واکنش ایران به طرح فلسطینی ترامپ

تهران به مواضع جدید «دونالد ترامپ»، ‌رئیس‌جمهوری امریکا درباره غزه واکنش نشان داد و آن را طرحی اشغالگرانه برای بیرون راندن فلسطینیان از سرزمین خود خواند. «ترامپ» شنبه گذشته از طرحی سخن به میان آورد که بر اساس آن کوچ اجباری مردم غزه را هدف قرار داده است. به گزارش «سی‌ان‌ان» رئیس‌ جمهوری امریکا با اشاره به اینکه «با پادشاه اردن درباره احتمال ساخت مسکن و انتقال بیش از یک میلیون فلسطینی از غزه به کشورهای همسایه صحبت کرده است»، مدعی شد که می‌خواهد اردن و مصر به عنوان دو همسایه غزه، مردم این منطقه را در خود جای دهند و در این باره با «عبدالفتاح السیسی» رئیس ‌جمهوری مصر صحبت خواهد کرد. «ترامپ» که «استیون ویتکاف» سرمایه‌دار املاک و مستغلات را نیز به عنوان نماینده ویژه در امور خاورمیانه در کنار خود دارد، در تکمیل ابتکار ادعای خود افزوده است: «شما درباره یک میلیون و نیم نفر صحبت می‌کنید و ما فقط باید آنجا را پاک کنیم. بنابراین ترجیح من این است که برای مردم غزه در مکان‌های دیگر خانه بسازم. فکر می‌کنم ممکن است آنها بتوانند با این تغییر در صلح زندگی کنند.‌ سکونت در این خانه‌ها «می‌تواند موقت» یا «بلندمدت» باشد.

این ادعا بلافاصله از سوی مقام‌های دیپلماتیک ایران پاسخ گرفت. اول اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه با انتشار پیامی در صفحه شخصی خود در شبکه ایکس به ایده «پاکسازی غزه» واکنش نشان داد و گفت: «فکر پاکسازی غزه، به‌عنوان بخشی از طرح امحای استعماری فلسطین مدت مدیدی است که با استفاده از سلاح‌ها و مهمات کشنده امریکایی و نیز حمایت مالی و سیاسی و اطلاعاتی این کشور در حال انجام بوده است.» سخنگوی وزارت خارجه با یادآوری اینکه نسل‌کشی ۱۵ ماهه اخیر اشغالگران نتوانست فلسطینیان را از سرزمین مادری‌‌شان ریشه‌کن کند، افزود: «ارعاب سیاسی و دستکاری در جغرافیای جمعیتی نیز نخواهد توانست فلسطینیان را وادار به کوچ اجباری کند.» سید‌عباس عراقچی وزیر امورخارجه نیز در بخشی از مصاحبه اخیر خود با اسکای نیوز که روز گذشته از سوی این رسانه انگلیسی منتشر شد، در واکنش به این موضوع گفت: «پیشنهاد رئیس ‌جمهوری امریکا مبنی بر پاکسازی غزه خشم مردم در سراسر منطقه را برانگیخته است. پیشنهاد من چیز دیگری است. به جای فلسطینی‌ها، سعی کنید اسرائیلی‌ها را بیرون کنید، آنها را به گرینلند ببرید تا بتوانید با یک تیر دو نشان بزنید.» مواضع مقام‌های ایرانی درحالی مطرح شده است که ایران در 4 دهه گذشته بارها بر لزوم پایان اشغالگری رژیم صهیونیستی در فلسطین و حق تعیین سرنوشت در رابطه با ساکنان فلسطین تأکید کرده و مخالف 100 درصد هرگونه جابه‌جایی اجباری ساکنان تاریخی فلسطین است.

تغییر موضع دیرینه

استقبال سیاستمداران افراطی اسرائیلی از جمله «ایتامار بن گویر» وزیر سابق امنیت ملی و «بزالل اسموتریچ»، وزیر دارایی این رژیم که پیش از این ادعا کرده بود «چیزی به نام مردم فلسطینی وجود ندارد» از پیشنهاد ترامپ نشان دهنده حرکت او بر مدار راستگرایی است. با اینکه رسانه‌های امریکایی طرح این ایده را به معنای «نشانه‌ای از تغییر در موضع دیرینه امریکا مبنی بر اینکه غزه باید بخشی از یک دولت آینده فلسطینی باشد» قلمداد کردند و عنوان می‌کنند که اجرایی شدن این ایده، ترامپ را با افراطی‌ترین سیاستمداران راستگرای اسرائیل در یک سبد قرار می‌دهد.

این ایده در راستای یک استراتژی کلیدی اسرائیل برای تغییر جمعیت در مناطق اشغالی فلسطین تعریف شده و از آن با عناوینی مثل «روز نکبت دوم» فلسطینی‌ها یاد می‌شود. هدف نهایی این سیاست‌ها که در دهه‌های گذشته بشدت مورد توجه گروه‌های راستگرای صهیونیست واقع شده، حذف موقعیت فلسطین و جلوگیری از تشکیل دولت مستقل فلسطینی است؛ راهبردی که تحت عنوان برنامه چشم‌انداز ۲۰۵۰ اسرائیل به دنبال یهودی‌سازی قدس، حذف تمامی نمادهای مسلمانان و  مسیحیان مناطق فلسطینی نشین و جایگزینی آنها با نام‌ها و نمادهای یهودی است.

ایده‌های شکست خورده   

کارشناسان هشدار می‌دهند که فراتر از نگرانی‌های اخلاقی و قانونی، ورود پناهندگان به کشورهای عربی همسایه می‌تواند منجر به بی‌ثباتی عمیق‌ در منطقه شود و تهدیدی جدی علیه صلح و ثبات باشد. «جین کینینمونت»، کارشناس منازعه در شبکه رهبری اروپا در این باره گفت: «برای کشورهای منطقه مهم است که تأکید کنند مسأله پناهندگان یکی از عوامل محرک منازعه کنونی است و تبدیل بیشتر فلسطینی‌ها به پناهنده این مشکل را حل نخواهد کرد. این موضوع مستقیماً به قلب منازعه مربوط می‌شود.»

ایده ترامپ علاوه بر اینکه موج گسترده‌ای از واکنش‌های منفی کشورهای جهان و نهادهای بین‌المللی از جمله سازمان ملل را برانگیخته، در داخل امریکا نیز حتی از سوی شخصیت‌هایی نظیر لیندسی گراهام سناتور جمهوری‌خواه حامی اسرائیل نیز مورد انتقاد واقع شده است.

حال باید دید رئیس ‌جمهوری امریکا که معروف به طرح ایده‌های در لحظه و هیجانی است و پیش از این نیز با حمایت از ایده‌هایی مثل فشار حداکثری علیه ایران طعم تلخ شکست را چشیده، کماکان بر این ایده باقی خواهد ماند یا با عبرت از گذشته و درک واقعیت‌های موجود منطقه خاورمیانه سرنوشت سیاسی خود را با خوشایند تیم نتانیاهو قمار نمی‌کند.‌