شهر به روی غول‌های شنی بسته‌شد

روزنامه همشهری: منطقه ۱۸ تهران حال و هوای دیگری داشت. اهالی محله‌های شهرک خلیج‌فارس شمالی و خیابان‌های سینا، فربت، مهتدی و ثارالله در این منطقه شیرینی پخش می‌کردند؛ چراکه با چشم خود نظاره‌گر پلمب و بسته شدن تمام راه‌های ورودی به ۴معدن شن و ماسه بودند. خوشحالي آنها از اين بود كه سرانجام همه نهادهاي مسئول آنطور كه بايد و شايد پاي كار آمده بودند تا جدي‌ترين اقدام براي شكسته‌شدن شاخ غول‌هاي شني آلاينده صورت بپذيرد. اينگونه بود كه همگان بر تعطيلي 100درصدي معادن صحه گذاشتند. آنچه‌ ديروز اتفاق افتاد حاصل همكاري اخير پليس امنيت و مديريت شهري تهران بود؛ اتفاقي كه باعث شد تمام راه‌هاي دسترسي به معادن شن و ماسه جنوب غرب تهران، مسدود شده و جلوي آخرين فعاليت‌هاي غيرقانوني آنها گرفته شود. مأموران امنيتي، نيروي انتظامي، پليس راهور و نيروهاي خدمات شهري شهرداري منطقه براساس حكم دادستاني تهران از ساعت‌ها پيش جلوي در‌هاي ورودي معادن جمع شده بودند تا اقدامات لازم را براي پلمب انجام دهند. در اين بين، اهالي محله‌هاي مسكوني اطراف كه سال‌ها از فعاليت‌هاي آلاينده و بحراني معادن به ستوه آمده بودند نيز در محل حضور داشتند. اينگونه مقدمات كار فراهم شد‌ و مسئولان ذيربط تك‌تك دستگاه‌ها و اتاق‌هاي كارگاهي را مهر و موم كردند. گاردريل‌هاي آهني هم براي مسدود كردن مسيرهاي ورودي جوش داده شدند و بلوك‌هاي سيماني جلوي در‌ها گذاشته شد‌. اگرچه مهم، حكم قضايي صادر شده بود كه براساس آن از اين پس هرگونه كار در راستاي فعاليت معدني و تخليه نخاله و فروش شن و ماسه در اين بخش از شهر جرم تلقي مي‌شود‌ اما به هرحال اقدامات لازم براي محكم‌كاري نيز صورت گرفت تا نظر مردم تأمين شود؛ نظر آنهايي كه طي روز‌هاي اخير از تخليه مخلوط و نخاله و توليد شن و ماسه شاكي شده‌ بودند و مي‌گفتند چرا با وجود اعلام تعطيلي معادن و آغاز ساخت طرح تفرجگاهي به جاي‌ آنها بازهم كارهاي غيرقانوني صورت مي‌پذيرد؟ اشاره اهالي به تاريخ 29خرداد امسال بود. زماني كه‌ عنوان شد معادن تعطيل شده‌اند و كم‌كم پايدارسازي ديواره‌ها و ساخت طرح تفرجگاهي آغاز مي‌شود. با وجود اين اما خبر مي‌رسيد كه گاهي به‌طور مخفيانه فعاليت غيرقانوني صورت مي‌پذيرد و اين سبب شد رحمت‌الله حافظي، رئيس كميسيون سلامت و محيط‌زيست شوراي شهر تهران 2هفته پيش در جلسه علني شورا نسبت به اين موضوع تذكر بدهد. ضرر و زيان هنگفت برآورد شود معادن شن و ماسه جنوب غرب تهران حدودا 410هكتار وسعت دارند و در پي فعاليت غيراصولي بلندمدت‌شان، گودال‌هاي عميق 130متري در كنار رودخانه كن شكل گرفته است. به همين دليل طي 4سال گذشته، مديريت شهري با توجه به آلودگي زيست‌محيطي و توليد گردوغبار و خطرات احتمالي ناشي از فرونشست زمين و تردد كاميون‌هاي مربوطه، تعطيلي آنها را در دستور كار قرار داد. در اين بين، يكي دو معدن، هميشه در برابر رأي صادره طبق بند20 ماده55 قانون شهرداري‌ها مقاومت كرده و به بهانه‌هاي مختلف، همچنان به‌كار خود ادامه مي‌دادند. معدني به نام «شن و ما» يكي از آنها بود كه نه‌تنها سبب شد گودهاي عميقي به‌وجود آيد‌ بلكه ضرر و زيان هنگفتي به شهر، شهروندان و مديريت شهري وارد شود. البته مقدار دقيق اين ضرر و زيان مشخص نيست و نياز به‌كار كارشناسي دارد. بوي آرامش در محله به هرترتيب ديروز مي‌شد خوشحالي را در چهره مردم و شوراياران و مديران شهري ديد؛ مثل بانويي كه مقابل شهردار ناحيه اشك مي‌ريخت و مي‌گفت خدا پدر همه دلسوزان را بيامرزد، پيرمردي هم مي‌گفت كه بالاخره از اين پس شب‌ها با آرامش و بدون صداي كاميون‌ها مي‌خوابد. مهدي هم پسر جوان محل بود كه انگشتش را روي خودرويش مي‌كشيد و مي‌گفت ديگر اينگونه زود به زود گرد و خاك روي آن نمي‌نشيند‌ و البته مردي كه مي‌گفت انگار دوباره اميد بهبود بيماري ريوي همسرش، در رگ‌هاي او جاري شده است. شوراياران محل هم فرمان مأموران انتظامي براي خروج كاميون‌ها و خودروها از معادن را مشاهده مي‌كردند و مي‌گفتند سرانجام مي‌توانند سرشان را بالا بگيرند و در چشم اهالي محل نگاه كنند. فرداي كارگران معادن ديروز در ميان همه ماجراها، چند صحنه هم به‌نوعي غم‌انگيز و البته تلنگرگونه بود؛كارگراني كه به سختي قبول مي‌كردند كارشان در اين معادن تمام‌شده است. خيرگو يكي از آنها بود كه مي‌شد حدس زد بالاي 55سال سن دارد. پيشاني چروك خورده و دست‌هاي پينه‌زده‌اش حكايت از كار طاقت‌فرسا در معدن و كنار دستگاه‌هاي سنگ‌شكن داشت. او از حقوق يك‌ميليون توماني‌اش در ‌ماه مي‌گفت و نگران اين بود كه حالا چطور نان بر سر سفره خانواده‌اش ببرد. اين ترس در چهره چند كارگر جوان و مسن ديگر هم مشخص بود. برخي از آنها حتي نگران اين بودند كه نتوانند حق و حقوق سال‌هاي كار و فعاليت خود در اين معادن را بگيرند. اين نگراني از سوي كارگران معادن كه تعدادشان خيلي زياد هم نيست در حالي وجود دارد كه بارها معاونت خدمات شهري شهرداري تهران براي استخدام آنها در كارهاي خدماتي شهر ازجمله نظافت و رفت و روب اعلام آمادگي كرده است. از سوي ديگر، اجراي طرح تفرجگاهي تاكا مطمئنا به كارگران زيادي نياز دارد كه بخشي از آن مي‌تواند از همين كارگران معادن تأمين شود. از سوي ديگر نكته اينجاست كه سلامتي تعداد زيادي شهروند نبايد در گرو بيكاري عده‌اي قرار گيرد و به خطر بيفتد. اين تلنگري است براي ساير صنايع آلاينده كه حكم خروج‌شان صادر شده اما به‌بهانه بيكاري كارگران همچنان در برابر رأي صادره مقاومت مي‌كنند.