تروریست ها از کجا پول می آورند؟

هفته نامه صدا؛ شبکه های اجتماعی به کمک آنها آمده اند، خشن ترین و دردناک ترین تصاویر را به راحتی در صفحات مجازی بازنشر می کنند تا احساسی رعب و وحشت در دل انسان ها بیندازند و به این شیوه قدرت نمایی کنند. شناسنامه ای و نامی برای گروه خود انتخاب می کنند و از این سو و آن سو نیرو جذب می کنند. اهداف مشخصی دارند و برای رسیدن به آنها دست به هر اقدامی میزنند از بمب گذاری گرفته تا قتل عام مهم نیست چه نامی برای خود انتخاب می کنند. از بیرون یک برچسب واحد می خورند: «گروهک تروريستی».

بر اساس آخرین بررسی هایی که در سال ۲۰۱۴ توسط موسسه اقتصاد و صلح صورت گرفته است. تعداد کسانی که به علت حملات تروریستی کشته شده اند از ۳ هزار و ۳۶۱ نفر در سال ۲۰۰۰ به ۱۷ هزار و ۹۵۸ نفر در سال ۲۰۱۳ رسیده است. این رقم در فاصله سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ حدود ۶۰ در سال افزایش داشته است. بخش عظیمی از این کشته ها مربوط به حملات تروریستی در سوریه است؛ بررسی ها نشان می دهد در دو سال اخیر این میزان بیشتر از این شده است. ۸۰ درصد از این کشته ها مربوط به پنج کشور می شود. عراق، افغانستان، پاکستان، نیجریه و سوریه. دلیل اصلی نیز مربوط به چهار گروه اصلی می شود. داعش، بوکو حرام، طالبان و القاعده اما این گروه های تروریستی از کجا تغذیه می شوند؟ چه منابع مالی ای دارند؟

لورتـا ناپوليونی کارشناس امور مالی تروریست ها بر این باور است که مهمترین و بزرگ ترین منبع درآمد گروه های تروریستی؛ از طریق تجارت مواد مخدر به دست می آید. البته فعالیت ها و تجارت های غیرقانونی دیگری نیز وجود دارد که تروریست ها خود را با آن سرگرم می کنند تا درآمدی به دست بیاورند. مویسس نعیم در یکی از کتاب های خود توضیح می دهد که بخشی از درآمد تروریست ها از طریق فروش کالاهای تقلبی و جعلی به دست می آید. در افغانستان پرورش خشخاش اصلی ترین منبع درآمد تروریست ها به شمار می رود. سازمان ملل ادعا می کند که ۸۶ درصد عرضه تریاک در جهان از خشخاش های افغانستان حاصل می شود که منبع اصلی بودجه تروریست ها در این منطقه به شمار می رود. گزارش ها حاکی از آن است که القاعده و طالبان بخش عظیمی از درآمد خود را از محل فروش تریاک به دست می آورند. سرقت از بانک ها نیز یکی دیگر از منابع مالی تروریست ها به شمار می رود. برای مثال تروریست های داعشی با حمله به شهرها و غارت اموال دولتی از جمله سرقت از بانک ها به منابع مالی هنگفتی دست پیدا کرده اند. برخی از سازمان ها و گروه های تروریستی، کسب و کارهای قانونی راه میندازند و سودهای خود را به دست می آورند؛ اما از آن شرکت ها برای پولشویی استفاده می کنند. بسیاری از کسب و کارهایی که مرتبط با کشاورزی و ساخت و ساز هستند نیز از تروریست ها حمایت می کنند. در سال ۲۰۰۱ نیویورک تایمز در گزارشی اعلام کرد که اسامه بن لادن یک سری فروشگاه های زنجیرهای عسل دارد که در خاورمیانه و پاکستان فعالیت می کند. او نه تنها از درآمد حاصل از فروش عسل برای تغذیه گروهک تروریستی خود استفاده کرده است؛ بلکه در هنگام حمل ونقل آن نیز پول و سلاح را مخفی و جابه جا می کرده است.

تجارت صنایع مصنوعی و آثار باستانی عراق و سوریه و فروختن آنها به سایر نقاط جهان یکی دیگر از منابع درآمد گروههای تروریستی به شمار می رود. در طول تاریخ گروه های تروریستی بسیاری در مناطق فرهنگی ظاهر شده و از طریق قاچاق آثار باستانی منابع مالی خود را تامین کرده اند. شاید در میان جنایت های جنگی که داعش انجام داده است، نظیر نسل کشی و نقض حقوق بشر، جرم تخریب و قاچاق آثار باستانی جزو کمرنگ ترین و کم اهمیت ترین موارد باشد. از آنجا که توریسم و گردشگری سهم بررگی در تولید ناخالص داخلی بسیاری از کشورها دارد. تخریب این آثار باستانی توسط تروریست ها و قاچاق آنها می تواند آسیب بزرگی به اقتصاد کشورهای درگیر وارد کند. به هر حال اکنون هنر به کمک گروه هایی نظیر داعش آمده تا آنها با سرعت بیشتری رشد کنند؛ به همین خاطر اقدامات بسیاری صورت گرفته تا مانع این سوء استفاده شود. طلای سیاه نیز یکی از مهمترین منابع درآمد تروریست ها به شمار می رود. برای مثال طبق گفته احمد چلبی دبیر کنگره ملی عراق، گروه داعش با فروش نفت در سوریه هزینه عملیات خود در کشور سوریه و عراق را تامین می کند. در حقیقت بیشتر چاه های نفتی سوریه بین مرزهای عراق تا رود فرات قرار دارند که بیشتر این منطقه در کنترل داعشی قرار دارد. بیش از حضور داعشی، سوریه روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نفت تولید می کرد که اکنون به ۸۰ هزار بشکه کاهش یافته است. اکنون بخشی از تولید نفت سوریه در مناطق تحت کنترل داعش صورت می گیرد. اگر داعش نفت تولیدی از این طریق را به نصف قیمت نیز به فروشی برساند باز هم روزانه چندین میلیون دلار درآمد به دست می آورد. داعش بخشی از این پول ها را نیز به عراق منتقل می کند تا بتواند سربازان و افسران ارتش سابق عراق را جذب کند. هر چند همه موارد فوق می تواند به درآمدزایی تروریست ها کمک کند؛ اما آنچه از همه بااهمیت تر است این است که تقریبا تمامی گروه های تروریستی بزرگ و مخوف دنیا از طریق دولت ها و کشورهایی تأمین مالی می شوند و به همین خاطر است که از بین بردن آنها از طریق قطع دسترسی آنها به منابع مالی بسیار دشوار است. برای اینکه بتوان ریشه تروریسم را در جهان خشکاند باید وارد لایه های پنهان ماجرا شد. چرا کشورها و دولت هایی تصمیم می گیرند گروه های تروریستی را مقابل دولتی در کشوری دیگر علم کنند؟ چه منافع اقتصادی و سیاسی در میان است که گروه هایی شکل می گیرند و حتی مقابل حمایت کنندگان خود نیز قد علم می کنند.