رونمایی از مکانیسم انتخاباتی اصولگرایان

روزنامه فرهیختگان: کمتر از 100 روز تا انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی باقی مانده و هرچند دیرتر از ادوار گذشته، اما گروه‌های سیاسی همگی به‌دنبال یافتن راهکاری برای ساماندهی نیروهای خود برای ورود به کارزار رقابت هستند. اصلاح‌طلبان زیرنظر شورای عالی سیاستگذاری، سامانه‌ای تحت عنوان «سرا» را برای انتخابات تدارک دیده‌اند و اصولگرایان نیز ذیل شورای ائتلاف خود در حال تدوین سازوکاری برای تعیین لیست و نفرات نهایی خود هستند. در این میان اصولگرایان همچنان چالش وحدت دارند و بر سر نحوه تعیین لیست نهایی با هم به توافق نرسیده‌اند، از سویی قرار گرفتن جبهه پایدای در کنار دیگر اصولگرایان، محل سوال جدی است و از سوی دیگر حضور یا عدم حضور افرادی چون قالیباف و جلیلی میان کاندیداهای نهایی و احتمالا سرلیست نهایی در شهر بزرگی مثل تهران.در چنین شرایطی و از آنجایی که هنوز در هیچ‌کدام از رسانه‌ها نام تمام اعضای شورای ائتلاف اصولگرایان معرفی نشده، تصمیم گرفتیم برای کسب اطلاعات بیشتر به‌سراغ یکی از اعضای اصلی که مطمئنیم در جریان امور قرار دارد برویم و سوالات خود را از او بپرسیم. مهدی چمران، رئیس سابق شورای شهر تهران که اکنون یکی از اعضای اصلی شورای ائتلاف اصولگرایان است از مدت‌ها پیش در جریان اخبار و تحولات درونی اصولگرایان بوده و حالا نیز از موثران وقایع و تصمیمات نهایی است. با او به گفت‌وگو نشستیم و سوالات خود را درباره وضعیت جناح اصولگرا، تصمیمات و اقدامات آنها برای انتخابات و سازوکار ورودشان به انتخابات پرسیدیم. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح این گفت‌وگو است.

در انتخابات مجلس اساسا جمنا قرار است چه سازوکاری داشته باشد؟

تشکیلات جمنا در این انتخابات نسبت به قبل قدری دچار تغییر شده است. جمنا سازوکار خود را گسترده‌تر کرده و شورای ائتلاف تشکیل شده است. شورای ائتلاف مجموعه احزاب و جبهه مردمی هستند که با هم کار می‌کنند. احزاب جدیدی به آن اضافه شدند که آن زمان نبودند. نیروهای جدیدی اضافه شدند، به‌خصوص شورای ائتلافی که الان وجود دارد نیمی از آن جوانان و بانوان هستند. جوانان دانشجو و غیردانشجو و جهادگر و بانوانی که مسئولیت برخی کارها را برعهده دارند. در حقیقت آنها زینت‌المجلس نیستند و واقعا بخش قابل‌توجهی از کار به‌عهده آنهاست.

ترکیب لیست تهران یا شهرستان‌ها مشخص شده؟ معلوم شده چقدر از جوانان و چقدر از پیشکسوتان باشند؟

اصلا مشخص نیست. لیست را مردم تعیین می‌کنند. ما تا الان لیستی مطرح نکرده‌ایم. اصلا نمی‌خواهیم در شورای ائتلاف لیست بدهیم. در حالی که عده‌ای مدام از پدرسالاری حرف می‌زنند ما اصلا روی این موضوع بحثی نکرده‌ایم چون اساسا فرآیند رای‌آوری به لیست‌بستن آن شورا منوط نیست. شورا هیچ لیستی نمی‌بندد. ما در تمامی استان‌ها نیز شورای ائتلاف داریم. در شوراهای استانی هم لیست نمی‌بندند. لیست را خود مردم می‌بندند. لیست از مجامع شهری که در آینده تشکیل می‌شوند، بسته می‌شود.

لیست نهایی هر حوزه با نظرسنجی عمومی بسته می‌شود

در این سازوکار همه کسانی که جمع شدند کاندیداهایی را پیشنهاد می‌دهند. در ادامه لیستی با حضور کاندیداها با آرای بالاتر مرکب از سه تا پنج برابر تعداد نمایندگان هر حوزه انتخابیه تهیه می‌شود. این البته تا حد زیادی بستگی به شرایط دارد. در جایی ممکن است تفاوت‌ها میان آرای نامزدها خیلی بالا باشد. مثلا یکی 10 هزار رای بیاورد و یکی یک‌میلیون. مشخص است این کاندیدا به آن یکی که رای یک‌میلیونی دارد نمی‌تواند برسد. بنابراین اینجا نیازی به بستن لیستی با تعداد نامزدها به میزان پنج برابر نیست و سه برابر، ملاک کار قرار می‌گیرد. در ادامه این لیست به رای‌گیری اولیه گذاشته می‌شود و نظرسنجی عمومی می‌کنیم. همه طیف‌های آن حوزه انتخابیه در این نظر‌سنجی حضور خواهند داشت و درنهایت با خروجی آن نظرسنجی لیست بسته می‌شود. به بیان دقیق‌تر، تا پیش از انتخابات در هر حوزه دو نظرسنجی انجام می‌شود تا به لیست نهایی برسیم. در جمنا هم همین‌گونه عمل شد.

شبیه سرای اصلاح‌طلبان می‌خواهید عمل کنید؟

خیر. سرا از اعضای حزب خود رای می‌گیرد. ما نظرسنجی عمومی می‌کنیم و در نظرسنجی عمومی لیست استخراج می‌شود.

برخی افراد شبه سلبریتی هستند که شاید طرفدارانی هم داشته باشند، اما به‌وضوح بسیاری از اهالی اصیل سیاست در جبهه انقلاب معتقدند این افراد شایستگی حضور در لیست اصولگرایان را ندارند؟ چه برنامه‌ای برای این افراد دارید؟

ما سازوکار مشخصی تدوین کرده‌ایم. هر فردی که می‌خواهد در لیست ما باشد باید به این سازوکار پایبند باشد. افراد برای پایبندی به آن سازوکار باید تعهد دهند.اساسا در گذشته یکی از مشکلات ما این بود که رقیب ما با 23 هزار رای به مجلس رفته است و در مقابل آن دو نفر از دوستان ما بودند که هرکدام 20 هزار رای داشتند. یعنی دو تا 20 هزار رای، 40 هزار رای می‌شد لذا اگر به‌جای دو نفر یک نفر نامزد می‌شد می‌توانستیم در آن حوزه به پیروزی برسیم. الان هم این نگرانی وجود دارد.

مسئول این نظرسنجی عمومی کیست؟ فرآیند به چه شکلی است؟

یکی از مراکز معتبر نظرسنجی در ابتدا مجمع بزرگی را از نیروهای همسو و علاقه‌مند برای هر حوزه تشکیل می‌دهیم. اعضای این مجمع از بین کسانی که برای مجلس نام‌نویسی کرده‌اند، به تعداد چند برابر کرسی‌های هر حوزه افراد را انتخاب می‌کنند، طبق رای‌گیری در مجمع. مثلا مجمع تهران 150 نفر را انتخاب می‌کند. زمانی که لیست 150 نفری آماده شد، این لیست به نظرسنجی عمومی گذاشته می‌شود و آن نظرسنجی می‌گوید کدام افراد 30 نفر اصلی باشند.

در برخی شهرستان‌ها، تکلیف نظرسنجی از همین حالا روشن است

یعنی این فرآیند بعد از ثبت‌نام نامزدهاست؟

بله. چون اگر الان نظرسنجی کنیم از آنجایی که هنوز فضای جامعه انتخاباتی نیست و مردم کسی را نمی‌شناسند، به نتیجه مطلوبی نمی‌رسیم.

وضعیت شهرستان‌ها قدری متفاوت است. این‌طور نیست؟

بله. شهرستان‌ها این وضعیت را ندارند. امروز برخی شهرستان‌ها انتخاب خود را کرده‌اند و حتی نظرسنجی را انجام داده‌اند و به لیست نهایی رسیده یا نزدیک به لیست نهایی هستند. البته آن نظرسنجی را ما قبول نداریم. آنها نظرسنجی‌های خاصی انجام داده‌اند که ما آنها را قبول نداریم و تنها به نظرسنجی‌های معتبری مثل دانشگاه تهران یا صداوسیما اتکا می‌کنیم و تنها در این صورت است که ما نتایج نظرسنجی را می‌پذیریم. در این دست شهرستان‌ها چون یک نماینده و دو نماینده بیشتر ندارند و فضای رای‌گیری قومی و قبیله‌ای است، فضا از هم‌اکنون مشخص است ولی شهرهای بزرگی مانند تهران هنوز درگیر فضای انتخاباتی نیست و شاید افراد مختلف و متفاوتی بخواهند نامزد شوند.

منتظر نتیجه تایید صلاحیت‌ها نمی‌مانیم منظور شما این است که بعد از ثبت‌نام و اعلام نظر شورای نگهبان در شهرهای بزرگ، فرآیند کاری شما آغاز می‌شود؟

خیر. چون معمولا نشستن در انتظار نظر شورای نگهبان مدت زمان زیادی را نیاز دارد ما متوقف بر این اعلام‌نظر نمی‌مانیم. البته اگر کسی شهره به تخلف باشد یا مساله‌ای آشکار داشته باشد قاعدتا از ابتدا اجازه ورود به فرآیند را نمی‌گیرد. برای بقیه هم فرآیند جلو می‌رود تا نظر شورای نگهبان اعلام شود و آن‌گاه اگر لازم بود اصلاح صورت می‌‌گیرد. یکی از دلایلی که پنج برابر تعداد کرسی‌های هر حوزه دست به انتخاب می‌زنیم همین است که اگر یک نفر رد شد، نفر بعدی جای او را بگیرد. از این‌رو فضا که انتخاباتی شد مجمع در هر حوزه انتخابیه افراد را انتخاب می‌کند، یک حوزه انتخابیه ممکن است شامل چند شهرستان باشد مثلا برخی حوزه‌ها چهار شهرستان هستند. در آن حوزه می‌توانند به این پنج برابرها برسند و بعد به نظرسنجی عمومی بگذارند.

برای همه کرسی‌های مجلس می‌خواهید این کار را انجام دهید؟

بله.

چه کسانی قرار است در این مجامع حضور داشته باشند؟

آنهایی که می‌خواهند بیایند، تمام احزاب هستند.

سهم هر حزب 10 نفر هر حزب سهمیه خاص و جداگانه خود را دارد؟

هر کدام 10 نفر می‌فرستند. مساوی هم. البته این احتمال است و باید تصویب شود .

اعضای مجامع چه کسانی هستند؟ لیست کسانی که می‌آیند معلوم است؟

خیر. احزاب بعد از فراخوان ما نمایندگان خود را برای رای‌دادن معرفی کرده و می‌فرستند. لیست نهایی ثبت‌نام‌کنندگان هر حوزه را نیز از وزارت کشور می‌گیریم.

دیگر اعضای مجامع چه کسانی هستند؟ صرفا احزاب اصولگرا؟

فقط احزاب نیستند، مثلا نماینده روحانیون معتبر، نماینده NGO‌ها و نماینده هیات‌ها هستند. مثلا احزاب 12 یا 13 حزب هستند ولی این گروه تعداد بیشتری را شامل می‌شود. اینها از مردم دعوت می‌کنند و نمایندگان‌شان را با فراخوان به مجمع دعوت می‌کنند. خودشان هیچ تصمیمی نمی‌گیرند. این گروه فراخوان می‌زند که در مجمع شرکت کنید. یک مجمع 400 یا 500 نفری تشکیل می‌دهند که بستگی به شهر دارد. مثلا تهران حدود 1600 نفر می‌شود. این اعداد را برای هر حوزه حساب کرده‌ایم.

این جزئیات قطعی است و بعدا اعلام می‌کنید؟

الان هنوز برخی از این موارد تصویب نشده است. مثلا در تهران می‌دانیم حدود هزار و 700-600 نفر می‌شود و رقم دقیق بعد از تصویب به دست می‌آید. نهایتا این افراد که دور هم جمع شدند رای‌گیری کرده و آن لیست 150 نفر (همان لیست پنج برابر کرسی‌های تهران) را از بین کاندیداها با رای‌گیری تعیین می‌کنند.شورای محله را تشکیل می‌دهیم. شورا‌ها بنا دارند برخی افراد را که شناسایی و از آنها درخواست کرده در انتخابات ثبت‌نام کنند. حدود 500-400 نفر در مجمع تهران همین اعضای شوراهای محله و منطقه هستند و بقیه مثلا از روحانیون محله، روحانیون منطقه، هیات‌ها، خیریه‌ها و جاهای دیگر بیایند.

ملاک‌مان رای‌آوری است

اگر نمایندگان و وابستگان یک حزب عضو شما در یک حوزه در فرآیندی که توضیح دادید نتوانست رای بیارود و جزء افراد پنج برابر سهمیه باشد، تکلیف چه می‌شود؟

سهمیه ما حزبی نیست. ما می‌خواهیم کسی را در لیست بگذاریم که رای‌آور باشد، نه اینکه کسی باشد که صرفا تعلق حزبی داشته باشد. ما صرفا افرادی را که خوب هستند تعیین می‌کنیم و‌ میان این افراد با نظرسنجی عمومی لیست نهایی را می‌بندیم. در این خوب‌ها کسی خوب‌تر است که رای بیاورد. کسی که خوب باشد ولی رای نیاورد دردی از ما دوا نمی‌کند. مانند یک فیلم سینمایی خیلی خوب است که گیشه ندارد، این به درد ما نمی‌خورد.

با این روند قدری ترس وجود دارد که معیار رای‌آوری بیشتر از گذشته پررنگ شود. از نظر شما اشکالی ندارد؟ چه اشکالی دارد؟ اگر تایید شوند و بیایند چه اشکالی دارد؟

این‌بار تاکیدی روی ورزشکاران یا هنرمندان ندارید؟

دفعه قبل ورزشکاران و هنرمندان نتوانستند عملکرد خوبی داشته باشند و به‌نظر اقبال به آنها وجود ندارد، البته سلبریتی‌هایی هستند که ورود می‌کنند.

ممکن است کسی تخصصی نداشته باشد ولی محبوب باشد و بیاید .

آن مجمعی که شکل می‌دهیم براساس همین معیارها انتخاب می‌کند. آنهایی که بالا می‌آیند کسانی هستند که این‌طوری نیستند.

پدرسالارانه عمل نمی‌کنیم این دغدغه همچنان به قوت خود باقی است که افراد و جوانانی که معرفی می‌شوند چقدر کارایی دارند؟ این بحث خیلی مهمی است. ما ساعت‌ها روی این موضوع بحث کردیم که در مجلس چند حقوقدان، اقتصاددان، پزشک و... نیاز است. عمده کمیسیون‌ها به حقوقدان نیاز دارند چون مسائل حقوقی مطرح می‌شود که حضور حقوقدان را ضروری می‌کند. مثلا 15 حقوقدان برای 13-12 کمیسیونی که در مجلس داریم، نیاز است. اینها را در کل کشور تقسیم می‌کنیم.از سوی دیگر حتی این ایده برای ما مطرح است که در شهر‌های دیگر که یکی دو نماینده دارند نیز شورای ائتلاف شهرستان، خودش دراین‌باره به‌طور مستقل عمل کند و ما اصلا دخالت نمی‌کنیم. چون پدرسالاری نیست و هیچ دخالتی در کار آنها نداریم. خودشان محلی می‌نشینند و وقتی همه سازوکار را پیش بردند و به یک نفر رسیدند، آن یک نفر را اعلام می‌کنند. پشت تراکت تبلیغاتی او نیز 298 کاندیدای حوزه‌های دیگر کشور هم با تخصص‌های خود معرفی می‌کنند که بگویند ما از اینکه این آدم‌ها را انتخاب می‌کنیم، هدف داریم و هدف این است که مجلس کارایی تشکیل شود. مجلسی که هم حقوقدان داشته باشد، هم پزشک، هم مهندس، هم روحانی، هم به‌اندازه کافی قشر زنان در این مجلس باشند، هم جوان و... . البته این کار سختی است ولی در حال کار کردن روی آن هستیم که به‌خوبی اجرا شود.

جوانگرایی در این فرآیند چطور قرار است اتفاق بیفتد؟

اگر جوانان به میدان آمدند و در این مکانیسم رای آوردند به‌طور طبیعی در لیست نهایی قرار خواهند گرفت.

مشخص است که جوانان احتمالا نسبت به چهره‌ها کمتر شناخته‌شده هستند .

به هر حال ما در این مجمع سازوکاری را می‌گذاریم که بروند و خودشان را معرفی کنند. نمی‌شود جوانی را بیاوریم و بگوییم بفرما وارد مجلس شو! مردم باید او را بشناسند. مانند نمایندگان فعلی نباید باشند که وقتی از شهروندان می‌پرسیم پنج نماینده را نام ببرید، نمی‌شناسند. عکس نماینده‌ها را نشان می‌دهیم و می‌گویند نمی‌شناسیم.

یعنی باید به تعدادی از چهره‌ها اتصال داشته باشند؟

به هر حال باید کار کرده باشند. الان جوانانی که ما دعوت کرده‌ایم، جوانانی باتجربه هستند. تعدادی از آنها جهادگر هستند، به گوشه‌گوشه کشور رفته‌اند و کار جهادی کرده‌اند. یک عده در فضاهای دانشجویی سال‌ها کار کرده‌اند. برخی سال‌ها در تحکیم وحدت، جامعه اسلامی دانشجویان و... بوده‌اند و خیلی‌ها آنها را می‌شناسند و با آنها کار کرده‌اند. کار عملیاتی و اجرایی و جهادی کرده‌اند و مسلط بر کار هستند. یعنی تجربه دارند و الان هم که کار را به دست آنها سپرده‌ایم خیلی خوب جلو می‌برند.

ممکن است از چهره‌هایی که الان مسئولیت دارند، کسانی بیایند .

قاعدتا تصمیم بر این بوده که این افراد کمتر بیایند، ولی به هر حال مثلا فردی مثل آقای بذرپاش اگر وارد این مکانیسم شود و در نظرسنجی مردمی و آن مجمع رای بیاورد به‌واسطه شناختی که در جامعه از او وجود دارد، احتمالا به‌جایی می‌رسد.

چیزی به‌نام شاجا نداریم اجرای این فرآیند کار جمنا است یا شاجا؟

هر دو با هم هستند؛ اما امروز اسمی به نام شاجا وجود ندارد. بخشی همان جمناست و ذیل شورای ائتلاف.

این سازوکار چه نامی دارد. لیست‌تان به چه نامی خواهد بود؟ در‌این‌باره تصمیم‌گیری شده است؟

ما فعلا شورای ائتلاف و سازوکار آن را داریم. لیست نام دیگری خواهد داشت.

اینهایی که فرمودید همه فرم و شکل کار است. ایده و محتوایی که قرار است از دل این ساختار و شکل بیرون‌ آید، چیست؟ برای آن فکری کرده‌اید؟

بله، گروهی را تشکیل داده‌ایم که روی گفتمان کار می‌کنند. گروه دیگری روی برنامه‌های ما برای مجلس کار می‌کنند تا مشخص شود هر کسی که از جانب ما وارد مجلس شد، چه کاری باید انجام دهد. به همین دلیل به این فکر هستیم که در هر حوزه یک روی تبلیغات‌مان مشخصات نماینده ما در آن حوزه باشد و روی دیگر آن باقی 290- 280 نامزد کشور، لیستی که تخصص هرکدام جلوی اسم‌شان نوشته شده است. با این روش به مردم می‌گوییم برنامه ما چیست و چه افرادی را می‌خواهیم به مجلس بفرستیم. برای مثال از الان می‌دانیم که برای هر کمیسیون یک فرد حقوقدان نیاز داریم. به تبع چند مهندس کشاورزی، عمرانی، پزشک و... .از طرفی بنا داریم گروه‌های تخصصی‌تری هم تشکیل دهیم، مثلا در حوزه اقتصاد برنامه دقیق ارائه دهیم. قرار است هرکدام از اعضای شورای ائتلاف کنونی مسئولیت یکی از این حوزه‌های تخصصی را برعهده بگیرد.

اعضای شورا چه کسانی هستند؟

آقای بیاتیان از ادوار دانشگاه، آقای مجتبی ثابتی از ادوار فعالان دانشجویی، آقای پیرهادی، خانم دکتر زهره الهیان، خانم رجبی‌پور، خانم اکبری، خانم قاسم‌پور هم از اساتید دانشگاه، دکتر داوری، آقای دکتر مهدی‌پور، آقای امانی از اصناف، آقای مجتبی شاکری از جانبازان، آقای قالیباف، آقای باهنر، آقای بذرپاش، دکتر روح‌الامینی و آقای بوربور و... که از خانه احزاب آمدند و... جمعا 45 نفر هستند.

کاندیداتوری قالیباف مشخص نیست

آقای قالیباف در این میان قرار است چه نقشی را ایفا کند؟ با توجه به اینکه اخیرا در برنامه دست‌خط هم صحبت‌هایی در رابطه با انتخابات مجلس داشتند و آقای پیرهادی هم گفتند امکان دارد ایشان از تهران کاندیدا شود. البته آقای مصری هم گفتند ایشان کاندیدا نمی‌شود. شما اطلاعات دقیق‌تری دراین‌باره دارید؟

آقای قالیباف هم یکی از اعضای موثر این ائتلاف است. ولی از کاندیداتوری ایشان اطلاع ندارم. نمی‌توانم بگویم می‌شوند یا نمی‌شوند. واقعا نمی‌دانم، چون تا خودم صحبتی با ایشان نکنم مطمئن نمی‌شوم.

حداد کاندیدا نمی‌شود آقای حدادعادل چطور؟

ایشان هم نمی‌آیند و گفت من نمی‌آیم و با مشورتی که با هم داشتیم به این نتیجه رسیدیم که هیچ‌کدام نیاییم. الان آقای حدادعادل رئیس شورای ائتلاف هستند. قرار شد کسانی که در شورا مسئولیت می‌گیرند، خوشان کاندیدا نشوند.

شما خودتان برای مجلس می‌آیید؟

خیر.

لیست قم هنوز قطعی نیست لیستی که برای قم اعلام شد، قطعی است؟

برای قم به یک تفاهمی رسیدیم. آنها کارهای خوشان را می‌کنند و ما کارهای خودمان را هم می‌کنیم. یک چیز بینابینی است.

این سه نفر که اسم‌شان به‌عنوان لیست قم بیرون آمد، لیست نهایی نیست؟ هنوز خیر .

لاریجانی فعلا فضا را مزه‌مزه می‌کند آقای لاریجانی نمی‌آیند؟

نمی‌دانم. من فکر می‌کنم مزه‌مزه می‌کند بیاید یا نیاید.

اگر آقای لاریجانی کاندیدا شوند شما به‌عنوان اصولگرایان پشت ایشان می‌آیید؟

فعلا درمورد مصادیق صحبت نمی‌کنیم. اصلا در شورا اینکه چه کسی بیاید و چه کسی نیاید، مطرح نشده است.