دهکده حیوانات قزوین یادآور کارتون‌های دهه ۶۰ +تصاویر

خبرگزاری تسنیم: در حالی که شرایط نامناسب نگهداری از حیوانات در باغ های وحش و باغ های پرندگان کشور، هر روزه اعتراضاتی را به دنبال دارد به گونه ای که نمایندگان مجلس شورای اسلامی خصوصا طی ماه های گذشته بر لزوم ساماندهی قاطعانه مراکز نگهداری از حیات وحش تاکید کرده اند، چندی پیش، سازمان حفاظت محیط زیست، فهرستی از 53 مرکز مجاز نگهداری از حیات وحش منتشر کرد. مراکزی که از مجوز بهره برداری سازمان حفاظت محیط زیست برخوردارند اما رعایت نکردن ضوابط نگهداری از حیوانات در آنها همچنان با انتقادات دوستداران حیوانات همراه است. اما در فهرست این 53 مرکز مجاز نگهداری از حیات وحش، نام مرکزی به چشم می خورد که گفته و شنیده ها حکایت از شیوه متفاوت نگهداری از حیوانات در آن دارد: باغ وحش قزوین. وقتی سگ می‌زند و گربه می‌رقصد مشاهده تصاویر باغ وحش قزوین، اصطلاحی را برای بیننده تداعی می کند که به گوش بسیاری از مردم آشناست: سگ می زند و گربه می رقصد، البته نه به معنای کاربردی آن که شلوغی و هرج و مرج است. برعکس، اینجا همه چیز مرتب است و ظاهرا طبق برنامه پیش می رود. اینجا هرچند در فهرست مراکز نگهداری از حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست، تحت عنوان "باغ وحش قزوین" گنجانده شده اما با سایر باغ های وحش و کلا با تعریف باغ وحش متفاوت است. اینجا به گفته مسئولانش، اصلا باغ وحش نیست؛ پارک حیوانات است یا همان دهکده طبیعت قزوین. اینجا واقعا سگ با بزرگترین گربه سان جهان همبازی است. گراز، سر به سر گاو می گذارد، لاکپشت، تمساح سواری می کند و ببر و الاغ به تبادل افکار مشغولند. حیوانات به نوبت از جایگاه های خود خارج می شوند و در فضای آزاد به همراه نادر رضانوری، موسس این مجموعه قدم می زنند. گاهی با قلاده و گاهی بی قلاده. هرچند در این مرکز، بر خلاف رویه متعارف در باغ های وحش، گونه های وحشی کاملا به انسان و حتی به سایر گونه ها خو گرفته اند و به عبارتی نیمه اهلی شده اند، اما به نظر می رسد از امکانات رفاهی مناسبی برخوردارند و بر خلاف حیوانات بسیاری از باغ های کشور، از شرایطی اسفبار رنج نمی برند. به منظور آشنایی بیشتر با این مرکز، خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، در گفت و گویی با نادر رضانوری، موسس دهکده طبیعت شهرداری قزوین، پرسش هایی را در میان گذاشت. مشروح این گفت و گو به قرار ذیل است: در باغ وحش قزوین از چه حیواناتی نگهداری می کنید؟ رضانوری: اصلاح می کنم. اینجا باغ وحش نیست و اصلا هدفمان ایجاد باغ وحش نبوده. دهکده طبیعت قزوین، یک پارک نگهداری از حیوانات است. هم حیوانات اهلی و هم وحشی. حیوانات وحشی که در این پارک نگهداری می کنیم هر کدام به نحوی از طبیعت دور مانده اند و امکان بازگشت به طبیعت را ندارند. البته در صورتی که حیوانات وحشی تحویلی مجموعه، قابلیت رهاسازی را به دست بیاورند در اولین فرصت با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست رهاسازی می شوند. در واقع پناهگاهی برای حیوانات ایجاد کرده ایم که از یک سو از بُعد جذب گردشگر ارزشمند است واز سوی دیگر از بعد آموزش و تحقیقات. دهکده حیوانات قزوین تا چه حد به رعایت ضوابط تعریف شده در دستورالعمل ایجاد و مدیریت مراکز نگهداری از حیات وحش پایبند است؟ رضانوری: سعی می کنیم کلیه ضوابط نگهداری از حیوانات در این مجموعه رعایت شود و تاکنون شرایط به تایید سازمان ها و ادارات کل حفاظت محیط زیست و دامپزشکی رسیده است. در ارتباط با مساحت جایگاه ها باید بگویم، متراژهایی بالاتر از آنچه توسط سازمان حفاظت محیط زیست تعریف شده را برای نگهداری از حیوانات اختصاص داده ایم. تسنیم: به عنوان مثال در دستورالعمل سازمان حفاظت محیط زیست برای هر گربه سان بزرگ دستکم 150 متر مربع فضا در نظر گرفته شده. شیرهای دهکده طبیعت قزوین از چه فضایی برخوردارند؟ رضانوری: برای نگهداری از دو شیر آفریقایی، جایگاهی به مساحت 600 متر مربع اختصاص داده ایم. درباره رایان بگویید. در سال 92 یک شیر نر 7 ساله به مرکز بازپروری تهران ارجاع داده شد که در یک منزل مسکونی نگهداری شده و متاسفانه به دلیل شرایط نامطلوب تغذیه به نرمی استخوان شدید دچار شده بود و دامپزشک، یوتانایز (مرگ با تزریق داروی بیهوشی) را برای این حیوان توصیه کرده بود اما این شیر به درخواست مجموعه، به دهکده منتقل شد و اکنون با وجود اینکه از سلامت کامل برخوردار نیست اما پس از گذشت سه سال، به خوبی غذا می خورد و با انسان ارتباط برقرار می کند. رایان یکی از عزیزترین حیوانات مجموعه است. هزینه های دهکده حیوانات قزوین از چه منبعی تامین می شود؟ رضانوری: خوشبختانه شهرداری قزوین با شجاعت، مسئولیت کلیه هزینه های مجموعه را که در حال حاضر مساحتی بالغ بر 10 هکتار را شامل می شود پذیرفته است و پروانه بهره برداری مجموعه دو سالی است که صادر شده. البته در سفر چند ماه پیش رئیس جمهور، 20 میلیارد تومان برای توسعه این مرکز مصوب شد و قصد داریم در سال آینده مساحتی 24 هکتاری برای احداث پارک های حیات وحش باز (سافاری) اختصاص دهیم تا گونه هایی مانند شیر، ببر، خرس، گراز، گرگ ،نشخوارکنندگان کوهی و غیره در فضایی آزاد و تا حد ممکن مشابه زیستگاهشان نگهداری شوند. همچنین تصمیم داریم، کلینیک حیات وحش مجموعه را با همکاری اداره کل دامپزشکی استان، به یک بیمارستان حیات وحش مجهز به اکیپ های درمانی سیار ارتقا دهیم که مستلزم کسب اطلاعات و تجربیات از کشورهای با تجربه است. به همین منظور، در اجلاس راه ابریشم که در قزوین برگزار شد با سفرای هندوستان و کشورهای آفریقایی جلساتی را برگزار کردیم تا بتوانیم در آینده از تجربیات این کشورها در زمینه درمان و رفتارشناسی حیات وحش استفاده کنیم چرا که یکی از اهداف این مجموعه حفاظت از گونه های در خطر انقراض کشور است و می بایست بتوانیم بهترین امکانات را برای نگهداری از این گونه ها فراهم آوریم. چرا اوضاع باغ های وحش کشور تا این حد نا به سامان است؟ رضانوری: احداث باغ وحش بدون برخورداری از پشتوانه مالی و علمی قوی بی معناست و با شکست رو به رو می شود. اینکه در هر شهر یک باغ وحش کوچک با شرایط نامناسب فعالیت کند، اشتباه است. با توجه به اینکه هیچ باغ وحشی، با فروش بلیط قادر به تامین هزینه های خود نخواهد بود باید اتحادیه ای تشکیل شود تا با توجیه اقتصادی قابل قبول با مشارکت دولت و همینطور بخش خصوصی، برای تامین بودجه کلیه مراکز نگهداری از حیات وحش در سطح کشور برنامه ریزی کند. به این منظور بر اساس آب و هوای مناطق مختلف، مناطقی تعیین شود و در آنها گونه های حیات وحش به صورت تخصصی نگهداری شوند. مثلا باغ وحش کاسیت خرم آباد با مساحت 30 هکتار و آب و هوای کوهستانی، برای نگهداری از حیوانات کوهی بسیار مناسب است. همچنین در استانی مثل سیستان و بلوچستان می توان یک پارک ویژه کروکودیل احداث کرد و یا حتی با جمع آوری خزندگان معلول مثل انواع بزمجه و ایجاد یک پارک خزندگان، گردشگری را در استان رونق بخشید. فکر می کنم اگر سازمان شهرداری های وزارت کشور به طور جدی به موضوع ساماندهی مراکز نگهداری از حیات وحش ورود کند و با تعامل با سازمان حفاظت محیط زیست و با مشارکت بخش خصوصی، برای افراد علاقه مند به نگهداری از حیات وحش تعلقاتی ایجاد شود بتوان با برنامه ریزی و نظارت قوی، نگهداری از حیات وحش را سمت و سویی داد که هم با اهداف زیست محیطی و تحقیقاتی هم راستا باشد و هم در جذب گردشگر، موفقیت آمیز. البته تعامل سازمان حفاظت محیط زیست وسازمان شهرداری ها از ابعاد دیگر هم بسیار حایز اهمیت است. به عنوان مثال از آنجا که حذف هر گونه ای از محیط زیست مشکلات ویژه ای در ادامه حیات انسان و سایر گونه ها ایجاد می کند، حذف جغدها در پایتخت باعث افزایش تعداد موش ها شده و همینطور قاچاق و حذف پرندگان شکاری تیز پرواز و یا خزندگان به افزایش جمعیت جوندگان و تخریب باغات گردو، بادام و غیره و در نتیجه خروج فرزندان باغداران از باغ ها و هجومشان به مشاغل کاذب در شهرها منجر شده است. دو توله خرس بی مادر استان گلستان، توله ببر سرگردان در خیابان های مشهد و ماده شیر سیرک پرشین که پس از ممنوعیت به کارگیری حیوانات در نمایش ها توسط سازمان حفاظت محیط زیست ضبط شد اکنون از میهمانان دهکده طبیعت قروین هستند.