چرا 313 نفر؟

یکی از مسائل مهم درباره امام زمان (عج) و حوادث ظهور، مسئله 313 نفر از یاران آن حضرت است. برای بسیاری از افراد این سوال وجود دارد که این عدد چه خصوصیتی دارد و چرا امام زمان (عج) باید 313 نفر یار داشته باشد و مگر با این تعداد می توان در قیام جهانی پیروز شود؟ اگر می خواهید به پاسخ این قبیل سئوالات برسید، این مطلب را تا آخر بخوانید: چرا 313 نفر؟ البته ما از جزییات و خصوصیات این مسئله آگاه نیستیم، ولی به نظر می رسد این عدد ویژگی خاصی نداشته باشد. دلیل مشهور شدن این عدد وجود برخی روایات است که تاکید کرده اند شمار یاران امام زمان (عج) به تعداد یاران رسول خدا (ص) در جنگ بدر است و چون در تاریخ نقل شده که تعداد اصحاب پیامبر در جنگ بدر 313 نفر بوده است، این قضیه مشهور شده که تعداد یاران امام زمان (عج) هم 313 نفر است. امام صادق (ع) فرمود: «گویا می نگرم قائم را بر منبر کوفه و سیصد و سیزده نفر یارانش را که پیرامونش گرد آمده و به شمار اهل بدر هستند». (1) آیا با 313 نفر می توان در جنگ پیروز شد؟ البته قیام امام زمان (عج) یک قیام ویژه است که نمی توان درباره جزییات آن به راحتی قضاوت کرد. در عین حال بنا نیست همه یاران حضرت تنها همین 313 نفر باشند. در روایات درباره یاران حضرت، چند عدد بیان شده است. در برخی روایات به 313 نفر و در برخی روایات دیگر، به ده هزار نفر اشاره شده است. ابوبصیر از امام صادق (ع) نقل می کند که حضرت فرمود: «تا حلقه کامل نگردد، قائم خروج نمی کند. گفتم کامل شدن حلقه به چند نفر است: فرمود: ده هزار نفر». (2) در برخی روایات دیگر نیز به دوازده تا پانزده هزار نفر اشاره شده است. امام علی (ع) فرمود: «مهدی میان دوازده تا پانزده هزار یاور قیام خواهد کرد». (3) در برخی روایات دیگر به توده های انبوهی اشاره شده که از نقاط گوناگون جهان، به ویژه مشرق زمین به یاری امام می شتابند. (4) از مجموع این روایات می توان به این جمع بندی رسید که فرماندهان اصلی و مهم ترین یاران حضرت مهدی (عج) همان 313 نفر هستند، ولی در رده های بعدی، ده تا پانزده هزار نفر جزو یاران خاص حضرت هستند و در نگاهی کلی، هزاران، بلکه میلیون ها سرباز در این قیام حضور دارند. در برخی روایات هم به تکمیل یاران حضرت اشاره شده است. امام صادق (عج) فرمود: «سیصد و سیزده نفر با او بیعت می کنند. او تا هنگام کامل شدن ده هزار نفر در مکه اقامت کرده، سپس رهسپار مدینه می شود». (5) این 313 نفر اهل کجا هستند؟ در این باره نمی توان به طور قطع و یقین سخن گفت، ولی از روایات به دست می آید که این افراد از مناطق گوناگون عالم هستند و از نظر معنوی، برترین و کامل ترین افراد زمان خود به شمار می آیند که به محض شنیدن ندای امام زمان (عج) در مکه، به سرعت خود را به آن حضرت می رسانند. از آنجا که این افراد، فرماندهی قیام حضرت در مناطق گوناگون را بر عهده خواهند داشت، به طور طبیعی، از مناطق مختلف عالم و شهرهای متفاوت خواهند بود. در روایات آمده که در آغاز 45 تن از نُه قبیله و شهرهای مختلف نزد حضرت گرد می آیند، سپس به این عده افزوده می شود و از شهرهای مختلف و دوردست یاران حضرت با سرعت ویژه ای به سوی حضرت رهسپار می شوند و دور حضرت حلقه می زنند، در حالی که برخی از آن ها حتی هم دیگر را نمی شناسند. در منابع دینی از بیش از هشتاد شهر و دیار نام برده شده که این عده (313 نفر) از آن شهرها هستند؛ شهرهایی مانند قم، کوفه، طالقان، گرگان، طبرتان، طرابلس، بیروت، دمشق، ری، فلسطین، قزوین، شیراز، دیلمان، بصره، اهواز و کرمان. (6) این 313 نفر از نظر سن و جنسیت و نژاد چگونه اند؟ آن چه در حلقه یاران حضرت مهدی (عج) مهم است، ایمان و تقوا و قابلیت همراهی در قیام جهانی حضرت است، نه چیزی دیگر و به همین خاطر در این جمع ویژه، نه سن و سالم و مقام، موضوعیت دارد، نه جنسیت افرا و نه نژاد و رنگ و ملیت. در بعضی روایات آمده که زنان تعدادی از یاران امام زمان (عج) را تشکیل می دهند. امام باقر (ع) فرمود: «سوگند به خدا، سیصد و چند نفر بدون وعده پیش گرد می آیند که در میان آنان پنجاه زن است». (7) وجود زنان در میان یاران خاص و وزیران حضرت مهدی (عج) نشانه جایگاه والای زنان در انقلاب جهانی حضرت است. هم چنین یاران حضرت از صنف و نژاد ویژه ای نیستند، بلکه از گروه ها و نژادهای گوناگون و از سراسر جهان هستند. چنان که از روایات به دست می آید، اکثریت قریب به اتفاق یاران امام زمان (عج) را جوانان تشکیل می دهند. امام علی (ع) فرمود: «یاران مهدی (عج) جزو جوانان اند و پیر و کهن سال در میان آنان وجود ندارد، جز تعداد اندکی». (8) البته در این که مقصود از جوان بودن در این روایت چیست، دقیقاً نمی توان اظهار نظر کرد. شاید مقصود از جوان بودن آن است که یاران حضرت از نظر روحیه و قدرت و توان جوان هستند، ولی احتمال این که منظور از یاران جوان، سن کم آنان باشد، بسیار زیاد است. در مجموع می توان گفت بیشتر یاران حضرت مهدی (عج)، جوان و نیرومندند. پي‌نوشت ها : 1. کمال الدین و تمام النعمه، ج2، ص 672. 2. کتاب الغیبه، ص 307. 3. اعلام والفتن، ص 65. 4. بحار الانوار، ج 51، ص 316. 5. ارشاد مفید، ج 2، ص 383. 6. اعیان الشیعه، ج 2، ص 84. 7. بحار الانوار، ج 52، ص 223. 8. همان، ج 53، ص 334