خداحافظی با RPG در ارتش/ «بدر» ضد زره جدید با برد ۲کیلومتر

امیر چشک معاون عملیات نیروی زمینی ارتش در این باره گفت: موشک بدر با برد 2 کیلومتر جایگزین RPG7 شد.

این موشک برای نخستین مرتبه در جریان نمایشگاه دستاوردهای دفاعی در سال 1402 رونمایی شده و حالا به عنوان یک سلاح ضد زره انفرادی در اختیار نیروی زمینی ارتش قرار گرفته است.

بر اساس اطلاعات منتشر شده از موشک بدر می‌توان دریافت که حد اقل برد این موشک 200 متر و حداکثر برد آن 2 کیلومتر است و قابلیت نفوذ در 600 میلیمتر زره را دارد.

وزن کلی موشک 15 کیلوگرم است و می‌توان آن را علیه انواع اهداف زرهی،‌ استحکامات و تجمع نفرات بکار گرفت.

در عرصه نبرد زمینی اما توان اصلی نیروهای مدافع متکی بر تجهیزات دفاع زمینی و به‌خصوص موشک هدایت‌شونده ضدزره است و جنگ‌های دهه‌های اخیر بخوصوص جنگ‌هایی که در سال‌های اخیر روی داده است اثر بخشی این نوع جنگ افزار را بخوبی نشان می‌دهد.

هرچند در سال‌های اخیر با اتکا به فناوری‌های پیشرفته فاصله مرگ (فاصله بین خطوط پدافندی نیروهای مهاجم و مدافع) افزایش یافته است اما این موضوع نتوانسته است اثرگذاری موشک‌های ضدزره را کمرنگ کند، بنابراین و با توجه به تجربیات جنگ‌های چند دهه اخیر جنگ‌افزارهای سبک و نیمه‌سنگین ضدزره هدایت‌شونده و قابل‌حمل توسط نفر می‌توانند مسیر اصلی عملیات‌ها در رزم زمینی را تعیین کنند و برتری فناوری طرف مقابل را کم یا بی‌اثر کنند.

با توجه به موارد پیش‌گفته می‌توان دریافت که تسلیحات هدایت‌شونده ضدزره با برخورداری از فاکتورهای مهمی همچون تحرک و جابه‌جایی بالا، توان تخریب مناسب و قابلیت هدف قرار دادن اهداف ثابت و متحرک نقشی تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز در نبردهای زمینی دارند.

در دو دهه اخبر با ورود طیف متنوعی از موشک‌های ضد زره به سازمان رزم نیروهای مسلح پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه رخ داده است. این در حالی است که در سال‌های دفاع مقدس عمده سلاح ضد زرهی که در اختیار رزمندگان ایرانی قرار داشت سلاح RPG-7 بود که علی رغم بکارگیری آسان و قیمت پایین آن نسبت سایر تسلیحات ضد زره اما برد پایین(بهترین فاصله استفاده از آر پی جی-7، 300 متر است) و نفوذ کم آن در تانک‌هایی مانند تی 72 کارآیی این سلاح را کاهش می‌داد.

در ادامه نیز با پیشرفت تانک‌های و ادوات زرهی تسلیحاتی مانند آر پی جی 7 در مقابل این نوع از ادوات کارآیی لازم را نداشتند و نیاز بود تا تسلیحات جدیدتری پا به میدان نبرد بگذارند.

ارتش ایران از پیش از انقلاب کاربر موشک‌های ضدزره تاو آمریکایی بود اما پیروزی انقلاب اسلامی و اعمال تحریم‌های تسلیحاتی دیگر قادر نبود این موشک را در اختیار داشته باشد بر همین مبنا در دهه 60 طرحی موسوم به «یا مهدی» در وزارت سپاه وقت به منظور مهندسی معکوس موشک ضد زره تاو کلید می‌خورد. هرچند دستاوردهای این طرح سالها بعد به ثمر می‌رسد اما در دهه هفتاد بالاخره وزارت دفاع موفق می‌شود نمونه ایرانی موشک تاو با نام «توفان» را در مدلها مختلف طراحی  و تولید کند.

در این باره سردار فرحی جانشین سابق وزارت دفاع در گفتگو با تسنیم  عنوان کرد که «اولین دستاوردهای فناورانه که وزارت دفاع و وزارت سپاه سابق انجام دادند ولی دستاورد آن مشترکاً حاصل شد،‌ موشک توفان بود. این موشک تا 11 ویرایش جلو رفت و تغییراتی روی آن اعمال شد تا آنکه بیشتر از آن جای ارتقا نداشت.»

موشک توفان  در حقیقت نسل دوم موشک‌های ضد زره بود و درست در زمانی که کشورمان موفق به مهندسی معکوس این موشک شد،‌ نسل سوم موشک‌های ضد زره که از شیوه‌های هدایت به روزتر و سرجنگی قدرتمندتری استفاده می‌کردند، تولید شده بودند.

بر همین مبنا نیاز بود تا صنایع دفاعی کشورمان هم به این عرصه ورود کند و تولید موشک‌هالی ضد زره پیشرفته‌تر را در دستور کار خود قرار دهد. پروژه یا مهدی که حالا دیگر به صنایع یا مهدی تبدیل شده بود این وظیفه را به عهده می‌گیرد و تولید موشک‌ها «دهلاویه» و «الماس» در دستور کار این صنایع قرار می‌گیرد.

سردار فرحی در این باره می‌گوید: «وارد خانواده محصولات «دهلاویه» شدیم که عملا از یک لیگ به لیگ دیگر رفتیم. برد دهلاویه را از پنج کیلومتر به هشت کیلومتر ارتقا دادیم و الان روی برد 12 کیلومتر کار می‌کنیم. این موشک از انواع لانچرهای تک پرتاب، دو پرتاب، چهار پرتاب، بالگرد پرتاب و بعد ضدبالگرد یعنی پرتاب از زمین به هوا تولید شده است.

بعد از این وارد یک دسته خانواده محصول دیگر شدیم تحت عنوان «الماس» که این الماس یکی از ورژن‌هایش ضربه از بالا(تاپ اتک) است. توسعه موشک الماس انتها ندارد. ما از برد 5 کیلومتر شروع کردیم به بردهای 8 ، 12 و 15 کیلومتر رسیدیم و اخیرا تست 15 کیلومتری از روی بالگردی انجام شد و در یک نمونه برد آن به 18 کیلومتر هم رسیده است. این موشک انواع جستجوگرها را دارد و از سکوهای زمینی، بالگردی و پهپادی قابل شلیک است و یعنی هیچ تانکی هم در مقابل آن دوام ندارد.»

موشک الماس با الگوگیری از موشک‌های ضد زره تاپ اتک در دنیا و اسپایک اسرائیلی طراحی و تولید شده است. بر اساس اطلاعاتی که برخی منابع غربی منتشر کرده‌اند احتمالا موشک اسپایک در یکی از درگیری‌های اسرائیل با حزب الله توسط این گروه به غنیمت گرفته شده و از آن طریق برای مهندسی معکوس به ایران رسیده است.

اسپایک یک موشک هواپرتاب دارای موتور راکتی سوخت جامد و بالهای بازشونده از داخل بدنه به سبک و سیاق موشک‌های ضد زره تاو و نمونه‌های الگوبرداری شده از آن است. این موشک از جستجوگر تصویری حرارتی و اپتیکی به عنوان سامانه هدایت خود بهره می‌برد.

برای آشنایی بیشتر با این نوع موشک باید بدانیم که خانواده موشک‌های اسپایک ساخت رژیم صهیونیستی دارای انواع مختلفی هستند که قابلیت نفوذ تا بیش از 1000 میلیمتر، هدایت به کمک فیبر نوری، امکان حمله از بالا، قابلیت "شلیک کن ــ فراموش کن" و گستره وسیعی از برد در نمونه‌های مختلف آنها وجود دارد.

موشک ضد زره «بدر» بسیار شبیه به موشک اسپایک SR است که برای نیروهای پیاده طراحی شده است که تا 2 کیلومتر برد دارد. موشک بدر با تجهیز به یک جستجوگر اپتیکی هم قابلیت حمله از بالا تا تاپ اتک دارد و هم می‌تواند روی هدف قفل کرده و با دقت به آن اصابت می‌کند. به این ترتیب موشک بدر قابلیت آتش و رها یا شلیک کن فراموش کن دارد و کاربر می‌تواند پس از شلیک منطقه هدف ترک کند تا به او آسیبی نرسد. چنانچه این موشک به جستجوگر حرارتی هم مجهز شود امکان استفاده از آن در شب و آب و هوای نامساعد هم وجود دارد.

علاوه بر این موشک بدر آتش عقبه بسیار کمی دارد و از قابلیت پرتاب امن یا سافت لانچ هم برخوردار است که امکان استفاده از آن در محیط‌های بسته را هم می‌دهد. این ویژگی موشک بدر را به سلاحی موثر در جنگ‌های شهری و نبردهای نزدیک بدل می‌کند. ویژگی بعدی این موشک یکبار مصرف بودن آن است. راکت های یک بار مصرف با توجه به اندازه کوچک و وزن پایین، یک توانایی ضروری و مهم را به هر کدام از افراد دسته پیاده نظام در زمان بروز درگیری می دهد./تسنیم