تغییر «ریال» به «تومان» یا برجام پولی دولت یازدهم؟!

سرویس سیاسی فردا؛ حانیه‌سادات مومنی: بعد از برجام هسته ای، برجام بانکی (FATF)، برجام نفتی (قراردادهای جدید نفتی- IPC)، هفته گذشته برجام پولی دولت با داستان تغییر واحد پول ملی از «ریال» به «تومان» کلید خورد. طبق نظر کارشناسان تغییر واحد پول ملی برای وضعیت کنونی کشور به صلاح نیست؛ زیرا طی این اتفاق، کشور چند هزینه جدی را متحمل می شود. هزینه مربوط به چاپ پول اسکناس های جدید (حدود 10 میلیارد قطعه) و امحاء اسکناس های موجود هزاران میلیارد تومان هزینه دربرخواهد داشت (حدود 5 هزار میلیارد تومان). همچنین تغییر اسناد و صورت های مالی، نرم افزارها، قراردادها، الگوهای محاسباتی و... نیز هزینه سنگینی برای کشور ایجاد خواهد کرد که محاسبه آن خود پروژه ای مفصل است.

انجام چنین هزینه هایی آن هم درست در شرایطی که کشور دچار کسری شدید مالی است، به نحوی که بخش عمده بودجه عمرانی اختصاص نمی یابد و حتی در برخی ماه ها حقوق و دستمزد کارکنان به سختی و گاهی با تاخیر پرداخت می شود، به هیچ عنوان منطقی به نظر نمی رسد، چه اینکه مهم ترین هدف از تغییر معیار پول براساس نظریه اقتصاد کلان و تجربه کشورهایی که این اقدام را انجام داده اند، کنترل تورم بوده است، تورمی که به اذعان مقامات دولت یازدهم و شخص رئیس جمهور هم اکنون تک رقمی شده و به نظر نیازی به چنین اقدام ماجراجویانه ای ندارد.

با فرض اینکه تغییر معیار پول مفید باشد، سوال دیگری که وجود دارد این است که دولت با کدام الگوی اولویت بندی به این نتیجه رسیده که موضوع تغییر معیار پول در اولویت قرار دارد؟! چگونه است که دولت از میان صدها مسئله ریز و درشت اقتصادی کشور که بسیاری از آنها به دلیل کمبود یک هزار میلیارد تومان و برخی به دلیل چند یا چند ده میلیارد تومان معطل مانده و سبب ضعف اقتصادی کشور شده است، به این موضوع حاشیه ای و دست چندم روی آورده؟!

آیا این اتفاق بیشتر از آنکه منفعتی داشته باشد فرافکنی دولت در حوزه اقتصاد نیست؟

در شرایطی که حدود چهار سال از ناکامی دولت در جریان برجام های قبلی می گذرد و نه چرخ زندگي مردم می چرخد نه چرخ هسته اي و مسائل اصلی کشور یعنی رکود، گرانی، بیکاری، کاهش صادرات نفتی، تعطیلی هزاران واحد تولیدی، از دست رفتن بازارهای بین المللی، کاهش تولید مسکن و ساختمان، کاهش درآمد اقشار متوسط و پایین، افزایش نابرابری درآمدی و رشد ضریب جینی، کسری بودجه دولت، اصل چهل و چهار و مردمی سازی اقتصاد، وابستگی کشور به خارج از کشور، بی کفایتی نظام مالیاتی در جذب منابع مورد نیاز و... همچنان بر قرار است و متاسفانه هیچ روزنه امیدی برای حل این معضلات گشوده نشده است، طرح لایحه تغییر واحد پول از «ریال» به «تومان» تنها می تواند گِرایی برای انحراف اذهان عمومی از موضوعات اصلی باشد همانند نمونه های بسیاری که پیش از این نیز گفتیم.

پس پیشنهاد می‌کنیم کارشناسان در این طرح با دولت همراهی کرده و دربست با آن موافقت کنند. همچنین نمایندگان مجلس نیز که پیش از این نشان دادند توانایی تصویب موضوعات مهم و سرنوشت سازی را در 20 دقیقه دارند، بیشتر از یک ساعت زمان صرف این لایحه نکنند و پس از صحبت دو نفر موافق و دو نفر مخالف، به سرعت درباره کلیات و جزئیات آن رای گیری کنند. هرچند چه موافقت بشود چه نشود اتفاق خاصی نمی افتد؛ زیرا دولت به جهت مشکلات و هزینه های مالی و صعوبت های اجرایی سنگین این طرح، ولو اینکه بدون اظهارنظر منتقدان به تصویب مجلس و شورای نگهبان برسد آن را اجرایی نخواهد کرد و به دولت های دوازدهم و شاید سیزدهم و چهاردهم حواله خواهد داد.

از همه اینها بگذریم... سوالات مهم تری همچنان بی پاسخ مانده: مسئول برجامی که از ابتدا شکست خورده متولد شد و طی آن نه تنها منافع هسته ای کشور بر باد رفت، بلکه تحریم ها نیز تداوم یافت و در حال تشدید شدن است با کیست؟ حقوق های نجومی به کجا رسید؟ مسکن مهر چه شد؟ تکلیف فقط ۶ میلیون بیکار تحصیلکرده چیست؟