حق شناس: رویکرد مدیریت شهری احیای بافت تاریخی شهر است

خبرگزاری مهر:محمد جواد حق شناس در همایش میراث فرهنگی، گردشگری و توسعه پایدار که به همت کمیته میراث فرهنگی شورا در محل موزه ملک برگزار شد، افزود: در آستانه روز ملی موزه‌ها از زحمات آقای خلیل ابادی تشکر می‌کنم.

وی ادامه داد: به درستی در بیش از یکسال اخیر رویکرد شهرداری تهرن به سمت احیای بافت تاریخی شهر از رونق و تلاش بیشتری برخوردار بوده است.

حق شناس گفت: در سایه این تلاش ما توانستیم نگاه غلطی که به حوزه توسعه شکل گرفته و پاشیدن گرد فراموشی بافت تاریخی را شکل داده بود را تغییر دهیم و آرام آرام رجعتی به این بخش ارزشمند تاریخی شهرمان داشته باشیم. ما توانسته ایم گوشه‌های درخشانی از تاریخ فرهنگی و میراثی شهرمان به معرض بازدید کنندگان برسانیم و باید به این باور برسیم که پیوند جدی و معنا دار بین میراث فرهنگی، توسعه پایدار و گردشگری ایجاد نماییم.

وی افزود: این قول را خواهم داد که هر موضوعی در راستای صیانت از بافت تاریخی و میراثی و نیز رونق گردشگری در تهران بیان شود از منظر پیگیری در دستور کار خود قرار دهیم.

حق شناس گفت: سخن از میراث که به میان می‌آید در معنای لغوی و البته نظام ارزشی فهم ما از کلمات و معنای متبادر شده به ذهن بلافاصله این معنا نقش می‌بندد که چیزی از کسی به ما رسیده است حال چه از دور دور‌ها و چه همین نزدیکی، البته گاه بسیار با ارزش، و شاید از همین روست که گاه آن را با عتیقه و به اشتباه یکی می‌گیرند، اما متاسفانه از حدود صد و اندی سال پیش با بکار گیری آنچه میراث نامیده می‌شد پیوندی میان این معنا و گذشته دور و حتی چیزی کهنه که ارزشش به کهنگی آن است در افهام عمومی جا افتاده و کاربرد پیدا کرده است.

وی ادامه داد: باید دانست که میراث فرهنگی امری صرفا مربوط به گذشته نیست بلکه به زندگی امروز ما نیز پیوند داشته و مبنایی برای آینده این سرزمین است.

رئیس کمیسیون فرهنگی شورا گفت: ما نمی‌توانیم از زندگی ایرانی در جامعه ایرانی سخن بگویم و میراث فرهنگی را نادیده بگیریم. شیوه زندگی ایرانی در امتداد دانشی از سرزمین و زندگی در آن قرار می‌گیرد که آن دانش و بینش از زیستن در این سرزمین را باید در سنت و میان میراث به جا مانده از گذشته جست و تفسیر کرد.

وی ادامه داد: گاهی رجوع به میراث به اشتباه به گذشته گرایی تفسیر می‌شود و آن را مغایر با توسعه در جامعه قرار می‌دهیم در حالی که اگر به دنبال توسعه‌ای پایدار باشیم گریزی از مراجعه به میراث فرهنگی یک سرزمین و استفاده از امکانات نهفته در آن نداریم. در اسناد گوناگون بین المللی از جمله ریو نیز بار‌ها بر حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی سکونت گاه‌های انسانی، تجدید حیات مناطق تاریخی و بازسازی مراکز شهری در جهت داشتن شهر پایدار و ایجاد توسعه‌ای پایدار تاکید شده است. حتی در زمینه مباحث توسعه اقتصادی پایدار نیز این امر اشاره شده است، که ریشه کنی فقر باید به گونه‌ای باشد که رفاه مردمان بومی و جوامع آنان، دیگر سنتی و محلی و اقلیت‌های قومی را افزایش دهد، هویت، میراث فرهنگی و مختصات آنان را بشناسد و حمایت نماید و از به خطر افتادن میراث فرهنگی و دانش سنتی و عملی جلوگیری نماید.

حق شناس اظهار داشت: پس دیگر نباید با قرار دادن مسئله میراث فرهنگی در برابر توسعه، تیشه به ریشه این سرزمین زد و آن را از داشته هایش تهی کرد. اما یکی از نقاطی که میراث فرهنگی با توسعه پایدار اقتصادی گره می‌خورد حوزه گردشگری است.

وی افزود: امروزه از گردشگری به عنوان یک صنعت یاد می‌شود و آن را رهیافتی یگانه برای توسعه می‌دانند. اما این یک نسخه همه گیر برای تمامی کشور‌ها نیست بلکه در فهم استعداد سرزمینی یا همان دانش میراث در تعریف نوع و انواع گردشگری بسیار دارای اهمیت است. در همین سال میلادی که در آن هستیم شهرداری بارسلونا و فلورانس اعلام کرده اند که بیست درصد گردشگرانشان را کاهش داده اند تا بتوانند زیست شهری مردمان و شهروندان این شهر‌ها حفظ شود.

حق شناس افزود: پس گردشگری البته در توسعه پایدار سهمی دارد، اما بدون تهدید نیست و با شناخت دقیق از مختصات آن است که می‌شود نقش پایدار گردشگری در توسعه را بازشناخت و به کار برد.

رئیس کمیسیون فرهنگی شورا گفت: درباره تهران نکته جالب آن است که گردشگری در طی سالیان گذشته و بنابر تلاش‌های فعالان میراث فرهنگی و نهاد‌های مردمی به تمنای شهری شهروندان تهرانی تبدیل شده است و نقشی موثر در نبود انچه نشاط اجتماعی می‌دانیم بازی کرده است که درس‌های بسیاری در خود دارد از جمله آن که گذار مهاجران به شهر تهران و زندگی در تهران از آن‌ها شهروند تهرانی می‌سازد که می‌خواهد بداند تهران کجاست؛ پس با توجه به این نکته و البته نکات بسیار دیگر باید به دنبال نسخه کارآمد موثر در ارتقا کیفیت زندگی تهران و توسعه پایدار آن از منظر گردشگری فرهنگ بود.

وی ادامه داد: گردشگری نه تنها در حوزه فرهنگی می‌تواند موثر باشد بلکه بر اقتصاد یک جامعه نیز می‌تواند تاثیر بسزایی بگذارد. ما در ایران سرمایه بسیار در حوزه میراث فرهنگی داریم که خود می‌تواند انگیزه برای گردشگران و جهانگردان باشد که برای دیدن ان‌ها به ایران بیایند و از این طریق علاوه بر نمایش فرهنگ ایرانی، منافع اقتصادی نیز نصیب کشور شود.

حق شناس با بیان اینکه ما برای رونق بخشیدن به حوزه گردشگری باید ببینیم چه چیزی داریم که باید ان را حفظ کنیم و چه چیزی نداریم که باید آن را مهیا کنیم. در شهر تهران در حوزه میراث فرهنگی و طبیعی بسیار غنی هستیم به رغم خبر‌های بدی که گهگاه پیرامون آسیب دیدن و نابود شدن برخی از این میراث می‌رسد ما هنوز در این زمینه توانمندیم و باید جلوی نابودی بیشتر میراث فرهنگی این شهر را بگیریم و با حفظ آن سرمایه‌ای ارزشمند که قابل تولید انبوه نیست را بگیریم.

رئیس کمیسیون فرهنگی شورا گفت: از سوی دیگر باید شرایط زیر ساخت‌های لازم را برای گردشگران فرهنگی فراهم کنیم که بتوانند با میراث این شهر ملاقات کنند.

وی ادامه داد: البته باید به خاطر داشته باشیم که میراث فرهنگی منحصر به حوزه گردشری نیست و خدا‌ی ناکرده میراث را هزینه رونق گردشگری نکنیم. این امر مستلزم برنامه ریزی دقیقی است که میا ن. گردشگری فرهنگی و حفاظت از میراث فرهنگی تعادل ایجاد کند.

حق شناس افزود: شورای شهر پنجم در راستای نیل به اهداف و آنچه که ذکر شد علاوه بر کمیته تخصص میراث فرهنگی و گردشگری که این نشست به همت ایشان فراهم شده برنامه‌ای را به عنوان میراث شهر پی می‌گیرد که بتواند به تبیین این مباحث و فراتر از آن تاثیر میراث شهر بر مدیریت شهری کمک کند. باز در همین راستا نگاهی ویژه به خانه‌های تهران و موضوع خانه موزه‌ها در کمیسیون فرهنگی و اجتماعی در جریان است.