عزاداری حسینی از نگاه مراجع تقلید

فارس: حال و هوای شهر این روزها غم‌آلود است، قم در بغضی عمیق فرو رفته و در انتظار خالی شدن نشسته است، این روزها چشمان شهر برای باریدن چشم‌انتظاری می‌کشد، این روزها شهر با بیرق‌های سیاه خود را پوشانیده و ذکر یا حسین(ع) را در دل خود زمزمه می‌کند و برای تسلیت محضر مولای موعود آماده می‌شود.

خورشید خون‌بار محرم در آستانه طلوع است و تمام تکیه‌ها و حسینیه‌ها و مساجد و اماکن متبرکه قم در آمادگی برای برگزاری مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان بی‌تاب شده‌اند. حتی خیابان‌ها و مغازه‌های شهر هم حال و هوایی حسینی دارد و لباس‌های مشکی و طبل و زنجیر خبر از رسیدن محرم را می‌دهد.

اما در این میان باید توجه کرد که آیا تنها نصب المان‌های عزاداری و پرچم‌، فروش ابزارآلات عزاداری و... نشان از عزاداری واقعی سالار شهیدان را می‌دهد؟ باید بپرسیم که آیا همه محرم در سینه‌کوبی و زنجیر‌زنی و کوبیدن بر طبل خلاصه می‌شود؟ آیا فلسفه قیام امام حسین(ع) و روز عاشورا یعنی ورود در مراسمی که سخنان و بیانات برخی مداحان رنگ و بویی از آن فلسفه و قیام نمی‌دهد؟ آیا صحیح است که این روزها شور جدا از شعور حسینی در جریان باشد.

در واقع باید گفت که باید تلاش جدی صورت بگیرد تا عزاداری‌های محرم در شان و عظمت صاحب این عزا برگزار شود و با برخی بی‌تدبیری‌ها آب در آسیاب دشمنان قسم خورده اسلام ریخته نشود. امروز فضای جهان به دلیل اقدامات گروه‌های تروریستی و آدم‌کش به نام اسلام متشنج است و رسانه‌های غربی در پی بهانه هستند که شیعیان ایران را نیز در قالب همین گروه‌های افراطی و تندرو جلوه دهند. امپراطوری رسانه‌ای دشمنان امروز مترصد فضایی برای سوءاستفاده از عزاداری‌های ماه محرم است و وظایف مردم و مسئولان هیئات عزاداری بسیار جدی‌تر از دیگر سال‌هاست.

در این میان رعایت موازین شرعی در برگزاری عزاداری‌های محرم یک مسئله بسیار مهم است که بارها از سوی علما و مراجع و شخص مقام معظم رهبری مدظله‌العالی نیز مورد توجه قرار گرفته است.

*تبیین ریشه‌های تاریخی و فرهنگ عاشورا

آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی در خصوص ضرورت برپایی مراسم‌های عزاداری محرم گفت: یکی از افتخارات که طلاب علوم دینی به آن می‌بالند گسترش دین مبین اسلام است که لازم است در این ماه فعالیت طلاب نسبت به تبلیغ دین افزایش یابد.

وی بیان کرد: بعد از پروردگار، پیامبر اسلام کریم‌ترین فرد عالم است و پس از پیامبر نیز کریم‌ترین فرد کسی است که خود علم را می‌آموزد و به دیگران آموزش می‌دهد.

این مرجع تقلید تبیین ریشه‌های تاریخی و فرهنگ عاشورا برای مردم را وظیفه خطیبان و مبلغان در دهه محرم عنوان کرد.

استاد برجسته حوزه علمیه با تاکید بر بهره‌مندی مطلوب از این ایام، فرهنگ عاشورا را میراثی گران‌بها خواند و ادامه داد: توصیه سخنرانان و مداحان به مردم باید پایبندی به آثار عاشورایی باشد.

*پاسخ دقیق مبلغان به شبهات

همچنین آیت‌الله سبحانی بر نقش تبلیغ در ماه محرم و صفر تاکید کرد و گفت: روحانیونی که وظیفه تبلیغ را بر عهده دارند سربازان اسلام هستند و تبلیغ صحیح دین پایداری اسلام را به دنبال دارد.

وی ادامه داد: مبلغان باید در حین سخنرانیشان بیشتر تکیه بر احادیث و قرآن داشته باشند و پرداختن صرف به مسائل سیاسی امری ناشایست است.

آیت‌الله سبحانی با بیان اینکه منبر مکانی الهی و والاست، گفت: توجه به اصل زمان‌شناسی در راستای پاسخ به شبهات مهم است و باید مبلغان با شناسایی اهداف دشمن پاسخگوی توطئه‌ها باشند.

وی گفت: امروزه تشیع در معرض تهدید وهابیت و عرفان‌های کاذب قرار گرفته است که وظیفه مبلغان آگاهی‌بخشی به مردم در این خصوص است.

*تبیین علت‌ها و انگیزه‌های عاشورا

آیت الله حسین نوری همدانی از مراجع عظام تقلید نیز معتقد است: صرف بیان ظلم دشمنان اباعبدالله (ع) در مجالس عزاداری کافی نیست بلکه باید به بیان دلایل، علت‌ها و انگیزه عاشورا پرداخت.

وی با اشاره به اینکه عاشورا و احیای دین، عاشورا و امر به معروف و نهی از منکر، تشریح تحریفاتی که در واقعه کربلا از سوی مغرضان انجام شده است و تاثیرگذاری عاشورا و انقلاب اسلامی از جمله مواردی است که می‌تواند به عنوان سوژه‌های روز در مراسم‌های محرم در نظر گرفته شود، گفت: گاهی اوقات مرثیه‌ها از خرافات تاثیر می‌پذیرند، بنابراین باید ‏ضمن پرهیز از چنین مسائلی، روح حماسی عاشورا را در قالب اشعار و مداحی‌ها متجلی و در همه سخنرانی‌ها و خطابه‌ها، خطوط اصلی مبارزه و جهاد در اسلام را به درستی ‏تبیین کرد.‏

*هنوز نمی‌توانیم به عظمت عاشورا پی ببریم

همچنین آیت‌الله حسین وحیدخراسانی در دیدار مبلغان نخبه حوزه علمیه قم اظهار کرد: هر کس کاری که انجام می‌دهد باید به آن معرفت داشته باشد، یعنی کاری که به او محول شده است اصل و فرع و ریشه نتیجه آن را بداند.

این مرجع تقلید افزود: شغل مبلغان تبلیغ است و این کلمه باید کاملا تعریف شود؛ باید اصل و فرع ثمره اخلاق به خوبی بیان شود. برخی قضایا نیز هم قابل درک است و هم قابل بیان، اما برخی مسائل و قضایا قابل درک و بیان نیستند.

این مرجع تقلید خاطرنشان کرد: قضیه‌ای که نه قابل وصف و نه قابل بیان است و وصف آن از هیچ کسی جز خدای متعال بر نمی‌آید قضیه شهادت سید الشهدا (ع) است.

وی خاطرنشان کرد: حادثه عاشورا، بهت‌انگیز است و هنوز نمی‌توانیم به عظمت این حادثه عظیم پی ببریم.

این استاد حوزه بیان کرد: سید الشهدا(ع) به قدری جایگاه و منزلت دارد که وقتی پیامبر(ص) به معراج رفتند حتی جبرئیل (ع) از طی کردن این مرحله فرو ماند و در این شرایط دو کلمه ذکر شده بود و آن «ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة» بود.

آیت‌الله وحید خراسانی گفت: ریشه این مصباح را باید در سوره نور و آیه نور جستجو کرد، باطن مصباح در این آیه حضرت زهرا(س) و دو مصباح امام حسن و امام حسین (ع) هستند؛ امام حسین روزی که به دنیا آمدند قنداقه ایشان به عرش رفت و در روز عاشورا در فرش جای گرفت.

وی گفت: جایگاه امام حسین (ع) به حدی بالاست که حاجت پیامبران (ع) در زیارت قبر ایشان است، از جمله حضرت ابراهیم (ع) که آرزو داشتند به زیارت امام حسین (ع) بروند و اینجاست که کمیت عقل، حکمت و فقه برای شناخت این همه عظمت امام حسین (ع) لنگ می‌زنند.

این مرجع تقلید افزود: امام حسین (ع) شخصیتی است که پیامبر (ص) در روز عاشورا در قتلگاه برای ایشان حاضر شدند و خون گلوی امام حسین (ع) را به عرش بردند و این خون در شیشه تا قیامت طاق عرش را به لرزه در می‌آورد.

مراسم‌های عزاداری سید و سالار شهیدان هم در بعد محتوایی و هم در بعد ظاهری باید در بهترین شان و وضعیت برگزار شود. در حوزه محتوایی به شدت باید از خرافات و برخی مواردی که قابل تشکیک هستند پرهیز کرد و به جای آن به فلسفه قیام حسینی و همچنین زندگی مومنانه از نظر ایشان پرداخت. در زمینه ظاهری نیز حتما باید فضا به گونه‌ای باشد که شئون و شعائر اسلامی رعایت شود.