از عارف درخواست کرده‌اند که رئیس مجلس شود

روزنامه فرهیختگان: محسن علیجانی، عضو فراکسیون امید در گفتگو با «فرهیختگان» از کاندیداتوری عارف در انتخابات هیات‌رئیسه مجلس گفت:

فراکسیون امید باید مرزبندی اش را با دولت حفظ کند

چهارشنبه این هفته انتخابات سال سوم هیات‌رئیسه مجلس برگزار می‌شود و مثل هر سال حرف و حدیث‌ها، حول نامزد‌های احتمالی هیات‌رئیسه بسیار است. به همین بهانه سراغ محسن علیجانی زمانی، نماینده مردم تهران در مجلس رفتیم و با او به گفتگو نشستیم.

عملکرد دو سال اخیر هیات‌رئیسه را در مجلس دهم چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بخش مهمی از خروجی مجلس قطعا متوجه هیات‌رئیسه است. هیات‌رئیسه باید پیگیری اولویت‌ها و مسائل و چالش‌هایی که در کشور وجود دارد را در دستور کار خود قرار دهد. در حال حاضر احساس می‌شود که مجلس از کارآمدی لازم برخوردار نیست و بخش مهمی از این ناکارآمدی، متوجه هیات‌رئیسه است و از این منظر انتخابات هیات‌رئیسه از اهمیت فراوانی برخوردار است.

پس با این وصف فکر می‌کنید تغییرات هیات‌رئیسه لازم است؟

بله. به نظر می‌رسد تغییرات عمده‌ای حتی در سطح ریاست مجلس لازم است؛ به همین دلیل در فراکسیون امید صحبت‌هایی انجام شده که لیستی برای هیات‌رئیسه تنظیم شود. البته در این خصوص در همه فراکسیون‌ها از جمله مستقلین و اصولگرایان بحث است. در فراکسیون امید هم بحث‌هایی انجام شده، اما هنوز در فراکسیون امید تصمیم‌گیری نهایی نشده است و به نظر می‌آید همه فراکسیون‌ها، از جمله فراکسیون امید حتی برای کرسی ریاست مجلس، لیست مستقل خواهند داشت.

تا چه اندازه احتمال ائتلاف فراکسیون امید با سایر فراکسیون‌ها وجود دارد؟

تا اینجا جمع‌بندی فراکسیون امید این است که با مستقلین ائتلاف نکند، اما در این مورد هم هنوز فراکسیون مجمع عمومی نداشته و تصمیم‌گیری و جمع‌بندی نهایی نشده است. اما برآورد ما این است که لیست مستقل ارائه خواهد شد.

گزینه مورد نظر فراکسیون امید برای ریاست مجلس چه کسی خواهد بود؟ حضور آقای عارف قطعی است؟

هنوز مصداقی تعیین نشده است، ولی صحبت‌های زیادی انجام شده و تعدادی از نمایندگان هم پیشقدم شدند و از آقای دکتر عارف درخواست کرده‌اند به‌عنوان کاندیدای ریاست حضور داشته باشد.

بسیاری از نمایندگان مجلس و تحلیلگران معتقدند مجلس عملکردی تسامح گرایانه با دولت دارد و مسائل مختلف در مورد آقای رئیس‌جمهور و وزرا و هیات دولت را با جدیت بررسی نمی‌کند. به‌عنوان مثال برخی از نمایندگان به دردستور کار قرار نگرفتن سوال از رئیس‌جمهور اعتراض دارند. تا چه اندازه چنین نظری را قبول دارید؟

مجلس، چون قانونگذاری می‌کند، باید بتواند نظارت خوبی بر قوه مجریه و دولت داشته باشد، اما به نظر می‌رسد در مجلس دهم به خوبی نتوانستیم نقش نظارتی مجلس را اعمال کنیم، البته بخشی از آن به هیات‌رئیسه برمی‌گردد، چون به‌خصوص ریاست مجلس با قدرتی که دارد، می‌تواند اعمال نظارت کند و برنامه‌های وزرا و خروجی‌های وزارتخانه‌ها و دولت را بررسی کند. حتی می‌تواند در تسهیل نظارت و ابزار‌های آن اثرگذار باشد، ولی به نظر می‌رسد این موضوعی است که باید بیشتر از حال حاضر در دستور کار قرار بگیرد.

علاوه‌بر آن در خود فراکسیون‌های مجلس هم، به نظر ما یک گفتمان اصولگرایانه و یک گفتمان اصلاح‌طلبی داریم. اما مستقلین گفتمانی ندارند و حالت رویکردی دارند. به نظر می‌رسد اگر مستقلین با اصولگرایان یا اصلاح‌طلبان، یک فراکسیون بودند و اکثریت مجلس می‌شدند، کار مجلس و نظارت آن بهتر پیش می‌رفت. فراکسیون مستقلین حالتی گفتمانی ندارد و با دراختیار داشتن قسمتی از مجلس، در امور مختلف نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. البته نقدی هم که به امثال آقای جلالی وارد است، این است که ایشان اصولگرا هستند و با لیست امید وارد مجلس شدند و همزمان ادعای مستقل بودن هم دارند. بالاخره ایشان یا اصولگرا بودند یا اینکه در لیست امید هستند. نمی‌شود زیر پرچم هر دو بود و ادعای استقلال هم کرد؛ بنابراین جای ایشان یا در فراکسیون امید یا در فراکسیون اصولگرایان است. کسی که سابقه اصولگرایی دارد و همه هم سابقه‌اش را می‌دانند، در لیست امید قرار گرفته است، بنابراین به واسطه سابقه فعالیت سیاسی‌اش جایش یا در فراکسیون امید یا در فراکسیون اصولگرایان است. امروز پرچم استقلال به دست گرفتن امثال آقای جلالی و لاریجانی باعث شده که هر دو جناح جزئی از عملکردشان را از دست بدهند. از این رو فراکسیون امید و اصولگرایان هیچ کدام حائز اکثریت نیستند. در نتیجه خروجی مجلس از جهت نظارتی ضعیف شده است.

در حال حاضر با توجه به انتقادات نسبت به عملکرد دولت، فراکسیون امید به‌عنوان حامیان اصلی دولت، در صدد جدایی مسیر از دولت است؟

مجلس دهم یکی از دوره‌هایی است که مجلس سه فراکسیونی شده است. قاعدتا هر فراکسیون باید برآمده از یک گفتمان و ایدئولوژی باشد، ولی احساس می‌شود که فراکسیون مستقلین که نزدیکان جناب آقای لاریجانی هستند، مربوط به گفتمان خاصی نیستند و بیشتر رویکردهایشان در مقاطع مختلف براساس نتیجه‌گرایی خاصی است که مدنظر دارند. اشکالی ندارد که گفتمان‌ها بتوانند هم از دولت حمایت کنند و هم به واسطه هویت‌شان مرزبندی داشته باشند. دولت روحانی ترکیبی از همه جریان‌هاست. خودش اصولگرا است و اغلب کابینه اصلاح‌طلب هستند، ولی دولت با سرمایه اجتماعی اصلاحات انتخاب شده است. در مجلس هم گفتمان اصولگرایی و هم اصلاح‌طلبانی که به آقای روحانی رای دادند به دنبال این هستند که هویت‌شان را شکل دهند و با دولت مرزبندی ایجاد کنند. اینکه اصلاح‌طلبان به روحانی رای داده‌اند، دلیلی بر این نیست که دست از هویت خودشان بردارند و باید همچنان مرزبندی گفتمانی‌شان را با دولت داشته باشند. این مساله‌ای طبیعی در عالم سیاست است.