نیویورک تایمز: هیچ کشور به اندازه ایران مناسب رهبری خاورمیانه نیست

خبرگزاری ایسنا: نیویورک تایمز در این باره می‌نویسد: از زمان وقوع انقلاب اسلامی در ایران در سال ۱۹۷۹ که ماه آینده (میلادی) ۴۰ ساله می‌شود، تاکنون روابط ایران و آمریکا با خصومت همراه بوده و در دوران ریاست جمهوری ترامپ تنها بدتر شده است.

مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا به تازگی لفاظی‌هایش را شدیدتر و از جهان خواسته تا ایران را منزوی کنند و همچنین وعده داد که تمام نیرو‌های ایرانی را از سوریه بیرون کند. آمریکا و ایران به قدری با یکدیگر خصومت دارند که این سوال را به وجود می‌آورد که آیا آن‌ها برای همیشه دشمن باقی خواهند ماند.

جان لیمبرت یکی از دیپلمات‌های آمریکایی حاضر در ماجرای تسخیر سفارت آمریکا در تهران در بحبوحه انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ ایران در یک مصاحبه در این باره گفت: من درباره این موضوع بسیار فکر کرده‌ام. از نظر من بهترین چیزی که می‌توانیم به آن امیدوار باشیم این است که وارد جنگ نشویم.

این دیپلمات سابق آمریکایی هنوز به ایران علاقه‌مند و مصمم است به شناساندن این کشور به آمریکایی‌ها کمک کند. در تئوری، هیچ کشور مسلمانی به اندازه ایران به دلیل موقعیت، ثروت و فرهیختگی و باتجربگی مردمش برای ایفای نقش رهبری در خاورمیانه مناسب نیست.

نیویورک تایمز در ادامه با اشاره به اینکه دولت آمریکا افزایش فشار بر ایران را اصل کلیدی سیاست خارجی خود قرار داده است، نوشت: پمپئو و جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا که پیش از روی کار آمدن در این دولت خواهان تغییر نظام و حمله علیه ایران بودند، در حال پیشبرد این رویکرد به شدت سخت هستند.

بولتون در ماه سپتامبر پس از آنکه سفارت آمریکا در بغداد هدف حمله راکتی قرار گرفت، خواستار گزینه‌های نظامی (علیه ایران) شد. تاکنون اقدامی صورت نگرفته است. پمپئو نیز پس از سخنرانی به شدت انتقادی‌اش در قاهره که موجب بدنامی تلاش‌های باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا برای نزدیک شدن به ایران و جهان اسلام شد، با برگزاری یک کنفرانس در لهستان با تمرکز روی ایران این سیاست خصمانه را دو چندان کرده است. وی در این نشست قصد دارد کشور‌ها را علیه ایران متحد و با این کشور مقابله کند.

ایران و آمریکا به قدری در این سال‌ها دشمن بوده‌اند که سخت است بتوان زمانی را به یاد آورد که آن‌ها پیش از انقلاب روابط خوبی با یکدیگر داشتند. در جریان جنگ جهانی دوم ایران یک مسیر برای دسترسی به شوروی بود. در سال ۱۹۵۷ رئیس جمهور وقت آمریکا فن‌آوری انرژی هسته‌ای را در اختیار ایران قرار داد. تحت ریاست جمهوری ریچارد نیکسون نیز ایران به حافظ منافع آمریکا در خلیج فارس تبدیل شد.

اما خشم ایران (نسبت به آمریکا) از سال ۱۹۵۳ به جوش آمد، زمانی که آمریکا و انگلیس نخست وزیر منتخب ایران (دکتر مصدق) را سرنگون کردند و به شاه اجازه دادند به قدرت بازگردد. ایرانی‌ها در سال ۱۹۷۹ شاه را بیرون کردند و یک نظام شیعی مذهبی را روی کار آوردند.

نیویورک تایمز در ادامه این یادداشت تسخیر سفارت واشنگتن در تهران را نیز از عوامل مسموم شدن نگاه آمریکایی‌ها به ایران دانست و نوشت: دشمنی ایران با اسرائیل، حمایت از حزب‌لله لبنان، دولت اسد در سوریه و حوثی‌ها در یمن، توسعه برنامه موشکی ایران و تردید‌ها نسبت به برنامه هسته‌ای تهران به این نگرانی‌ها افزوده است.

ایران نیز گلایه‌هایی دارد؛ حمایت رونالد ریگان رئیس جمهور اسبق آمریکا از عراق در جریان جنگ با ایران در سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸، هدف قرار دادن هواپیمای مسافربری ایران بر فراز خلیج فارس توسط یک رزم ناو آمریکایی که به کشته شدن ۲۹۰ سرنشین آن منجر شد و دهه‌ها تحریم برای تغییر رفتار ایران از دیگر مواردی است که به ناراحتی ایرانی‌ها منجر شده است.

نظرسنجی‌ها در آمریکا، جایی که افراد کمی در آن به ایران رفته یا اطلاعاتی درباره آن دارند نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها کمتر خواهان یک رویکرد تعاملی هستند. لابی بزرگ آیپک (کمیته روابط اسرائیل و آمریکا)، گروهک منافقین و عربستان سعودی همگی با برنامه‌هایی قدیمی علیه ایران لابی‌گری‌های خود را برای انتخاب یک رویکرد تنبیهی به جای تعامل شدت بخشیده‌اند.

این فشار‌ها به همراه نفرت ترامپ از رئیس جمهور قبلی آمریکا سبب شد تا او سرانجام در ماه مه از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران که فرصتی منحصر به فرد بود، خارج شود. این توافق نه تنها برنامه هسته‌ای ایران را محدود کرد، بلکه فضایی مناسب برای ایران و غرب ایجاد کرد تا به دشمنی‌شان پایان دهند و به گسترش همکاری بپردازند.

ایران هنوز به این توافق که اکنون سه سال از عمر اجرای آن می‌گذرد، پایبند است.

این روزنامه آمریکایی می‌نویسد، در این میان سیاست‌های ضد آمریکایی ایران نباید مانع از توافق‌های دوجانبه شود. باوجود بیش از دو سال جنگ آمریکا علیه ویتنام اکنون روابط وشنگتن و هانوی رو به بهبود است. همچنین علی‌رغم جنگ سرد میان آمریکا و شوروی دو طرف راه‌هایی برای همکاری ازجمله در حوزه کنترل تسلیحات و حقوق بشر یافتند.

نیویورک تایمز می‌نویسد: اگر ترامپ خواهان برقراری ثبات در خاورمیانه است باید با ایران تعامل کند، اما فضای حاکم میان دو کشور هنوز مسموم است و حتی فردی مثل جان لیمبرت که مشتاق سفر به ایران با خانواده و نوه‌هایش است بعید است اجازه چنین کاری را پیدا کند.