قرائت اعجاب‌انگیز از سبک زندگی ایرانی - اسلامی / چرایی تلاش برای افراطی‌ نشان دادن مفاهیم انقلابی + تصاویر

سرویس اجتماعی«فردا»: چند شب پیش برنامه تلویزیونی «زنده باد زندگی» با اجرای محمد جعفر خسروی در قسمتی با عنوان سبک زندگی ایرانی - اسلامی خانواده یک روحانی 43 ساله را به همراه همسر، دختر و داماد خانواده را دعوت کرد.

خسروی در این برنامه تلاش می‌کرد تا مدل زندگی این فرد روحانی را به‌عنوان سبک زندگی ایرانی- اسلامی معرفی کند. در اقدامی بی‌سابقه برنامه به صورت سیاه و سفید نمایش داده می‌شد و محتوای عجیب سوژه انتخاب شده فرسنگ‌ها با آنچه در زندگی عمده مردم جامعه ما در جریان است در تقابل جدی بود. حال اینکه چرا خسروی از میان چند میلیون خانواده ایرانی زندگی این روحانی ساده را بعنوان زندگی ایرانی - اسلامی تشخیص داده بود کمی جای تامل دارد؟

متاسفانه از مجموع شواهد می‌توان فهمید که وضعیت آشفته تفسیر اصطلاحات و مفاهیم دینی این‌بار به یک برنامه تلویزیونی سرایت کرده است تا جایی که مجری در تلاش است تا سوژه‌ پربیننده و متمایز را به جای زندگی ایرانی- اسلامی به مردم قالب کند؛ غافل از اینکه افراطی‌گری لزوما به معنی اسلامی‌گری نیست.

کاملا مشخص است که خود مجری از مفهوم زندگی ایرانی - اسلامی درک درستی ندارد و فقط یک سوژه خاص پربیننده را انتخاب کرده است. از سوی دیگر ظاهرا برنامه زنده باد زندگی با تهیه کنندگی آقای خسروی موضع مشخصی درباره موضوع حجاب و سبک زندگی ندارد چرا که چندی پیش و با دعوت از فائزه هاشمی تماما فضای برنامه به نقد چادر مشکی زنان اختصاص یافته بود و تلاش می‌کرد تا حجاب عرفی موجود در جامعه را نقد جدی کند و تا جایی که در قسمتی از برنامه خانم فائزه هاشمی از پوشیدن رنگ‌های روشن در جامعه سخن می‌گفت و مجری محترم به تایید سخنان وی می‌پرداخت. البته ما بدنبال نقد صحبت‌های خانم هاشمی نیستیم بلکه موضوع نداشتن مشی مشخص در برنامه زنده باد زندگی است.

باید در نظر داشت که الگوی ایده‌آل برای زندگی ایرانی - اسلامی قطعا یک الگوی افراطی که فرسنگ‌ها با عرف جامعه فاصله دارد نیست. در بخشی از این برنامه اشاره شده است که زهرا دختر کوچک خانواده در سن 12 سالگی عقد کرده است چیزی که شاید با سن عرفی ازدواج چه در مفاهیم دینی و چه در سبک رایج زندگی امروز فاصله دارد.

بعضی مدعیان اصلاح وضعیت فرهنگی امروز جامعه گمان می‌کنند هرچه موضع سخت‌تر و با فاصله بیشتر با زندگی غربی را معرفی کنند می‌توانند مانع پیشروی غرب‌زدگی در زندگی مردم شوند حال آنکه معیار فاصله با غرب یا افراطی گری نیست بلکه باید انعطاف بیشتری در مقابل عرف رایج به خرج داد نه اینکه با لجبازی و کج‌فهمی فرهنگی هر مورد خاص و خارق‌العاده‌ای را به عنوان مدل مناسب به مردم معرفی کنیم.

سبک زندگی ایرانی - اسلامی قطعا بیش از ظاهر زندگی به محتوای آن توجه دارد و صرف اینکه فردی کاملا پوشیده بوده و دختر وی زود ازدواج کرده باشد نمی‌توان مدعی شد که دارای سبک زندگی اسلامی است. تفکری که تنها به ظاهر زندگی و پوسته شرعیات می‌پردازد تفکر طالبانیسم در افغانستان است و الا نحوه تعامل زن و مرد و شیوه توجه به مفاهیم اصیل اخلاقی محتوای اصلی سبک زندگی اسلامی است.

هر آنقدر که ترویج بی‌بند و باری اخلاقی و اباحه‌گری موجود در جوامع غربی می‌تواند جامعه را به خطر اندازد افراطی‌گری در قالب مفاهیم چون ازدواج و حجاب نیز می‌تواند موجب آسیب رساندن به زندگی اصیل و مطلوب اسلامی شود. توجه به ظاهر به منظور جلوه‌گری در فرهنگ ما قبیح شمرده می‌شود اما پوشش افراطی هم شان و جایگاه زنان را زیرسوال می‌برد.

خیلی امروز در صدد هستند تا نگاه حکومت به اسلام را یک نگاه طالبانی معرفی کنند. چرا باید یک برنامه تلویزیونی بانی دامن زدن به چنین تفکری باشد؟

در موضوع حجاب عرف جامعه دارای اهمیت زیادی است سوژه‌ای که آقای خسروی معرفی کردند تا حدی زیادی با عرف موجود در جامعه فاصله داشت. یک مجری تلویزیونی باید متوجه دامنه و نوع مخاطبی که در حال تعامل با وی است باشد تا سوژه های متناسب و هماهنگ با فضای مخاطب را برای برنامه خود انتخاب کند.

تبلیغ نکردن بهتر از تبلیغ غلط برای یک موضوع است. شیوه تبلیغ غرب برای جا انداختن سبک زندگی مورد نظرش بسیار ظریف و در برابر مخاطب منعطف است. وقتی مجری تلویزیونی متوجه ظرایف چنین موضوعی نیست چرا باید ناشی‌گری خود را در معرض دید چند صد هزار مخاطب به نمایش بگذارد.

ما در مساله سبک زندگی دارای یک موضع و یک موضوع هستیم. موضع اسلام اعتدال در توجه به مادیات و معنویات با رویکرد اقتضایی است و موضوع آن الگویی است که قابل ارائه برای تمامی بشریت باشد. اگر خانم‌های دعوت شده با این نوع نگاه را به‌عنوان الگوی حجاب مدنظر اسلام معرفی کنیم چه تعریفی برای پوشش بانوانی داریم که با حضور در محیط‌های کاری قصد دارند تا فعالیت اجتماعی انجام دهند.

نوع نگاه این برنامه و شیوه پرداخت و تصویربرداری آن آنقدر افراطی و کلیشه‌ای بود که گاهی در نیت خیر بانیان چنین برنامه‌هایی تردید می‌کنیم . زیرا گمان می‌رود عده‌ای همان‌طور که سازمان‌هایی مثل القاعده به‌دنبال تخریب چهره اسلام اصیل هستند می‌خواهند قرائتی افراطی از مفاهیم اسلامی ارائه دهند تا نه‌تنها مردم به توجه به این مفهوم گرایش پیدا نکنند بلکه با تفسیر سو افراد ناشی از هرآنچه نامه سبک زندگی بگیرد فراری شوند.