سرویس فرهنگی«فردا»: حضرت آیت الله جوادی آملی در ادامه سلسله دروس هفتگی اخلاق خود که پنجشنبه ها بعد از اقامه فریضه عصر و در محل نمازخانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار می شود به تشریح نیروی اندیشه و انگیزه در وجود انسان پرداخت و گفت:انسان يك سلسله نيروهايي دارد كه مسئولان و متوليّان انديشه او هستند و يك سلسله نيروهايي دارد كه مسئولان و متوليّان انگيزه او هستند اينكه ما عالِم بيعمل داريم براي آن است كه مسئول ادراك و انديشه غير از مسئول عمل است و اينكه يك عامل بيدرك هم داريم براي آن است كه مسئول عمل غير از مسئول علم است. وی در ادامه به تبیین تفاوت های عقل نظری و عملی پرداخت و خاطر نشان کرد:در درون ما شأني است به نام عقل نظری كه مسئول انديشه است همه علوم حصولي به عهده اوست يعني تصور، تصديق، قضيه، تشكيل قياس اقتراني، قياس استثنايي، استدلال، برهان همه مربوط به اين عقل نظری است که عهدهدار جزم ، قطع و يقين نظري است و عقل عملي مسئول عزم ، اراده ، نيّت و اخلاص است. وی کارکرد اخلاق را هدایت عقل نظری و عملی در مسیر صحیح و الهی خواندند و تصریح داشت: اين بيان نوراني امير مؤمنان(سلام الله عليه) كه فرمود:
«كَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِيرٍتَحْتَ هَوي أَمِيرٍ» در صحنه جهاد نفس اوّلين كاري كه دشمن بيرون يعني شيطان و دشمن درون يعني هوس ميكند این است که دست و پاي اين عقل عملي را ميبندد چون علم فراوان است آنكه مشكل را حل ميكند جزم نيست آنكه مشكل را حل ميكند عزم ،اراده ، نيّت و اخلاص است. مفسر بزرگ قرآن عالِم بيعمل را مانند کسی دانست که چشم بينا و گوش شنوا دارد ولي دست و پاي او به زنجير است،و تاکید کرد: اگر كسي مار و عقرب را ديد و فرار نكرد نبايد اعتراض كرد مگر نديدي چون چشم فرار نميكند بايد گفت مگر پايت بسته بود, اگر ما عالِم بيعمل داشتيم نبايد به او گفت مگر نميدانستي تو كه اينها را درس گفتي, بايد گفت چرا آن نيروي عزمت را به كار نگرفتي؟ حضرت آیت الله جوادی آملی با بیان این نکته که اخلاق، فنّ كليدي اين كار است كه ما محاسبه كنيم و مراقبه داشته باشيم كه دشمن درون و بيرون، مسئول اراده ما را به بند نكشند گفت: گناه, زنجيري است كه به گردن عقل عملي آويخته ميشود و او را به بند ميكشد، فنّ اخلاق اين نيست كه ما را عالِم بكند آن كار حوزه و دانشگاه است اما كار مسجد و حسينيه اين است كه ما را عاقل كند يعني «ما عُبد به الرحمن
واكتسب به الجنان» را زنده كند. ایشان در فراز دیگری از فرمایشات خود با اشاره به قسمت هایی از دعای کمیل، سبقت در امور معنویی را مورد تاکید قرار داد و تصریح کرد:اينكه در دعاي نوراني كميل هست که خدايا مرا احسن از ديگري، اعلم از ديگري، اقرب از ديگري قرار بده همين است اگر كسي بخواهد به خدا عرض كند خدايا من از همه متواضعتر باشم باتقواتر باشد أصدق باشم أحسن باشم اين مشكلي پيش نميآيد انسان اگر ـ خداي ناكرده ـ بخواهد در تكبّر جلو بزند با درگيري روبهروست ولي وقتي خواست با تواضع جلو بزند اول فضيلت است. ایشان اذعان داشت: اگر كسي اين راه را طي كرد گويا عُوا و زوزه سگان جهنم را هماكنون ميشنود گويا بهشت و اهل بهشت را ميبيند اين كار عقل عملي است اين با مفهوم كار ندارد مفهوم براي مسئول انديشه است اخلاق با اين رديف كار دارد.
دیدگاه تان را بنویسید