«چ» مثل چمران مثل بهترین چریک!

نشست خبری فیلم سینمایی «چ» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا بعد از اکران فیلم در سینمای مطبوعات برگزار شد. جلسه مطبوعاتی در حالی برگزار شد که یکی از شلوغ‌ترین جلسات نقد این روزها بود. به‌طوری که سالن نشست به‌طور کامل پر شد و تعدادی از خبرنگاران پشت در ماندند. فیلم «چ» اولین فیلمی بود که در طول سه روز جشنواره، با استقبال زیاد مخاطبان روبه‌رو شد. در این نشست «ابراهیم حاتمی کیا» به همراه برخی عوامل درباره فیلم خود صحبت کردند. بازیگران فیلم از جمله «سعید راد»، «مریلا زارعی»، «بابک حمیدیان» و چند نفر دیگر حضور داشتند. حاتمی‌کیا به ایده شکل‌گیری فیلم اشاره کرد و گفت: «سال 80 این ایده مطرح شد و مسیری طی کرد که قبلا مطرح شده است. این کار 12 - 10 سال در ذهن ما بود اما به شکل فعال در سه سال گذشته روی آن کار کردیم و به نسبت کار‌های دیگرم، سه برابر از من عمر، وقت و انرژی گرفت. در کل ما در طول پنج و نیم ماه فیلمبرداری، 6 ماه مونتاژ و 15-16 ماه کار ویژوال افکت سخت کار کردیم.» او ادامه داد: «ضمن آنکه کار سختی بود که درباره شخصیتی فیلم بسازیم که او را می‌شناسیم. البته من آماده هستم که حتی نظرات مخالف را نسبت به ماجرای فیلم بپذیرم اما در هر صورت تحقیق مفصل ما به این داستان رسید. خیلی‌ها در هلیکوپترهای آخر فیلم بودند که بعد از تمام شدن قائله به پاوه آمدند و قصه را طور دیگری رقم زدند که آنها قصه ما نبودند. او درباره سکانس سقوط هلیکوپتر در فیلمش نیز اظهار کرد: «سکانس سقوط هلیکوپتر پُر از مجروح، نقطه عطف اتفاقاتی است که آن سال‌ها در پاوه افتاد. این سکانس با جزئیات در خاطرات و سخنرانی‌های دکتر چمران وجود دارد. این سکانس آنقدر برایم مهم بود که روزی که می‌خواستم فیلم را شروع کنم به بچه‌ها گفتم همه فیلم یک طرف و این سکانس هم یک طرف. گفتم این سکانس باید تبحر سینمای ایران را به رخ بکشد، همین هم باعث شد که اجرای این سکانس تنها در فیلمبرداری آن، 25 روز طول بکشد. البته می‌توانستم یک اسکارگرفته‌ای را دعوت کنم و این سکانس را با کمک او کار کنم اما ترجیح می‌دادم که این زحمت را بچه‌های خودمان با کار زیاد انجام دهند تا آن حلقه وصلی که می‌خواستم ایجا شود.» وی درباره تفاوت روایت قائله کردستان با روایت‌های رسمی که تاکنون گفته شده است، گفت: «ما تحقیق مفصلی در این‌باره کردیم. منابع ما گفته‌های خود شهید چمران است و مبنای نگاهم همان بود. ضمن آنکه تحقیقات میدانی مفصلی انجام شد. واقعیت این است که در این دوران، برای من خیلی سخت بود که بتوان به پوسته بسیار سخت ایجاد شده برای شخصیت‌های ملی این کشور نفوذ کرد تا بتوان آنها را تصویر کرد. درباره تفاوتی هم که اشاره کردید باید بگویم، آنچه شما در تصاویر مستند‌های دیگر درباره این موضوع دیده بودید، مربوط به مقطع دوم قائله پاوه است که شهید چمران دیگر اسلحه دست می‌گیرد و برای آزادسازی بخش‌های دیگر قدم بر می‌دارند.» حاتمی‌کیا تاکید کرد که این فیلم، فیلم خودش است و گفت: «یک واقعه را هر کس از منظر خود می‌بیند.» مطمئنم اگر کس دیگر این فیلم را می‌ساخت، آن را به‌گونه دیگری تصویر می‌کرد. در هر صورت برای من چمران از روزی چمران شد که متوجه شدم او مرد صلح است اما نه به هر قیمت. یک زمانی این را گفتم و باز هم تکرار می‌کنم. عکسی که از امام (ره) هنگام خروج از هواپیمای ایرفرانس منتشر شد، مدام محدود شد تا شد تنها تصویر امام و آن خلبان. من نمی‌خواستم سوار بر جریانی شوم که می‌خواهد با زاویه دید خودش همه چیز را ببیند. مگر کسی می‌تواند این واقعیت را رد کند که چمران جزو جریان نهضت آزادی بود اما این را قائلم که ایشان بزرگ‌تر از آن جریان بود.» او در ادامه گفت: «جنگیدن برای صلح حرف احمقانه‌ای است اما این اتفاق در دنیا وجود دارد و من چمران را از این جهت، مرد چند وجهی می‌دانم که باب عرفان، باب چریک بودنش، باب صلح طلبی‌اش و...، همه باز است اما شما می‌بینید که تنها از باب عرفان ایشان خیلی صحبت شده است. پوسته این شخصیت آنقدر پرقدرت بود که من باید خیلی دست و پا می‌زدم که بتوانم به آن وارد شوم.» حاتمی‌کیا سپس در پاسخ به پرسشی درباره «فاخر بودن فیلمش» عنوان کرد: «این واژه، واژه‌ای بود که قلب شد. من دوست ندارم که وارد این جریان شوم. من خودم منتقد بعضی بودجه‌ها و این عنوان هستم اما این انتقاد نباید باعث شود که کل این ماجرا زیر سوال برود چون یک فیلم‌هايی استراتژیک است که نظام باید برای آن هزینه کند. به نظرم در حمله کردن به کل فیلم‌های فاخر یک نوع کینه‌توزی وجود دارد. پول ساخت فیلم‌های من را سفارت هلند و جشنواره برلین نمی‌دهد و البته من هم نمی‌روم پولم را از آنها بگیرم و باید آن را از این نظام بگیرم اما باید به ریال ریال خرج کردن این بودجه دقت کرد چون در آن دنیا باید حساب آن را پس داد. ضمن آنکه من در فیلم هفدهم خودم به چنین بودجه و فیلمی نیاز داشتم نه از همان ابتدا.» بابک حمیدیان هم که اولین بار «چ» را می‌دید با بغض گفت: «کاش در دنیایی زندگی می‌کردیم که اگر چیزی درباره فیلم می‌گویم مرا ریاکار ندادند. من اولین بار بود که «چ» را می‌دیدم. الان به بچه‌ها و همرزمان اصغر وصالی (فرمانده چریکی که او نقشش را بازی می‌کند) فکر می‌کنم.» او که متاثر شده بود، ادامه داد: «امیدوارم فرصت بیشتری پیش بیاید که بتوانیم درباره‌ این فیلم حرف بزنیم. اصلا نمی‌دانم باید به چه کسی خسته نباشید بگویم و به چه فکر کنم!» مریلا زارعی در تکمیل سخنان بابک حمیدیان گفت: «احساسم چیزی نزدیک به احساس بابک حمیدیان است. توفیق ایستادن جلوی دوربین آقای حاتمی‌کیا برای سومین بار را داشتم. افتخار می‌کنم که در «چ» حضور داشتم و از حاتمی‌کیا یاد گرفتم.» قابل ذكر است كه در اين نشست خبري، فريبرز عرب‌نيا بازيگر اصلي اين فيلم كه نقش شهيد چمران را بازي كرده است حضور نداشت. منبع: تهران امروز