نکته مثبت فیلم «ماهی سیاه کوچولو» چیست؟

فردانیوز: شصت و چهارمین برنامه «سینما روایت» با اکران، نقد و بررسی فیلم سینمایی«ماهی سیاه کوچولو» به کارگردانی «مجید اسماعیلی» و تهیه کنندگی «محمد رضا شفیعی» برگزار شد. در نشست نقد و بررسی این فیلم در حضور جمعی از علاقه مندان به حوزه نقد، کارشناسان، مدیران و مسئولان سینمایی کشور، مجید اسماعیلی «کارگردان»، محمدرضا شفیعی«تهیه کننده»، جمشید گرگین «بازیگر»، جبار آذین «منتقد» و رسول شادمانی «مجری و کارشناس» حاضر شدند.

ساخت «ماهی سیاه کوچولو» کار دشواری بود

مجید اسماعیلی در ابتدای نشست گفت: فکر می کنم مرداد ماه بود که از طرف نویسنده و تیه کننده، این طرح به من پیشنهاد شد که البته خیلی کلی بود و قرار بود بیشتر به حادثه آمل پرداخته شود. من نظرات خودم را گفتم و اعلام کردم که خیلی دوست ندارم به این موضوع وارد شوم اگر به حاشیه پرداخته شود بیشتر ترغیب می شوم تا حضور داشته باشم. هم زمان با نگارش فیلمنامه پیش تولید را شروع کردیم. هر آنچه که در فیلم می بینید ساخته شده و از این جهت کار بسیار سخت و دشواری بود. متاسفانه فیلمنامه در زمان فیلمبرداری به ما کامل نرسید که این اختیار عمل را از ما می گرفت. این فیلم اولین اثر سینمایی من نیست فیلم دیگری ساخته بودم که دیرتر از این فیلم ارائه شد. سعی کردیم در این فیلم جسارت به خرج دهیم. در این شرایط که در آپارتمان فیلم می سازند ما به جنگل رفتیم و لوکیشن سختی را انتخاب کردیم. در نهایت با تمام قوا پیش رفتیم که فیلم محکمی را بسازیم.

اثری از نپختگی در کارگردان «ماهی سیاه کوچولو» ندیدم

جمشید گرگین بازیگر این فیلم گفت: نمی دانم بازی ام چقدر تاثیر گذار بوده است. این کار همانند سایر کار های دیگر به من پیشنهاد شد و من هم پذیرفتم. اگر اندک کار بنده در فیلم به چشم آمده عوامل فیلم در آن تاثیر گذار بوده اند. واقعاً از کار با مجید اسماعیلی تجربه بسیار خوبی داشتم و به نظر نمی رسید که اسماعیلی اولین فیلم خود را در سینما تجربه می کند. او گویا چندمین فیلمش را می سازد. او با این که جوان است حُسن سلوک خوبی دارد و با همه ارتباط برقرار می کند.

وی در ادامه افزود: همان کار هایی که فیلم سازان با تجربه هنگام فیلمبرداری انجام می دهند اسماعیلی انجام می داد و من هیچ اثری از نپختگی از وی ندیدم. فکر میکنم احتیاج بود توضیحات بیشتری را در قالب تصویر و یا هر چیز دیگری بدهیم. به نظرم اگر نام فیلم «ماهی سیاه کوچولو» نبود تماشاگر راحتتر بود چون مخاطب به من می گوید فیلم چه ارتباطی با کتاب ماهی سیاه کوچولو دارد و یا چه ارتباطی با حادثه آمل دارد. فیلم به لحاظ های مختلف زیبا بود فکر نمی کنم ایراد هایی که مطرح می شود آنقدر باشد که بر آن تاکید شده است چون «ماهی سیاه کوچولو» فیلم زیبایی است.

نکته مثبت فیلم «ماهی سیاه کوچولو» سوژه انقلابی آن است

جبار آذین «منتقد» با پرداختن به سوژه اصلی فیلم بحث را آغاز کرد و گفت: اغلب آثاری که بر پرده سینماهای کشورمان شاهد آن هستیم معمولاً از سوژه های تکراری که بخشی از آن عنوان اجتماعی را یدک می کشند تشکیل شده است. فیلم هایی که بخشی از آن شامل تجربه گرایی فیلمسازان است. بخش دیگر حاصل فیلمسازان کهنه کار سینما است که کمتر هم دیده می شود. اما سینمای اجتماعی که دوستان زحمت ساخت آن را می کشند بسیار جای بحث دارد. در همین سینمای اجتماعی اغلب به دلیل نگاه ناقص کارگردان ها ارتباط چندانی به ادبیات جامعه ما ندارد. از این منظر وقتی به فیلم ها نگاه می کنید می بینید که مشکلات بسیاری دارند. حالا ما با فیلمی روبرو هستیم که سوژه دیگری را انتخاب کرده است. از این زاویه کار قابل درک است.

نقص پژوهش و تحقیق در فیلمنامه دیده می شود

آذین ادامه داد: قصه تکراری نیست. استفاده از سوژه های اجتماعی انقلابی از نکات خوب فیلم است. در حقیقت چیزهایی را خواستند به تصویر بکشند که دیگران به آن توجه نداشته اند. سوژه برای جامعه می تواند حرف های زیادی داشته باشد اما بد است که در مورد سوژه ای که می خواهیم فیلم بسازیم اطلاعات کافی نداشته باشیم. نقص پژوهش و تحقیق دیده می شود. شاهد شخصیت هایی هستیم که به لحاظ تفکر با آنها آشنا نیستیم. اگر «ماهی سیاه کوچولو» قرار است که مربوط به حادثه آمل در دهه شصت شود که این فیلم هیچ ارتباطی به آن ندارد. اگر قرار بوده که نقد تفکرات چپ و کمونیست باشد باز ارتباطی به آن تفکر ندارد. در حادثه آمل یکی از سردمداران اتحادیه جامعه کمونیست بود اما وقتی حرکت فیلم شروع می شود می بینیم نه تنها تفکر مارکسیستی در این ماجرا دخیل بوده بلکه گروه های چپ هم وارد کار شدند و بعد ها گروهک منافقین نیز دیده شدند.

جالب است که کمونیست این فیلم قسم حضرت عباس می خورد!!

این منتقد همچنین گفت: اگر قرار است در مورد واقعه آمل فیلم ساخته شود باید تفکراتی که مطرح است نیز شناخته شود. اگر قرار است تفکرات چپ نقد شود باید با آگاهی نقد صورت بگیرد. دوستان به تحقیق و مشاوره سیاسی نیز بیشتر نیاز داشتند. اگر هم قرار بود فیلم فیلمی عاشقانه باشد باز هم در این زمینه نتوانسته موفق عمل کند. جالب است که کمونیست این فیلم قسم حضرت عباس می خورد اینها سهل انگاری است. اینها نگاه نکردن درست به واقعیت ها است. تکلیف فیلم از منظر فیلم نامه با خودش مشخص نیست و مجموع این ناهماهنگی ها در فیلمنامه آش شعله قلمکاری را به بار می آورد که کارگردان فیلم تبهر خود را به خرج می دهد. موضوعات پراکنده فیلم به درستی پرداخته نشده است. مشکل در بخش فیلمنامه است که نتوانسته کار را پیش ببرد. وقتی شما فیلمی را می بینید و یا هر اثر هنری دیگر آن حرف های کارگردان است و اگر قرار باشد بعداز آن افراد خالقش بیایند و توضیح بدهند که منظورشان چه بوده مشخص است که آن اثر دچار اشکالات زیادی است.

تحقیق و پژوهش کردیم عجله کارمان را خراب کرد

محمدرضا شفیعی «تهیه کننده» در پاسخ به انتقادات آذین گفت: سفارش به من شد که در مورد موضوعی تحقیق کنم. چند کتاب و فیلم هم به من دادند در ارتباط با شهیده ای بود که با این واقعه ارتباط داشت. در نهایت به داستان جذابی نرسیدیم و کنارش گذاشتیم. اما از طرفی ماجرای آمل در صدر انقلاب بسیار مهم بوده که هیچ اتفاقی در سینما درباره آن نیفتاده است. ما تحقیق و پژوهش کردیم اما کمی همه چیز با عجله اتفاق افتاد. قطعا اگر خرد امروز را داشتم با تعامل بیشتری فیلم را می ساختم. اما واقعا میخواستیم فیلم را به جشنواره برسانیم.

دلخوری شفیعی از عدم حضور طالب آبادی در این برنامه

شفیعی در ادامه افزود: خیلی ناراحتم که علی طالب آبادی فیلمنامه نویس فیلم تاکید بنده در این برنامه حاضر نشده است. ایشان را در خصوص این فیلم چند جای دیگر هم دعوتش کرده اند و نرفته!! در حالی که مسئولیت فیلمنامه بر عهده نویسنده است. اما با اینحال ما هم بی تقصیر نیستیم. بالاخره باید مراقبت هایی می کردیم اما از این چیزی که اتفاق افتاده دفاع می کنم. آن چیزی که اشکال فیلم است و من متوجه شدم بخش هایی است که فکر می کردیم مخاطب متوجه می شود چون مخاطب تحقیق و پژوهشی که من داشتم را نداشته است. البته مخاطبی که فیلم را دوبار دیده است متوجه شده است. ما متن طولانی را در ابتدای فیلم گذاشته ایم تا به مخاطب کمک کند. ما سعی کردیم فیلمنامه را پربارتر کنیم. آن چیزی که پروانه ساخت گرفت در نهایت تغییرات زیادی کرد و ساخته شد. برخی ضعف ها رامی پذیرم اما نمی پذیرم که ما در فیلمنامه آشفته بودیم. فیلم نامه کاملاً شخصیت دارد و بر اساس اصولی که باید پیش می رود. چون اطلاعاتی را که باید می دادیم ندادیم مخاطب احساس آشفتگی می کند.

معرفی کتاب «مستندنمایی» و اعلام برنامه آذر

در خاتمه، رسول شادمانی طبق روال برنامه های قبلی کتاب «مستندنمایی» نوشته «مهدی عزتی چهارقلعه» که از تولیدات نشر ساقی مجموعه انتشاراتی روایت است معرفی کرد و افزود: این کتاب با حجم کم، بیشترین و کاربردی ترین اطلاعات را در زمینه مستند به علاقمندان این حوزه می دهد و کتابی بسیار کاربردی و مفید است. شادمانی همچنین در خصوص ادامه برنامه های سینما روایت گفت: این برنامه، آخرین جلسه سینما روایت در آبان ماه بود و با توجه به اینکه جلسات سینما روایت به صورت ماهانه تعیین و اعلام می شود، بدون وقفه و در اولین فرصت جدول برنامه های آذر ماه را اعلام خواهیم کرد.

از نکات قابل توجه در این برنامه حضور محمد احسانی مدیر شبکه یک سیما، شفیع آقا محمدیان و جمعی از مسئولان و هنرمندان سینما و تئاتر در جلسه بود.