تهران در مارپیچ طرح‌های عجیب و غریب آقای شهردار

خبرگزاری تسنیم: پولی کردن طرح زوج و فرد در سال آینده، طرح اخذ عوارض از خودرو‌ها برای استفاده از بزرگراهها، پل‌ها و تونل‌های شهری تهران و طرح ترفیک جدید تنها بخشی از طرح‌های عجیب و غریب نجفی است و با این حساب شهروندان تهرانی سال آینده شرایط سختی را خواهند داشت.

بر اساس گزارش بین‌المللی سازمان بهداشت جهانی، ۲۳ درصد از مرگ و میر‌ها ناشی از عوامل محیطی هستند که مهمترین آن نیز آلودگی هوا محسوب می‌شود. همین چند وقت پیش بود که عباس شاهسونی، رئیس کارگروه سلامت هوای وزارت بهداشت از مرگ ۴۸۱۰ نفر در سال ۱۳۹۵ در تهران به خاطر آلودگی هوا خبر داده بود. وی درباره دودی که شهروندان تهرانی هر روز استنشاق می‌کنند و مرگ نیز یکی از ارمغان‌های آن است، گفته بود: «اندازه‌گیری تعداد جانباختگان بر اثر آلودگی هوا به جمعیت شهر‌ها نیز بستگی دارد و قطعا تهران با توجه به جمعیت بالایی که دارد بیشترین آمار مرگ و میر در آلودگی هوا را به خود اختصاص می‌دهد.» این‌ها تنها نتایج رسمی و اعلام شده درباره نتایج آلودگی هوا کلانشهر تهران است و بدون شک ثبت کامل عوامل مرگ و میر و بیماری‌های مرتبط با آلودگی می‌تواند آمار‌های بالاتری را ارائه دهد. هفتم آبان ماه سال جاری بود که مجید فراهانی، عضو شورای شهر تهران در جلسه علنی شورا از آمار نگران کننده‌ای سخن گفت که قربانیان آلودگی هوا را به مراتب بیشتر از آمار خوشینانه وزارت بهداشت اعلام می‌کند: «متاسفانه در تهران بر اساس آمار در سال ۱۳۸۴ بیش از ۱۰ هزار نفر بر اثر آلودگی هوا کشته شده‌اند که در سال ۱۳۹۵ این رقم به بیش از دو برابر افزایش یافته است. این بدین معناست که در تهرانی زندگی می‌کنیم که هفته‌ای یک ایرباس ۵۰۰ نفره در آن سقوط می‌کند و کسی به آن توجهی ندارد. تهران جزو سه شهری که بدترین کیفیت هوا را دارد قرار گرفته است.» طرح‌هایی برای افزایش مرگ و میر! در همین حال که بسیاری از کارشناسان بهداشتی و سلامتی نگرانی خود را از افزایش مشکلات و بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا اعلام می‌کنند، شهرداری تهران طرحی را بر روی میز گذشته که اوضاع را به مراتب نسبت به قبل وخیم‌تر خواهد ساخت. طرحی که محور اصلی آن پول دادن و خریدن هواست! پورسیدآقایی، مدیرعامل مستعفی راه آهن و معاون حمل و نقل و ترافیک جدید شهرداری تهران، کسی است که به عنوان وکیل مدافع سرسخت طرح‌های جدید ترافیکی در مقابل دوربین‌ها و تریبون‌ها قرار می‌گیرد و پذیرای هیچ نقدی نیز نیست. وی در زمان حادثه قطار سمنان ــ مشهد که منجر به فوت بیش از ۵۰ نفر شد، مدیرعامل راه‌آهن بود و مجبور به استعفا شد. طرح جدید ترافیک مبنایش درآمدزایی بیشتر برای شهرداری به بهانه توسعه مترو است. در این طرح دیگر سهمیه‌ای در کار نخواهد بود و هر کس پول بدهد می‌تواند وارد طرح شود. پیش‌بینی می‌شود که این امر با هجوم ۴ میلیون خودرو به سمت مرکز شهر همراه شود و حجم ترافیک و آلودگی را دوچندان سازد. هرچند از یکسو پورسیدآقایی و اعضای کمیسیون حمل و نقل شورای شهر اعلام می‌کنند این طرح برای درآمدزایی نیست و همان میزان ۱۱۸ هزار خودرو می‌توانند وارد طرح شوند، ولی از سوی دیگر اعلام می‌کنند که درآمد‌های ناشی از آن را قصد دارند در مترو و حمل و نقل عمومی هزینه کنند در کنار این چگونگی تعیین ورود و خروج خودرو‌ها و محاسبه تعداد خودرو‌ها با توجه به زیرساخت‌های موجود تقریباً غیرعملی است. خبری نگران کننده دیگر که با موضع گیری پلیس مواجه شد. اما در کنار این طرح که تقریبا مراحل اجرایی آن از ۱۵ فروردین سال بعد مهیا شده و انتقادات گسترده رسانه‌ها و کارشناسان به گوش مدیران شهری بدهکار نبود، پورسیدآقایی گام دیگر به سمت زوج و فرد برای اخذ عوارض و پولی سازی آن نیز برداشته است. با توجه به آنچه که پورسیدآقایی آن زمان مطرح کرده بود، محدوده زوج و فرد به محدوده زرد تبدیل می‌شود و ورود همه خودرو‌های دارای معاینه فنی به شرط پرداخت عوارض مربوطه در آن آزاد می‌شد. این طرح شهرداری، با مخالفت جدی پلیس در شورای ترافیک تصویب نشد و طرح زوج و فرد همانی که بود، باقی ماند. با این وجود به نظر می‌رسد مرغ معاون شهردار تهران یک پا دارد و باید با صغری و کبری کردن، طرحش را هر جور شده به اجرا درآورد و کاهش آلودگی را معیار موفقیت پیشنهادش به صورت تلویحی اعلام کرده است. محسن پورسیدآقایی با بیان اینکه با اعلام محدودیت تردد زوج و فرد از درب منازل در برخی از روز‌های بهمن، شاهد کاهش ٧� درصدی ترافیک صبحگاه و در عین حال کاهش ٣٥ درصدی ترافیک عصرگاهی معابر بزرگراهی و محور‌های با ترافیک سنگین بوده‌ایم، می‌گوید: در راستای اجرای این طرح با کاهش ١� درصدی ورود خودرو‌ها به محدوده زوج و فرد در روز‌های اجرای طرح سراسری زوج و فرد روبه‌رو بودیم. مقایسات صورت گرفته در روز‌های سه‌شنبه و چهارشنبه (١٧ و ١٨ بهمن) به نسبت سه شنبه و چهارشنبه (٣ و ٤ بهمن) صورت گرفته است. وی با اشاره به استفاده بیشتر شهروندان از حمل و نقل عمومی در روز‌های تسری طرح زوج و فرد به درب منازل تصریح می‌کند: طی این ایام میانگین جابه جایی مسافر با استفاده از مترو ١٥ درصد افزایش یافته است این در حالیست به واسطه تعطیلی مدارس در همه مقاطع تحصیلی و کاهش تردد جمعیت آموزشی شهر تهران، جابه جایی مسافر با استفاده از اتوبوس و تعداد سفر‌های صورت گرفته با تاکسی در شهر تهران با کاهش ١� درصدی مواجهه بوده است. با وجود آنکه شهرداری تهران اصرار دارد که سه ماه پس از اجرای طرح ترافیک، طرح جدید زوج و فرد هم اجرا می‌شود، اما ۲۴ بهمن، سردار محمدرضا مهماندار، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، در گفت و گویی نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و اعلام کرده بود که موضوع اخذ عوارض برای تردد در محدوده طرح زوج و فرد از سوی شهرداری در شورای عالی ترافیک تهران مطرح شد، اما این موضوع رای نیاورد و اجرای ان منتفی شد. سردار مهماندار به خواست شهرداری تهران برای اجرای طرح جدید زوج و فرد سه ماه پس از اجرای طرح جدید ترافیک نیز واکنش منفی نشان داد و اعلام کرد که شهرداری تهران نمی‌تواند هروقت خواست طرح گرفتن عوارض از خودرو‌ها در محدوده زوج و فرد را اجرا کند. همچنین سردار رحیمی نیز با این موضوع مخالفت کرده و اجرای آن را افزایش محدودیت برای مردم دانسته که پلیس با آن مخالف است. با وجود مخالفت‌های صورت گرفته در باب طرح زوج و فرد و پولی کردن آن، این نگرانی وجود دارد که به مانند طرح جدید ترافیک که در ابتدا با مخالفت‌های متعددی از سوی سازمان‌ها و نهاد‌های انتظامی و کشوری مواجه شد، ولی در نهایت این طرح به تصویب رسید و شهروندان تهرانی باید در سال آینده برای ورود به طرح ترافیک پول بیشتری پرداخت کنند و همچنین با آزادسازی ورود خودرو به طرح، شاهد افزایش ترافیک و آلودگی نیز باید باشیم. این نگرانی زمانی تشدید می‌شود که یکی از اعضای سابق شورای شهر تهران ضمن نگرانی از افزایش مشکلات و معضلات ترافیک و آلودگی هوا در زمان اجرای طرح جدید ترافیک اخباری مبنی بر فشار شهرداری تهران برای پیش بردن طرح‌های خود ارائه داد. محسن پیرهادی، عضو هیات رئیسه شورای چهارم در گفت‌وگویی عنوان کرده بود: «هر چند مایل به رسانه‌ای کردن این موضوع نیستم، اما به دلیل تضییع حق شهروندان تهرانی و با پوزش از دوستان راهور شنیده‌ها حاکی از آن است که به واسطه رایزنی مجموعه کمیسیون حمل و نقل و ترافیک و مجموعه مدیریت شهری پلیس راهور طرح ترافیک را پذیرفته است. شاید عمده‌ترین دلیل آن حمایت‌های مالی شهرداری از پلیس راهور است در حالی که مساعدت‌های شهرداری به پلیس راهور وظیفه و حق این مجموعه است. امیدواریم در تعاملات راهور و شهرداری حقوق شهروندان، عدالت مداری، توزیع مناسب امکانات و کاهش آلودگی هوا قربانی سیاست‌های مدیریتی نشود تا طرحی مورد استفاده قرار گیرد که به نفع عموم مردم و در راستای کاهش ترافیک وآلودگی هوا قرار داشته باشد.» به هر حال در چالش همیشگی ترافیک و آلودگی هوا، به نظر می‌رسد مدیریت جدید شهری به جای ارائه طرح‌های عملی برای از بین بردن این معضلات به فکر افزایش درآمد خود از آن‌ها افتاده است و به صورت سلسله‌ای طرح‌های درآمدزا با فشار بیشتر بر دوش شهروندان ارائه می‌شود. اینک طرح جدید ترافیک اجرایی شده، در ماه‌های بعد ممکن است با اصرار‌ها و فشار‌ها محدوده زوج و فرد نیز پولی شود و در کنار همه این‌ها پیشنهاد قابل تامل و خطرناک معاون عمرانی شهرداری یعنی پیروز حناچی است که طرح اخذ عوارض از خودرو‌ها برای استفاده از بزرگراهها، پل‌ها و تونل‌های شهری تهران را ارائه کرده بود.