نگاهی به تفاوت شرایط سیاسی اجتماعی فعلی با زمان امام حسن (ع)

ببینید، آنچه که مسلم بوده این است که این شبهه دروغ و نارواست و نمی توان چنین مسئله ای را به امام حسن (ع) نسبت داد زیرا ایشان با صراحت فرموده اند: جز شمشیر بین ما و معاویه نباید حاکم باشد و برای مردم تبیین فرمودند: «اگر یار و یاوری می‌یافتم، حکومت را به معاویه واگذار نمی‌کردم؛ زیرا حکومت بر بنی امیه حرام است.»

امام مجتبی (ع) بارها بر عدم صلاحیت معاویه برای خلافت تاکید دارند پس چگونه است که برخی چنین شبهاتی را مطرح می کنند؟ بی تردید امام هرگز به دنبال این نبوده که حاکمیت مسلمین را به معاویه واگذار کرده و مردم را به حال خود رها کند، زیرا امام حجت خدا بر روی زمین است، به عبارت دیگر یکی از شئون امام، مسئولیت اداره مردم است اما چون در زمان امام حسن مجتبی (ع)، مردم بر اثر دنیازدگی و شقاوت، ایشان را یاری نکردند و دنیا و حاکمیت معاویه را ترجیح دادند، امام چاره ای جز اینکه خلافت را به معاویه بسپارند، نداشتند و مجبور شدند صلح را بپذیرند، اگرچه با اصل آن در شرایط عادی موافق نبودند ولی به هر صورت راهی جز این وجود نداشت.

این شبهه نیز کاملا بی جا و غیرقابل قبول است و نمی توان به آن اعتنایی کرد، این شبهات به این دلیل مطرح می شود که پژوهش دقیق و درستی پیرامون زندگي آن حضرت صورت نگرفته و همین امر سبب شده تا موجی از حرف های نادرست بیان شده و نشان دهند که خط فکری ایشان در برابر دشمن نسبت به پدر و برادرشان متفاوت بوده، حال آنکه اینگونه نیست. اینکه گفته شده امام میلی به جهاد با ستمگران نداشته اشتباه است، زیرا فردی به نام «قیس بن سعد» به خدمت امام رسید و گفت ما به با شما بیعت می‌کنیم به این شرط که شما با ستمگران جهاد کنید، امام نیز فرمودند: من جز کتاب خدا و سنت پیامبر(ص) هیچ گونه شرطی را نمی پذیرم. به همین علت برخی این مسئله را دستاویز قرار داده تا بگویند امام(ع) میل به جهاد با ستمگران ندارد.

حال آنکه اگر امام این شرط را می پذیرفت بازهم فایده ای نداشت چرا که ایشان هرگز نمی خواست کسی با گذاشتن شروطی خاص با ایشان بیعت کند، در حقیقت بیعتی که با شرط و شروط همراه باشد، درست نیست، این مسئله به عینه روشن است که امام و رهبر باید مطابق صلاحدید خود عمل کند. اگر مردم هریک با گذاشتن شروطی به بیعت تن دهند، آنگاه مثل این است که با امام بیعت نکرده اند بلکه به شرط انجام شروطشان، بیعت با حضرت را پذیرفته اند. طبعا این امر دست و بال امام را می بندد. از سوی دیگر ناگفته نماند که این حضرت تنها نباید به جنگ تن در می دادند، بلکه می توانستند با صلح نیز اهداف اسلام و مسلمین را پیش ببرند، کما اینکه ایشان با صلح اسلام را حفظ کردند.

رهبر انقلاب از چند سال پیش به این موضوع پرداخته و گفته اند که ما در شرایط بدر و خیبر هستیم، بدر و خیبر یعنی ایستادگی در برابر دشمنان و مقابله با هرگونه اقدامات ولو جنگ سخت است، اما متاسفانه برخی سیاسیون و مسئولان به این مسئله باور ندارند و برای توجیه کوتاهی های خود به خاطر ضعف در بینش و باور نسبت به قدرت مردم و مسلمین، شرایط امام حسن را مطرح می کنند یا برای توجیه مذاکرات خود به مواردی از ارزش های دینی اشاره می کنند که در حقیقت تفسیر به رای و برداشت غلط از تاریخ اسلام و سیره اهل بیت (ع) است.

این در حالی است که رهبری به این برداشت های جاهلانه و غیرکارشناسی و فاقد مبنای دینی خرده گرفته اند، بنابراین بنده با صراحت می گویم که ما امروز در شرایط صلح حسنی قرار نداریم، گواه این امر نیز این است که در زمان امام حسن (ع) این امام بزرگوار مجبور شدند به صلح تن دهند چون یاران و مردم، ایشان را تنها گذاشته اما در شرایط فعلی مردم ما همچون کوه پشت انقلاب و رهبر خود ایستاده اند و ولی و مقتدای خود را تنها نگذاشته اند، اکنون 36 سال از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد و ملت ایران در برابر توطئه ها، تهدیدها و تحریم های دشمن خم به ابرو نیاورده اند پس این ها نشان می دهد که ما به هیچ وجه ممکن در شرایط صلح حسنی قرار نداریم.

در آستانه وقوع جنگ بدر، برخی از مسلمانان به محض اینکه سپاه مقتدر و با امکانات دشمن را دیدند، قدرت تشخیص و درایت را از دست دادند و تصمیم به عقب نشینی برای تجدید قوا گرفتند. در واقع دچار سطحی نگری شدند، در این شرایط رسول خدا (ص) فرمودند: «اگر شما در برابر مشرکان ایستادگی کنید، با وجود قلت نیرو و تجهیزات بر آنان پیروز می شوید، گرچه مشرکان به نفراتی چند برابر شما و تجهیزاتی بهتر از شما مجهز هستند، اما شما نیز در مقابل به نصرت خداوند مجهز هستید و پیروزی جز از جانب خداوند نیست.» در جنگ خیبر نیز وقتی یهودیان به صورت آشکارا، مخالفت خود را به رسول خدا (ص) نشان دادند، مسلمانان با توجه به رهنمودها و فرمایشات پیامبر (ص)موفقیت کسب کرده و یهودیان دچار شکست شدند.

امام حسن (ع) در شرایط و موقعیتی به خلافت رسید که مردم به سبب جنگ های دوران حضرت علی (ع) از ادامه همراهی با ائمه اطهار و اهل بیت (ع) خودداری می کردند، زیرا خلفای پیشین آنها را به جنگ هایی عادت داده بودند که با غیرمسلمانان رخ می داد و در این جنگ، اگر پیروز می شدند، غنیمت های زیادی به چنگ می آوردند و زن و بچه ها را می توانستند به اسیری بگیرند، اما امیرالمومنین علی (ع) این گونه جنگ ها را متوقف کردند لذا وقتی مردم و لشکر امام حسن (ع) دیدند که امام نیز می خواهد با معاویه همانند دوران پدر خود مقابله کند، آن حضرت را رها کردند.

در واقع آنها با معاویه همدست شده و حاضر به یاری جبهه حق نشدند، حتی علیرغم اتمام حجت امام و گفتن اینکه مقابله با معاویه و مرگ با عزت یا صلح با معاویه و دنیا و باقی ماندن در دنیا را ترجیح می دهید، گفتند: ما صلح و دنیا و باقی ماندن در دنیا را ترجیح می دهیم. این جمله یعنی اینکه ما امام حسن (ع) را نمی خواهیم و معاویه را می خواهیم. اما شرایط امروز ما با شرایطی که امام حسن (ع) در آن قرار داشت، قابل قیاس نیست زیرا امروز مردم ما به خاطر دنیا از ارزش های خود و آرمان های انقلاب اسلامی دست برنداشته اند و در طول این 36 سال که از پیروزی این انقلاب می گذرد، همچنان تابع ولایت فقیه بوده و هستند.

لذا اگر کسی بخواهد شرایط فعلی ما را با زمان امام حسن (ع) مقایسه کند، یا نسبت به تاریخ و حوادث آن جاهل است یا مغلطه می کند و برای اهداف خود می خواهد توجیهی غلط داشته باشد. صلح امام حسن (ع) در گفتمان مقاومت جای می گیرد، امام حسن (ع) برای بوجود آمدن یک نهضت ضد استکباری، بر مبنای نرمش قهرمانانه حرکت کردند لذا منظور از نرمش قهرمانانه به معنای پذیرش بی چون و چرای حرف های کدخدا و ذلت و سازش جوامع در حال توسعه نیست بلکه با این تعریف بسیار متفاوت است.

سه علت اساسی برای صلح امام حسن (ع) مطرح می شود که شامل کمبود نیرو و یار، قوی بودن جبهه مقابل که دشمنان بودند، اختلاف بین نیروهای خودی ها و خیانت آنها است، حال این سئوال پیش می آید که آیا ما برخی کشورهای پیشرفته و منفعت طلب را به عنوان کشورهای قدرتمند تصور کرده ایم؟ بی تردید آنها در مقابل ایران قدرتمند نیستند، پس نمی توانیم بگوییم ما همانند شرایط امام حسن (ع) با دشمنی قدرتمند روبرو هستیم و چاره ای جز صلح و نرمش قهرمانانه نداریم.

همچنین ما امروز همانند زمان امام حسن (ع) شاهد اختلاف میان ملت ایران و سایر ملت های مسلمان نیستیم و ملت جمهوری اسلامی در هر شرایطی حاضرند در برابر زیاده خواهی های قدرت های زورگو و مستبد بایستند. آنان آنقدر با غیرت و با عزت هستند که هرگز از آرمان های انقلاب اسلامی و رهنمودهای مقام معظم رهبری دست برنمی دارند.

از سوی دیگر مسئله خیانت اطرافیان امام حسن (ع) نیز در شرایط فعلی به هیچ وجه موضوعیت ندارد و به جرات می توان اعلام کرد که مسئولان ما انسان های امین و دلسوزی هستند. همه این موارد در کنار هم نشان می دهد که ما در زمان فعلی با شرایطی مشابه شرایط زمان امام حسن (ع) مواجه نیستیم لذا باید کمی با دقت بیشتر به تاریخ اسلام نگاه کرده و شرایط امروز را با گذشته سنجیده و مقایسه کنیم، به عبارت دیگر نباید بی گدار به آب زده و برای منافع زودگذر دست و پا بزنیم.

منبع: هفته نامه نخل جنوب استان بوشهر