چرا ترامپ تصمیم برجامی خود را جلو انداخت؟

خبرگزاری فارس: درست زمانی که همه منتظر ۱۲ می‌و تصمیم ترامپ در خصوص برجام بودند، ترامپ به صورت غافلگیرانه‌ای در توئیتر اعلام کرد تصمیمش را امشب اعلام می‌کند. با جلو کشیدن تصمیم ترامپ در خصوص برجام از ۱۲ می‌به ۸ می‌یعنی امروز این سوال به وجود آمده است که چه چیزی سبب شده است تا ترامپ در وعده تعیین شده دست به این اقدام بزند و فراتر از آئین و روش‌های موجود در کشورش رفتار کند؟ برای پاسخ به این سوال باید به چند فرضیه توجه داشت که عبارتند از: نخست، تلاش برای از بین بردن فشار اروپایی‌ها و یکسره کردن توافق هسته‌ای دوم، مباحث شخصی پیرامون دونالد ترامپ و تلاش برای تحت الشعاع قرار دادن این مسائل، سوم، تلاش برای انحراف افکار عمومی بین المللی و مشغول سازی کشور‌های دیگر از مسئله انتقال پایتخت آمریکا از تل آویو به قدس و چهارم، فشار مضائف به کره شمالی.

نخست؛ تلاش برای از بین بردن فشار اروپایی‌ها و یکسره کردن توافق هسته‌ای اولین فرضیه‌ای که در پاسخ به سوال یادداشت وجود دارد این است که ترامپ بنا دارد هر چه زودتر ماجرای برجام را به نتیجه برساند تا مانع از فشار‌های داخلی در آمریکا و فشار‌های بین المللی از جانب اروپا برای ماندن در برجام شود. قائلان به این سناریو بر آنند که ترامپ به هر حال از برجام خارج می‌شد و این مهلت یک سال و شش ماهه‌ای هم که در این سند باقی بود، به دلیل ملاحظات داخلی آمریکا و ناتوانی‌های فنی و حقوقی خروج از برجام بوده است. پیش فرض این سناریو این است که ترامپ به دنبال از بین رفتن و تغییر نظام جمهوری اسلامی است، بنابراین هر گونه معامله‌ای با ایران را در راستای مشروعیت دادن به جمهوری اسلامی تاویل می‌کند. در این فضا از ماندن در برجام گریزان است و حالا که فشار‌های جامعه بین المللی بر روی ترامپ افزایش یافته است، ترامپ می‌خواهد مانع از اثرگذاری این فشار‌ها بر روی تصمیم نهایی خود شود. به عبارت دیگر ترامپ می‌داند که هزینه‌های بازگشت از تصمیم خود چیست به همین دلیل می‌خواهد سریع‌تر به آن را خاتمه دهد. دوم؛ مباحث شخصی پیرامون ترامپ و تلاش برای انحراف افکارعمومی از آن‌ها در چند روز گذشته ترامپ درگیر چند مسئله شخصی شده است. یکی ماجرای رسوایی جنسی وی و دیگری ماجرای رودی جولیاتی شهردار نیویورک که درگیر پرونده نفوذ روسیه در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است. در خصوص هر دو مورد ترامپ باید پاسخ گو باشد. در ماجرای اول، یک بازیگر از ترامپ شکایت کرده و در ماجرای دوم که مسئله بر انگیزتر است کل کابینه ترامپ در گیر خواهد شد. قائلان به این سناریو بر آنند که ترامپ با مطرح کردن خروج زود هنگام از برجام در تلاش است تا این دو موضوع را تحت الشعاع قرار دهد و هفته بعد که هر دوی این موضوعات علیه وی جنجال ساز خواهد شد را با استفاده از همین تصمیم خروج از برجام به حاشیه براند. سوم؛ مسئله انتقال سفارت از تل آویو به قدس یکی دیگر از سناریو‌هایی که در این بین مورد توجه قرار گرفته است، ماجرای انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به قدس است. در همین روز‌ها و ساعت‌ها شاهد نصب تابلو‌های سفارت آمریکا در قدس هستیم و ساختمان سفارت آمریکا در قدس نیز به صورت نمادین در همین ساعت‌های آینده افتتاح خواهد شد. در همین اثنا به صورت کاملا آهسته تحولات و خیزش‌هایی در اروپا و آمریکا نیز در حال شکل گرفتن است. سوزاندن پرچم آمریکا و اسرائیل در کشور‌های اروپایی یکی از مهمترین اتفاقاتی است که در ساعت‌های اخیر در اروپا در حال انجام است. در همین فضا دونالد ترامپ با علم نسبت به اتفاقاتی که می‌تواند این حوادث علیه منافع آمریکا در سرتاسر جهان به وجود آورد، تصمیم خود در خصوص برجام را چهار روز به جلو انداخته است تا بتواند افکار عمومی بین المللی را به موضوعی حساس و جنجال برانگیز مشغول سازد و مانع از شکل گیری موج آمریکا ستیزی در جهان شود. در همین خصوص می‌بایست به تلاش ترامپ برای کنترل جمهوری اسلامی به عنوان تنها کشور و تنها دولتی که به صورت مستقیم توان و اراده جنجال آفرینی علیه آمریکا در سطح بین المللی را دارد، اشاره کرد. ترامپ با خود می‌اندیشد که اگر جمهوری اسلامی را درگیر بحران اقتصادی و بین المللی بزرگی کند، این کشور نیز قادر نخواهد بود بر سر مسئله انتقال سفارت موج آمریکا ستیزی را در سطح بین المللی به راه اندازد. چهارم؛ فرستادن پیام به کره شمالی مبنی بر قاطعیت ترامپ در روز‌های اخیر و هفته‌های جاری شاهد یکی از بزرگترین اتفاقات در شبه جزیره کره بوده ایم و خواهیم بود. نزدیک به ۷۰ سال است که دو کره در جنگ سرد با هم به سر می‌برند و همین سال گذشته بود که تهدیدات در حد یک جنگ اتمی پیش رفت و نهایتا با تصمیم استراتژیک رهبر کره شمالی منازعات خاتمه یافت و حالا صحبت‌ها بر سر مذاکرات دو کره است. ترامپ اصولا اعتقاد دارد ماجرای کره شمالی هر چه زودتر باید خاتمه یابد و دلیل آن نیز تلاش برای کنترل اقتصادی چین و ورود به میدان اصلی منازعه بین المللی آمریکا با این کشور، یعنی جنگ اقتصادی است. آمریکا لاجرم از شروع جنگ اقتصادی با چین است، اما مادامی که موضوع بحران دو کره و بحران اتمی در شبه جزیره به قوت خود باقی است، ترامپ قادر به انتقال توجهات از موضوعات سیاسی و نظامی به سمت موضوعات اقتصادی نیست. تعجیل در رسیدن به یک نتیجه ملموس با کره شمالی نیز به همین دلیل صورت می‌گیرد. ترامپ معتقد است ماجرای تنش با کره شمالی هر چه زودتر باید به تصمیم و نتیجه منتهی شود، مسئله مورد توجه ترامپ در این جا اساسا خلع سلاح کره شمالی نیست. مسئله صرفا برای به نتیجه رسیدن ماجرای کره شمالی و انتقال توجهات به سمت چین است؛ بنابراین از نظر قائلان به این سناریو جلو انداختن تصمیم ترامپ در خصوص برجام در شرایطی که همه رسانه‌ها در حال گمانه زنی پیرامون زمان و مکان قریب الوقوع ملاقات سران دو کشور آمریکا و کره شمالی هستند، به معنی این است که ترامپ می‌خواهد قاطعیت خود را به رهبر کره شمالی ثابت کند تا هر چه زودتر این پرونده خاتمه یابد. طبق این سناریو ترامپ می‌داند که عمر ریاست جمهوری او قطعا بیشتر از چهار سال نخواهد بود، برخی نیز معتقدند که عمر ریاست جمهوری ترامپ در همین امسال به پایان می‌رسد و ترامپ معتقد است بزرگترین دستاوردش در تاریخ ریاست جمهوری آمریکا مسئله ختم ماجرای کره شمالی است؛ بنابراین تلاش می‌کند تا زودتر این موضوع را به نتیجه برساند و با جلو انداختن تصمیمش در خصوص برجام در حال فرستادن پیام مستقیم به رهبر کره شمالی است. نتیجه: چهار سناریویی که گفته شد، هر یک برای پاسخ به این سوال که چرا ترامپ تصمیمش در خصوص برجام را چهار روز جلو انداخت، می‌تواند پاسخی صحیح باشد. آزمون این چهار سناریو نیازمند زمان است. اما آن چه مشخص است این است که ترامپ اساسا مذاکره با جمهوری اسلامی را به معنی مذاکره با یک کشور به رسمیت نخواهد شناخت. مشکل ترامپ با ایران، موجودیت جمهوری اسلامی است.