگردانان آمریکا روز 25 ژانویه 2015 (5 بهمن) با اعطای جایزه بهترین فیلم این رویداد سینمایی به «مرد پرنده» ساخته «الخاندرو گونزالز ایناریتو» برگزار شد.

در بخش بهترین فیلم جوایز انجمن کارگردانان آمریکا علاوه بر «مرد پرنده» فیلم‌های «پسرانگی» (ریچارد لینکلیتر)، «تک تیرانداز آمریکایی» (کلینت ایست‌وود)، «بازی تقلید» (مورتن تیلدم) و «هتل بزرگ بوداپست» (وس اندرسون) نیز نامزد کسب جایزه بودند.

کسب جایزه اصلی انجمن کارگردانان آمریکا از آن جهت برای فیلم «مرد پرنده» بسیار حائز اهمیت بود که این جوایز بهترین پیش بینی‌ کننده جوایز اسکار است، بنابراین ساخته «ایناریتو» خود را به عنوان شانس اصلی در جوایز اسکار 2015 معرفی کرد.

برگزاری برلیناله 2015؛ خرس طلا برای ایران

هیات داوران شصت و پنجمین جشنواره فیلم برلین به ریاست «دارن آنوفسکی» که از تاریخ 5 تا 15 فوریه (۱۶ تا ۲۶ بهمن) برگزار شد، در نهایت جایزه خرس طلای بهترین فیلم این رویداد سینمایی را به فیلم «تاکسی» ساخته جعفر پناهی از ایران اعطا کرد.

خرس نقره‌ای برای بهترین کارگردان به طور مشترک به «رادو یوده» برای ساخت فیلم «آفریم» از رومانی و «مالگورزاتا ژوموسکا» از لهستان برای ساخت فیلم «بدن» رسید.

همچنین خرس نقره‌ای برای اثر برجسته هنری بصورت جایزه مشترک به فیلمبردار فیلم «ویکتوریا» از آلمان و «آلکسی گرمان» کارگردان فیلم «زیر ابرهای الکتریکی» محصول سینمای روسیه اعطاء شد. فیلم ایرانی «پریدن از ارتفاع کم» ساخته حامد رجبی نیز در روز ماقبل پایانی جشنواره برلین جایزه فیپرشی بخش پانوراما را کسب کرد.

«مرد پرنده» برنده بزرگ اسکار 2015

اما مهیج‌ترین رویداد سینمای سال یعنی مراسم هشتادوهفتمین دوره جوایز سینمایی اسکار در روز 22 فوریه (3 اسفند) با اعطای جایزه بهترین فیلم و کارگردانی به «مرد پرنده» ساخته «الخاندرو گونزالز ایناریتو» به پایان رسید.

«مرد پرنده» ساخته «ایناریتو» کارگردان صاحب نام مکزیکی در حالی موفق به کسب جایزه بهترین فیلم و کارگردانی هشتادوهفتمین دوره جوایز سینمایی اسکار شد که با چهار جایزه به همراه «هتل بزرگ بوداپست» پیش‌تاز این رویداد سینمایی نام گرفت.

«آیدا» به کارگردانی «پاول پاولیکوفسکی» از لهستان نیز جایزه بهترین فلم خارجی را به خانه برد. «ادی ردماین» (تئوری همه چیز) و «جولین مور» (هنوز آلیس) که در جوایز گلدن گلوب نیز بهترین بازیگر مرد و زن شده بودند، در جوایز اسکار نیز این موفقیت را تکرار کردند، همچنین جایزه اسکار انیمیشن و مستند نیز به ترتیب به «قهرمان بزرگ 6» و «سیتیزن فور» اعطاء شد.

درگذشت کهنسال‌ترین کارگردان سینما

«مانوئل دی اولیویرا» ، کهنه‌کارترین کارگردان فعال سینمای جهان روز دوم آوریل (13 فروردین) در سن 106 سالگی درگذشت. این سینماگر پرتغالی سال گذشته در سن 105 سالگی ساخت فیلم جدیدش با عنوان «ورودی‌های قدیمی قلعه» با موضوع تاریخ کشور پرتغال را در شهر پورتورا آغاز کرده بود و سه سال پیش در 103 سالگی فیلم «گابو و سایه» را مقابل دوربین برد.

این کارگردان کهنه‌کار در طول 80 سال فعالیت هنری، جوایز سینمایی متعددی به‌دست آورده‌ که از مهم‌ترین آنها می‌توان به جایزه دوربین برلیناله از جشنواره برلین، جوایز نخل طلای افتخاری، هیات داوران، فیپرشی و کلیسای جهانی از جشنواره فیلم کن، جایزه یک عمر دستاورد سینمایی از اکادمی فیلم اروپا، جایزه یوزپلنگ افتخاری از جشنواره فیلم لوکارنو، جایزه آکی‌را کوروساوا از جشنواره فیلم توکیو، شیر طلای افتخاری و جایزه ویژه هیات داوران از جشنواره فیلم ونیز اشاره کرد.

نخل طلای کن برای سینمای فرانسه

شصت‌و‌هشتمین جشنواره فیلم کن از تاریخ 13 تا 24 می (23 اردیبهشت تا 3 خرداد) با حضور برادران «کوئن» در راس هیئت داوران بخش رقابتی این رویداد مهم سینمایی برگزار شد و در نهایت جایزه نخل طلا به فیلم «دیپان»، ساخته «ژاک اودیار» از فرانسه رسید.

«اودیار» که به عنوان برترین کارگردان مؤلف در بین سینماگران فعلی سینمای فرانسه شناخته می‌شود، در سال 2009 با فیلم «پیامبر» جایزه ویژه هیئت داوران کن را از آن خود کرده بود و در سال 2012 نیز با فیلم «استخوان و زنگار» نامزد نخل طلا بود.

در سایر بخش‌ها نیز جایزه ویژه هیئت داوران کن که مهمترین جایزه پس از نخل طلاست به فیلم مجارستانی «پسر سائول» ساخته «لاسلو نمس» رسید و «هو شیائو- شین» فیلمساز تایلندی برای فیلم «آدمکش» جایزه معتبر بهترین کارگردانی کن شصت‌وهشتم را از آن خود کرد.

همچنین جایزه هیات داوران کن نیز به فیلم «خرچنگ» ساخته «یورگن لانتیموس» رسید. فیلم «ناهید» ساخته آیدا پناهنده به نمایندگی از سینمای ایران نیز جایزه آینده درخشان بخش نوعی نگاه کن را از آن خود کرد.

«جیمز هورنر»، آهنگساز «تایتانیک» در سانحه هوایی کشته شد

در تاریخ 22 ژوئن (1 تیر)، «جیمز هورنر» آهنگساز برجسته سینمای جهان که ساخت موسیقی چندین فیلم برنده اسکار را برعهده داشت با هواپیمای شخصی خود در کالیفرنیای جنوبی سقوط کرد و در سن 61 سالگی درگذشت.

«جیمز هورنر» علاوه بر ساخت موسیقی فیلم «تایتانیک» پرفروش‌ترین موسیقی فیلم تاریخ که یک جایزه اسکار برای او به ارمغان آورد، ساخت موسیقی فیلم‌هایی چون «آواتار»، «ذهن زیبا»، «شجاع‌دل»، «بیگانگان» و «آپولو 13» را نیز در کارنامه درخشان هنری خود داشت.

درگذشت «عمر شریف»

روز دهم جولای 2015 (19 تیر) «عمر شریف» ستاره مصری سینمای هالیوود پس از مدتی ابتلا به بیماری آلزایمر در سن 83 سالگی درگذشت. «عمر شریف» در سال 1962 برای بازی در فیلم معروف «لورنس عربستان» در نقش مقابل «پیتر اوتول» به اوج شهرت رسید و برای بازی در این فیلم به کارگردانی «دیوید لین» و در نقش کلانتر علی نامزد کسب جایزه اسکار بهترین بازیگر شد. وی سپس با همکاری با «دیوید لین» ادامه داد و در فیلم «ژیواگو» در کنار «ژولی کریستی» به ایفای نقش پرداخت و جایزه گلدن گلوب را برای این فیلم کسب کرد.

«مایکل دیمیتری شلهوب» که پس از مسلمان شدن نام «عمر شریف» را برای خود برگزید، در سال 2003 شیر طلای افتخاری جشنواره ونیز را به پاس یک عمر دستاورد هنری دریافت کرده بود.

برگزاری قدیمی‌ترین رویداد سینمایی جهان

پس از 10 روز نمایش آثار سینمایی منتخب در قدیمی‌ترین رویداد سینمایی جهان از تاریخ 2 تا 12 سپتامبر (11 تا 21 شهریور)، هیأت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز به ریاست «آلفونسو کواران» کارگردان سرشناس مکزیکی فهرست برندگان هفتادودومین دوره این رویداد سینمایی معتبر را درحالی معرفی کردند که فیلم «از دوردست» از ونزوئلا ساخته «لورنزو ویگاس» موفق به کسب جایزه معتبر شیر طلایی بهترین فیلم شد و جایزه شیر نقره‌ای بهترین کارگردانی نیز به «پابلو ترپرو» سینماگر آرژانتینی برای ساخت فیلم «قبیله» رسید.

جایزه بزرگ هیات داوران بخش رقابتی جشنواره فیلم ونیز که مهمترین جایزه پس از شیر طلایی محسوب می‌شود به انیمیشن «آنومالیسا» به کارگردانی مشترک «چارلی کافمن» و «دوک جانسون» از آمریکا رسید و فیلم ترکیه‌ای «دیوانگی» به کارگردانی «امین آلپر» موفق به کسب جایزه ویژه هیئت داوران شد، فیلم «چهارشنبه 19 اردیبهشت» به کارگردانی وحید جلیلوند که به عنوان تنها نماینده سینمای ایران در بخش افق‌های جشنواره ونیز یکی از جوایز این جشنواره را گرفت.